چگونه آسم کودکان را کنترل کنیم؟

کودک شما مشغول تمرین فوتبال است که دچار حمله آسم می‌شود. یا شاید صبح تازه از خواب بیدار شده که ناگهان حمله آسم باعث می‌شود به داروی نجاتش نیاز پیدا کند. حمله آسم چه در زمان استراحت رخ بدهد و چه در زمان بازی و فعالیت، دیدن فرزندتان که به‌شدت سرفه می‌کند، خس‌خس دارد و به‌سختی می‌تواند نفس بکشد یا حرف بزند خیلی ناراحت‌کننده است.

خوشبختانه علائم آسم کودکان با استفاده از ترکیبی از داروها و اجتناب از محرک‌های آسم به‌خوبی قابل‌کنترل است.

بهترین درمان برای آسم کودک شما بستگی به محرک‌هایی که در کودک شما علائم آسم را ایجاد می‌کند دارد. این درمان ممکن است به‌مرورزمان تغییر کند و شما نقش مهمی در این میان دارید.

آسم معمولاً با ترکیبی از داروهای سریع اثر، داروهای کنترل بلندمدت و اجتناب از محرک‌ها مداوا می‌شود. وقتی تشخیص داده می‌شود که کودک شما آسم دارد، پزشک با همکاری شما می‌تواند روش‌های درمانی مناسب را توصیه کند، مثلاً اصلاح تکنیک استفاده از اسپیسر برای انتقال مؤثر اسپری استنشاقی.

برنامه درمانی آسم به شما و خانواده‌تان کمک می‌کند بدانید چه قدم‌هایی لازم است بردارید تا علائم آسم کودک کنترل شود. هدف از این برنامه این است که بدانید در موقعیت‌های گوناگون چه باید بکنید:

کودک چه داروهایی را باید هر روز برای کنترل یا پیشگیری علائمش مصرف کند؟

اگر کودک شروع به احساس علائم سرماخوردگی کرد یا علائمی مثل خس‌خس خفیف داشت چه اقداماتی باید انجام دهید؟

در زمان حمله آسم از چه داروهای سریع اثری باید استفاده کنید؟

چه علائمی از آسم کودک شما نیاز به رساندن کودک به اورژانس دارند؟

برنامه کنترل آسم یک نسخه کلی برای همیشه نیست. این برنامه باید بر اساس واکنش آسم کودک شما نسبت به داروها و دیگر فاکتورها به طور منظم آپدیت شود.

شما به‌عنوان خانواده کودکی که آسم دارد بخشی از تیم درمان هستند.

محرک‌های آسم را کنترل کنید

اجتناب از عواملی که منجر به حملات آسم می‌شوند بهترین و مؤثرترین راه کنترل علائم آسم است. شما باید سعی کنید کودک تا جایی که امکان دارد در معرض عواملی که باعث بروز علائمش می‌شوند قرار نگیرد، مثل:

. دود تنباکو

. قارچ و کپک و گردوغبار در خانه

. آلرژن‌های بیرون مثل گرده‌های گیاهان و درختان

. مو و پر حیوانات خانگی. شاید فوراً به یاد سگ و گربه بیفتید؛ اما حتی حیوانات کوچکی مثل همستر یا فنچ هم ممکن است کنترل علائم آسم فرزندتان را سخت کنند. زیرا محل خواب این حیوانات معمولاً شامل ذرات ریزی است که می‌توانند پخش شوند و به گردوغبار خانه اضافه کنند.

اگر نمی‌دانید آیا آسم کودک شما به آلرژن خاصی ربط دارد یا نه، باید با پزشک مشورت کنید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند متوجه شوید چه محرک بخصوصی عامل علائم یا حمله آسم کودک شماست تا بتوانید کودک را از آن دور نگه دارید.

مشاهدات خود را با جزئیات بنویسید

بهترین راه رسیدن به یک برنامه درمانی مؤثر این است که تمام مشاهدات خود در مورد آسم فرزندتان را با جزئیات یادداشت کنید و با این اطلاعات به دیدار پزشک کودکتان بروید.

جزئیات مهمی که باید یادداشت کنید:

. تعداد دفعاتی که کودک شما در یک هفته یا در یک ماه دچار خس‌خس سینه یا تنگی نفس می‌شود.

. چه عواملی علائم آسم کودک را برانگیخته می‌کنند.

. هر مراجعه‌ای که به مراقب بهداشت، اورژانس یا بیمارستان داشته‌اید که مربوط به آسم کودکتان بوده است.

. داروهایی که کودک مصرف می‌کند و اینکه با مصرف منظم این داروها مشکلی دارید یا نه.

. هر چند وقت یک‌بار کودک شما به داروهای نجات‌بخشش نیاز پیدا می‌کند تا علائم ناگهانی‌اش برطرف شوند.

در درمان‌های بلندمدت صبور باشید

داروهای پیشگیری‌کننده یا کنترل کننده مثل اسپری‌های نجات‌دهنده نیستند که فوراً علائم را تسکین دهند. اما اگر طولانی‌مدت استفاده شوند می‌توانند از بروز حملات آسم پیش از آنکه اتفاق بیفتند پیشگیری کنند.

شما باید از پزشک کودکتان بخواهید برای شما توضیح بدهد از هر دارویی چه انتظاری باید داشته باشید و چقدر طول می‌کشد تا دارو اثر کند. داشتن چنین اطلاعات دارویی به شما کمک می‌کند وقتی نتیجه فوری نمی‌بینید نگران و ناامید و خسته نشوید.

