سفر به ایران باستان + تصاویر

در مورد تاریخ ساخت این شهر روایت‌های گوناگونی وجود دارد تا جایی که تاریخ ساخت آن را به هزاره هفتم قبل از میلاد نسبت می‌دهند. همچنبن شهر سقز به دلیل موقعیت چهارراهی از مراکز مواصلاتی دنیای قدیم بود. بنابراین شهرستان سقز دارای آثار تاریخی با اهمیتی است که متاسفانه بیشتر آن‌ها در طول زمان براثر بلایای طبیعی و هجوم اقوام مجاور و ویران‌ کردن آن‌ها در زیر خاک مدفون مانده‌اند.  

یکی از این آثار تاریخی این شهر، قلعه (کاخ دژ) باستانی زیویه بر روی یکی از کوه‌های نسبتاً مرتفع در 55 کیلومتری جنوب شرقی شهر سقز در روستای زیویه واقع شده و حدود 700 سال پیش از میلاد در دوره حکومت اقوام ماد و مانایی ساخته شده است.زیویه هم از نظر معماری و هم از نظر آثار هنری یکی از شاخص‌ترین و با ارزش‌ترین مکان‌های دوره تاریخی محسوب می‌‌شود.

اما دیگر اثر تاریخی شهر سقز، مسجد دومناره است. مسجدی که در خیابان امام و در بافت قدیمی سقز واقع شده است اما تاریخ دقیق از ساخت این مسجد وجود ندارد؛ اهالی محل ساخت آن را به شیخ حسن مولان‌آباد از علمای سابق مذهبی منطقه نسبت می‌دهند که احتمال دارد در اواخر دوره افشاریه و اوایل زندیه ساخته شده باشد این مسجد دارای شبستانی به چهار ستون قطور چوبی به نشانه چهار خلیفه اهل سنت است که در ضلع جنوب‌غربی، ایوان ستون‌دار ساخته شده و در بالای آن نیز دو مناره قرار دارد و به همین دلیل به مسجد دو مناره شهرت پیدا کرده است.

مصالح به کار رفته در بنای اینمسجد شامل خشت و خام، ملات گل، سنگ‌های لاشه، چوب و ... است در تزیینات مناره از کاشی‌ها و آجرکاری‌های معقلی استفاده شده است.احتمالاً حوض‌خانه مسجد که گنبدی بر فراز آن قرار دارد و محل وضوی نمازگزاران است قدیمی‌تر از مسجد کنونی و متعلق به دوران صفویه است در دیوارهای مسجد از کاشی‌های صابونکی با طرح سرو کار، استاد علی اصفهانی استفاده شده است.

دریاچه سد شهید کاظمی یکی دیگر از جاذبه‌های شهرستان سقز است که در 62 کیلومتری شمال شهر و بین شهرستان‌های سقز و بوکان قرار گرفته است، طول متوسط آن 6 کیلومتر و حجم مخزن آن 48 میلیون مترمکعب است.آب دریاچه از رودهای خورخوره، سیمینه‌رود، زرینه‌رود و چم سقز تامین می‌شود.  

در آخر می توان به بازار مرزی بسطام اشاره کرد. بازاری که به عنوان یکی از سه مرکز اصلی مبادلات تجاری استان در 63 کیلومتری جنوب شهر سقز در مسیر جاده مریوان قرار گرفته و از اهمیت بازرگانی خاصی در استان برخوردار است.