سوالی مشترک از شفر و قلعه نویی

چه شد که استقلال با عالی‌ترین بازیکنان زمانه خود در دوران مربیگری قلعه نویی به فینال لیگ قهرمانان آسیا نرسید و چه شد که وینفرد شفر نیز درحالی که وضعیت فنی بهتری در قیاس با پرسپولیس تجربه می‌کرد، نتوانست از مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان آسیا عبور کند و به بازی پایانی برسد؟ استقلال امروز می‌توانست در همین جایگاهی باشد که پرسپولیس قرار دارد.

واقعیت را نمی‌توان کتمان کرد. صعود پرسپولیس با وجود فوایدی که برای وجهه بین‌المللی فوتبال ایران داشت و پس از سال‌ها به عجز نماینده‌های فوتبال ایران در رسیدن به فینال پایان داد اما برای طیف عظیمی از استقلالی‌ها این پیروزی غم انگیز بود. تردیدی نیست همه آبی‌ها دوست داشتند چنین فضایی را با محبوب شان استقلال تجربه کنند و بار دیگر به فینال لیگ قهرمانان آسیا برسند؛ برای پنجمین بار! اما این پرسپولیس بود که برای نخستین بار در تاریخ حیات خود راهی فینال آسیا شد و عزت رسیدن به این جایگاه را به نام خود ثبت کرد. این پرسش بار دیگر پاسخ روشنی را در برابر خود نمی‌بیند؛ سوال این است: چرا استقلال نتوانست از سد السد عبور کند؟ چرا استقلال در ورزشگاه آزادی آن شکست تحقیر آمیز را تحمل کرد؟

استقلال در شرایطی از رسیدن به این فینال لیگ قهرمانان آسیا باز ماند و آن نتیجه عجیب را در تهران رقم زد که برخلاف پرسپولیس از نقل و انتقالات پیش فصل محروم نبود. گرچه استقلال نیز ستاره‌هایی را به مانند پرسپولیس از کف داده بود اما فرصت جذب بازیکنان جدید را داشت و می‌توانست با مهره‌گیری دقیق خودش را آماده‌تر به مصاف رقبای آسیایی بفرستند. پرسپولیس بی آنکه چنین امتیازی داشته باشد، محروم از همه نقل و انتقالات بین‌المللی با ارائه فوتبالی منطقی ابتدا الدحیل یکی از بهترین تیم‌های غرب آسیا و بعد السد که از ستاره‌های بزرگی سود می‌برد، شکست داد و راهی بازی پایانی شد.

وینفرد شفر، پس از حذف هیچ‌گاه دلایل محکمه‌پسندی در حذف تیمش ارائه نکرد. او تنها روی همان مدار قدیمی قدم برمی‌داشت و پیرامون جدایی ستاره‌ها می‌گفت. شفر به حدی در رسیدن به فینال لیگ قهرمانان آسیا از پیش بازنده بود که قبل از رویارویی با السد در مصاحبه خود بازهم به جدایی برخی ستاره‌ها اشاره کرد تا آشکار شود که او نتوانسته ماجرای رفته‌ها را هضم کند و برایش راهکاری بیندیشد. استقلال چنان غرق در این اتفاقات بود که از یاد برد با نیروهای جدید نیز می‌تواند خود را به فینال لیگ قهرمانان آسیا رساند. استقلال اما خیلی زود از صحنه دور شد. حتی شانس بازی در مرحله نیمه نهایی را هم از دست داد. دیداری که با همین پرسپولیس انجام می‌شد و استقلال می‌توانست با شکست دادن رقیب سنتی‌اش به بازی آخر برسد.

به فصل دوازدهم برگردیم. استقلال با مربیگری امیر قلعه‌نویی و بازیکنانی که در آن روزگار بهترین‌های فوتبال ایران محسوب می‌شدند در نیمه نهایی شکست خورد و به فینال لیگ قهرمانان آسیا نرسید. آن تیم نیز به لحاظ بازیکن تهی از ظرفیت‌های صعود به فینال نبود. شاکله اصلی آن تیم، تیم ملی را به جام جهانی برد و کی‌روش با بخش اعظمی از ستاره‌های آن روزهای استقلال قدرت‌های بزرگ فوتبال قاره را در‌هم کوبید و به جام جهانی رفت. امیر قلعه‌نویی اما نتوانست استقلال را با خود به فینال ببرد. استراتژی نا‌مناسب سبب شد استقلال شرقی‌ها را در فینال لیگ قهرمانان آسیا تنها بگذارد.

 قانونی که تغییر کرد

شاید اگر استقلال قلعه‌نویی نیز به مانند پرسپولیس امروز از شانس بازی تا قبل از فینال با تیم‌های غرب آسیا بهره می‌برد به فینال می‌رسید. پرسپولیس امروز به واسطه تغییر قانون رقابت‌های آسیایی با دردسر کمتری به فینال رسیده است. البته در شایستگی‌های این تیم تردیدی نیست. تیم برانکو با برتری مقابل السدی به فینال رسیده که همین استقلال شفر نتوانسته از پس آن تیم برآید اما شاید اگر استقلال زمان مربیگری قلعه‌نویی نیز از این تغییر قانون بهره می‌برد، اتفاقات دیگری رخ می‌داد. به هرحال اما اشاره به این تحولات نافی نقد آنچه در استقلال زمان مربیگری قلعه‌نویی و شفر رخ داده نیست.

آنها در مراحلی از صحنه کنار رفته‌اند که اگر قدری تامل بیشتری در انتخاب استراتژی خود می‌کردند، استقلال پس از سال‌ها دوباره به فینال لیگ قهرمانان آسیا می‌رسید.

دیگر مربیان را هم از یاد نبرده‌ایم؛ از قلعه‌نویی و شفر سوال شد که چرا با استقلال به چنین جایگاهی که امروز پرسپولیس رسیده نرسیدند، اما این پرسش نباید ما را از دیگر مربیان استقلال غافل کند. مرفاوی، مظلومی و منصوریان نیز در این ناکامی‌ها سهم عمده‌تری ایفا می‌کنند. حال قلعه‌نویی و شفر لااقل کارنامه بهتری را در قیاس با این مربیان برجا گذاشته‌اند. به هر حال ماجرای استقلال و لیگ قهرمانان آسیا همچنان ادامه دارد و با رسیدن پرسپولیس به فینال لیگ قهرمانان آسیا صعود دوباره استقلال به چنین جایگاهی بیش از همیشه در این تیم ضرورت می‌یابد. استقلال نباید از غافله صعود کننده‌ها به فینال دور جدید لیگ قهرمانان آسیا غافل باشد. فصل بعد و فصول بعد‌تر پیش روی آبی‌ها است. باید برای جبران این ناکامی برنامه داشت. حالا سایه فینال پرسپولیس روی سر همه سنگینی می‌کند. از همه مربیان تا همه بازیکنان و همه مدیران.