در جریان باشید که برنامه‌های درمانی تغییر می‌کنند

پیداکردن درمان مناسب آسم کودک شما ممکن است مدتی زمان ببرد تا پیدا شود. پس شما باید آماده باشید تا اگر درمان فعلی آسم کودکتان جواب نداد، با توصیه پزشک درمان‌های دیگر را امتحان کنید.

در چه شرایطی لازم است درمان جدیدی را امتحان کنید:

. اپیزودهای حملات آسم کودک در بازی‌های روزمره او اختلال ایجاد کرده و بیشتر از دو بار در هفته است یا بیشتر از دو بار در ماه کودک و شما را شب‌ها بیدار نگه می‌دارد.

. کودک مکرراً به سالبوتامول یا اسپری دیگری نیاز دارد.

. کودک به دوره‌های مکرر استروئیدهای خوراکی نیاز دارد.

افراد مرتبط با فرزندتان را مطلع کنید

خیلی مهم است همه افرادی که از کودک شما مراقبت می‌کنند در جریان برنامه درمانی کودک مطلع بوده و بدانند در زمان حمله آسم یا بروز علائم چه باید بکنند.

پرستار کودک، مربیان مدرسه یا مهدکودک، مربی ورزشی و هر کسی که با کودک شما سروکار دارد باید در جریان برنامه درمان آسم فرزند شما قرار بگیرد و بهتر است این برنامه را به‌صورت مکتوب در اختیار آنها قرار بدهید.

آسم درمان نمی‌شود؛ اما کنترل شدنی است. مدیریت درست آسم کمکتان می‌کند شرایطی فراهم کنید تا کودک شما از فعالیت‌ها و زندگی روزمره خود لذت ببرد و دچار محدودیت‌های گوناگون نشود.

داروی مناسب در دسترس داشته باشید

آسم ممکن است در تابستان به‌اندازه‌ای که در فصل‌های دیگر علائم دارد شعله‌ور نشود؛ بنابراین چندان دور از انتظار نیست که در اوایل پاییز کودک شما به دلیل حملات ناگهانی آسم به داروهای اورژانسی نیاز پیدا کند. اگر کودک شما داروهای تجویزی بلندمدت مصرف می‌کند باید این داروها همیشه در دسترس باشند. حالا بهترین وقت است که مراجعه‌ای به پزشک آسم کودکتان داشته باشید و مشخص کنید کودک به چه داروها یا چه تغییرات دارویی نیاز دارد.

پزشک معمولاً کمترین دوز دارویی که کودک نیاز دارد را تجویز می‌کند تا علائم آسم به‌خوبی کنترل شوند. اما اگر فکر می‌کنید کودک شما به تغییری در داروها نیاز دارد حتماً این مسئله را با پزشک مطرح کنید و خودتان تغییری ایجاد ننمایید.

به کودک کمک کنید یک روتین برای خود در نظر بگیرد

مصرف منظم دارو، یکی از مؤثرترین شیوه‌های کمک به بچه‌هایی است که آسم دارند. باتوجه‌به شروع زمان مدرسه و ساعت‌ها در فضای بسته و تقریباً شلوغ ماندن می‌تواند کودک را در معرض ویروس‌های تنفسی قرار بدهد و مسئلهٔ دیگر اینکه پاییز فصلی برای کپک‌ها و بعضی از گرده‌هاست، ضمن اینکه هوا سردتر و خشک‌تر هم می‌شود. همه این عوامل به معنی طوفانی از محرک‌ها برای شعله‌ورشدن علائم آسم هستند.

گاهی بنا بر موقعیت بچه‌ها، مصرف داروهای روتین ممکن است فراموش شود. شما می‌توانید به کودکتان کمک کنید با یک روتین ساده و منظم، داروها را به‌موقع مصرف نماید. مثلاً برای کودک مشخص کنید که یک‌بار در صبح و یک‌بار در شب قبل از مسواک‌زدن، اسپری خود را استفاده کند. از ابزارهای الکترونیکی و هوشمند نیز می‌توانید کمک بگیرید: کودک را تشویق کنید روی گوشی موبایلش آلارم بگذارد، یا حتی می‌توانید دارویش را کنار شارژر موبایلش بگذارید تا شب که گوشی را به شارژ می‌زند و صبح که از شارژ درمی‌آورد، دارویش را مصرف کند.

واکسن آنفلوانزا را فراموش نکنید

پیش از اینکه مدارس شروع شوند بهترین زمان برای زدن واکسن آنفلوانزاست. اما اگر این کار را نکرده‌اید هنوز هم دیر نشده است. محافظت از کودک در برابر ویروس‌های آنفلوانزا کمک بسیار زیادی به پیشگیری از بیماری‌های تنفسی و حملات آسم می‌کند.

توصیه‌های ارائه شده کمک می‌کنند آسم کودک را کنترل کرده به کودک این امکان را بدهید تا راحت‌تر به فعالیت‌های خانه و مدرسه‌اش بپردازد. بیشتر بچه‌ها با داشتن یک برنامه درمانی مناسب نیازی به محدودیت در فعالیت‌ها نخواهند داشت. اما اگر آسم کودک شما او را محدود کرده است این مسئله را با پزشکش مطرح نمایید.