مگر پرسپولیس چه دارد که بقیه ندارند؟

روزنامه شرق نوشت: «پرسپولیس برای پنجمین بار متوالی فاتح رقابت‌های لیگ برتر شد تا به یکه‌تازی‌اش در ایران ادامه دهد. این برای اولین‌ بار در تاریخ فوتبال ایران در چنین سطحی است که تیمی می‌تواند پنج‌ بار متوالی جام قهرمانی را به دست بیاورد. پیش‌تر علی پروین، اسطوره پرسپولیس، این کار را در باشگاه‌های تهران انجام داده ولی تکرارش در سطحی مثل لیگ برتر غیر قابل‌ باور است. به‌ هر روی پرسپولیس کاری را انجام داد که به نظر می‌رسد در انجامش تبحر دارد؛ قهرمانی در لیگ. این تیم در مجموع برای چهاردهمین بار است که می‌تواند فاتح رقابت‌های سراسری فوتبال در ایران شود. نزدیک‌ترین تعقیب‌کننده پرسپولیس از لحاظ تعداد قهرمانی استقلال است که تا به‌ حال فقط هشت قهرمانی به دست آورده است.

البته که برای درک اهمیت کار پرسپولیس باید شش فصل اخیر را زیر نظر گرفت. این تیم پنج فصلش را قهرمان شده و یک فصل مانده به سلطه‌اش بر فوتبال ایران هم نایب‌قهرمان شد. همان موقع هم پرسپولیس فقط به دلیل تفاضل گل کمتر در مقایسه با استقلال خوزستان جام قهرمانی را از دست داد وگرنه هیچ بعید نبود که هواداران این تیم به‌ جای جشن پنجمین عنوان قهرمانی، این‌ روزها مشغول جشن‌گرفتن برای ششمین عنوان قهرمانی متوالی‌شان بودند. حال که بحث به اینجا کشیده و پرسپولیس در سال‌های اخیر تبدیل به تیم تقریبا بدون رقیب در ایران شده این سؤال مطرح می‌شود که این تیم چه دارد که بقیه تیم‌های لیگ‌ برتری از آن بی‌بهره هستند؟ اگر این سؤال را از هواداران استقلال بپرسید، قاعدتا به شما خواهند گفت حمایت وزیر! موضوعی که تبدیل به سوژه‌ای برای کری‌خوانی شده است و بارها وارد ادبیات بازیکنان و اعضای کادر فنی استقلال هم شده است. با این‌ وجود بقیه بازیکنان به قهرمانی‌های پرسپولیس احترام می‌گذارند و از این تیم به‌ عنوان یک تیم فوق‌العاده یاد می‌کنند. نمونه‌اش صحبت‌های پس از بازی پیام نیازمند، دروازه‌بان سپاهان‌، که بعد از قهرمانی پرسپولیس گفت: «اگر ما عالی بودیم، پرسپولیس فوق‌العاده بود.» سپاهان امسال بیش از هر تیم دیگری پرسپولیس را در مسیر قهرمانی اذیت کرد و رکورد خاصی هم به جا گذاشت. برای اولین‌ بار در لیگ برتر، سپاهان تبدیل به تیمی شد که بیش از ۶۰ امتیاز گرفت ولی قهرمان نشد! دلیل این مورد هم موفقیت ویژه پرسپولیس در بردن لیگ برتر بود. پس دوباره باید همان موضوع مطرح شود که پرسپولیس چه چیزی دارد که بقیه تیم‌ها از جمله همین سپاهان می‌توانند به این تیم نزدیک شوند ولی نمی‌توانند از آن عبور کنند؟

ثبات

این موضوع یکی از همان موارد بحث‌برانگیزی است که تا چندی‌ پیش سوژه کری‌خوانی هواداران استقلال شده بود. به زعم آنها وزیر ورزش کاری کرده تا کادر مدیریتی و بازیکنان پرسپولیس تغییر نکنند. در نتیجه همین باثبات‌بودن به قهرمانی‌های مکرر این تیم کمک کرده است. بخشی از این ادعا درباره ثبات بازیکنان درست است ولی مروری بر اتفاقی که در پرسپولیس در پنج فصل اخیر رخ داده، نشان می‌دهد این مورد دلیل اصلی نیست: پرسپولیس در طول این فصول طاهری، گرشاسبی، عرب، انصاری‌فرد و رسول‌پناه را به‌ عنوان مدیرعامل داشته که همگی رفته‌اند و حالا هم مدیرعامل جدیدی در این باشگاه فعالیت می‌کند. در مورد بازیکنان هم نمی‌شود چندان زیاد مدعی بود چون مهدی طارمی، علی علیپور، علیرضا بیرانوند، صادق محرمی، سروش رفیعی، محسن مسلمان، محمد انصاری، حسین ماهینی، فرشاد احمدزاده، محسن ربیع‌خواه، رامین رضاییان، شجاع خلیل‌زاده و بشار رسن تعدادی از بازیکنان مشهوری بوده‌اند که پرسپولیس را ترک کرده‌اند. در نتیجه تغییرات مدیرعامل و رفتن بازیکنان و به‌  طور کلی برهم‌خوردن ثبات نتوانسته مانعی برای پرسپولیس در راه رسیدن به قهرمانی باشد.

