قرص متفورمین؛ راهنمای جامع مصرف و عوارض احتمالی

متفورمین، دارویی پرکاربرد برای کنترل قند خون، به ویژه در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ است. این دارو با کاهش تولید قند توسط کبد و افزایش حساسیت بدن به انسولین، به تنظیم سطح قند خون کمک می‌کند. علاوه بر این، متفورمین در برخی موارد برای درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) نیز تجویز می‌شود. در این مقاله از فرتاک نیوز، به بررسی جامع این دارو، نحوه مصرف، عوارض احتمالی و نکات مهم مرتبط با آن می‌پردازیم.

متفورمین چگونه عمل می‌کند؟

متفورمین با سه مکانیسم اصلی به کنترل قند خون کمک می‌کند:

کاهش تولید گلوکز در کبد: متفورمین با کاهش تولید گلوکز توسط کبد، میزان قندی که وارد جریان خون می‌شود را کاهش می‌دهد.

افزایش حساسیت به انسولین: این دارو حساسیت سلول‌های بدن به انسولین را افزایش می‌دهد، در نتیجه سلول‌ها می‌توانند گلوکز بیشتری را از خون جذب کرده و برای تولید انرژی استفاده کنند.

کاهش جذب گلوکز از روده: متفورمین می‌تواند جذب گلوکز از روده را نیز تا حدی کاهش دهد.

موارد مصرف متفورمین

متفورمین عمدتاً برای موارد زیر تجویز می‌شود:

دیابت نوع ۲: این دارو به عنوان خط اول درمان دیابت نوع ۲ در نظر گرفته می‌شود و اغلب همراه با تغییر سبک زندگی، مانند رژیم غذایی سالم و ورزش، تجویز می‌شود.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): متفورمین می‌تواند به بهبود علائم PCOS، مانند بی‌نظمی قاعدگی و مقاومت به انسولین، کمک کند.

پیشگیری از دیابت نوع ۲: در برخی موارد، متفورمین برای افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارند، برای پیشگیری از این بیماری تجویز می‌شود.

نحوه مصرف متفورمین

نحوه مصرف متفورمین توسط پزشک و بر اساس شرایط فرد تعیین می‌شود. به طور کلی، این دارو به صورت قرص و در دوزهای مختلف موجود است. معمولاً درمان با دوز پایین شروع شده و به تدریج افزایش می‌یابد تا از بروز عوارض جانبی گوارشی جلوگیری شود. متفورمین معمولاً همراه با غذا مصرف می‌شود تا عوارض گوارشی آن کاهش یابد.

عوارض جانبی احتمالی متفورمین

متفورمین به طور کلی داروی بی‌خطری است، اما مانند هر داروی دیگری، ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. عوارض جانبی شایع متفورمین عبارتند از:

مشکلات گوارشی: شایع‌ترین عوارض جانبی متفورمین، مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ، اسهال، نفخ و درد شکم است. این عوارض معمولاً خفیف و موقتی هستند و با گذشت زمان بهبود می‌یابند. مصرف دارو همراه با غذا می‌تواند به کاهش این عوارض کمک کند.

کمبود ویتامین B12: مصرف طولانی مدت متفورمین می‌تواند منجر به کمبود ویتامین B12 شود. پزشک ممکن است در صورت لزوم مکمل B12 تجویز کند.

اسیدوز لاکتیک: این عارضه بسیار نادر اما جدی است و در صورت تجمع اسید لاکتیک در بدن رخ می‌دهد. علائم آن شامل ضعف، درد عضلانی، مشکلات تنفسی، خواب‌آلودگی و درد شکم است. در صورت بروز این علائم، باید فوراً به پزشک مراجعه شود.

موارد احتیاط در مصرف متفورمین

در موارد زیر باید در مصرف متفورمین احتیاط کرد و با پزشک مشورت نمود:

بیماری‌های کلیوی: در صورت ابتلا به بیماری‌های کلیوی، دوز متفورمین باید تنظیم شود یا از داروی دیگری استفاده شود.

بیماری‌های کبدی: در صورت ابتلا به بیماری‌های کبدی، مصرف متفورمین توصیه نمی‌شود.

مصرف الکل: مصرف الکل همزمان با متفورمین می‌تواند خطر اسیدوز لاکتیک را افزایش دهد.

بارداری و شیردهی: در مورد مصرف متفورمین در دوران بارداری و شیردهی باید با پزشک مشورت شود.

تداخلات دارویی متفورمین

متفورمین ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. بنابراین، قبل از شروع مصرف متفورمین، پزشک خود را در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید، از جمله داروهای بدون نسخه و مکمل‌های گیاهی، مطلع کنید.

نکات مهم در مورد مصرف متفورمین

هرگز دوز دارو را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید.

به طور منظم قند خون خود را چک کنید و نتایج را به پزشک خود اطلاع دهید.

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی، به پزشک خود اطلاع دهید.

رژیم غذایی سالم و ورزش منظم را در کنار مصرف متفورمین رعایت کنید.

متفورمین دارویی مؤثر برای کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ است. با این حال، مصرف این دارو باید تحت نظر پزشک باشد و نکات ذکر شده در این مقاله رعایت شود.

منبع: وب‌سایت دکترتو - قرص متفورمین چیست و چه عوارضی دارد؟