خط دفاعی

از این یکی نمی‌شود به‌سادگی عبور کرد. خط دفاعی پرسپولیس بر خلاف خط حمله این تیم، بیشترین سهم را در موفقیت‌های سرخ‌ها در مسیر قهرمانی داشته‌اند. پرسپولیس در شرایطی پنج‌ بار متوالی عنوان قهرمانی را به دست آورده که در چهار فصل عنوان برترین خط دفاعی را به خودش اختصاص داده است. حضور دروازه‌بان و مدافع مطمئن در این باشگاه یکی از برگ‌های برنده بوده است. علیرضا بیرانوند پیش‌تر و حامد لک بعدا، تبدیل به ستاره‌های خط دروازه پرسپولیس شدند. در این میان ستاره‌های کلیدی مانند سیدجلال، شجاع خلیل‌زاده و محمدحسین کنعانی‌زادگان هم زوج‌های نفوذناپذیری را در خط دفاعی تشکیل داده‌اند. البته بحث در مورد خط دفاعی پرسپولیس پیچیده است، چون شجاع خلیل‌زاده، علیرضا بیرانوند، صادق محرمی، محمد انصاری و شایان مصلح مهره‌های کلیدی خط دفاعی بودند که از پرسپولیس جدا شدند ولی باز روند ثبت برترین خط دفاعی لیگ در پرسپولیس دستخوش تغییر نشد. تنها عامل باثبات پرسپولیس در این خط سیدجلال حسینی است که هر پنج فصل اخیر در ترکیب بوده و یکی از ارکان اصلی موفقیت‌های تیمش بوده است. سیدجلال با قهرمانی اخیری که به دست آورده، پرافتخار بوده، پرافتخارتر هم شده است. او به‌تنهایی ۹ قهرمانی در لیگ برتر دارد که با سایپا، سپاهان (سه بار) و پرسپولیس (پنج بار) به دست آمده است. آیا سیدجلال دلیل اصلی قهرمانی‌های پرسپولیس است؟ واقعیت امر این است که نمی‌شود قاطعانه به این مورد پاسخ مثبت داد.

ساختار

پس اگر پرسپولیس با تغییرات زیاد همچنان توانسته قهرمان لیگ برتر ایران شود دلیلش چیست؟ وضعیت مالی مناسب؟ اگر چنین باشد تیم‌های صنعتی لیگ برتر باید هر ساله جام قهرمانی را درو کنند، چون وضعیتشان به‌مراتب از پرسپولیس بهتر است. حضور مربیان مطرح هم نمی‌تواند چندان دلیل قانع‌کننده‌ای باشد چون قاعدتا در تیم‌های دیگر لیگ برتر در این مدت مربیان سرشناسی حضور پیدا کرده‌اند که دستشان به جام نرسیده است. روی‌هم‌رفته اما شاید (روی این کلمه شاید باید تأکید کرد) دلیل موفقیت‌های پرسپولیس را بشود علاوه بر عواملی که در بالا عنوان کرد در سه مورد کلی زیر گنجاند؛ هدف، تفکر برنده و ساختار. این سه مورد از زمانی که برانکو به‌ عنوان سرمربی این تیم معرفی شد، در باشگاه پرسپولیس نهادینه شده و به نظر می‌رسد سرخ‌های تهرانی بیش از هر زمان دیگری این موارد را سرلوحه کار قرار داده‌اند. برانکو از پرسپولیس جدا شده ولی تفکر برنده‌ای که او به بازیکنان پرسپولیس منتقل کرده، در کالبد تیم دمیده شده است. این همان موردی است که باعث می‌شود اگر بازیکنی جدید هم به جمع پرسپولیسی‌ها اضافه شود، به طرز چشمگیری پیشرفت کند. حضور قدیمی‌های این تیم در کنار یحیی گل‌محمدی و البته کریم باقری هم به حفظ ساختار منظم باشگاه چه بیرون و چه درون زمین کمک کرده و اهداف بلندمدتی که برای باشگاه ترسیم شده است هم با تفکرات این مربیان به‌خوبی سازگاری دارد؛ هدفی که می‌گوید پرسپولیس هر فصل و همیشه باید برای قهرمانی بازی کند.»