ارتباط کم خوابی و بیماری قلبی عروقی
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، بیماری قلبی عروقی مسبب مرگ ۳۱ درصد از افراد جهان است و به عنوان اولین قاتل جهان شناخته میشود.
پژوهشگران "دانشگاه هاروارد" در مطالعه اخیرشان دریافتهاند کم خوابی رابطه مستقیمی با بیماری قلبی-عروقی دارد.
رژیم غذایی نامناسب، استعمال دخانیات، ورزش نکردن و کمبود خواب مواردی هستند که با بیماری قلبی عروقی مرتبط هستند اما در مورد گزینه آخر، تاکنون پژوهشگران مطالعهای انجام نداده بودند. پژوهشگران "دانشگاه هاروارد" در مطالعه اخیرشان دریافتهاند خواب ناکافی میتواند باعث بیماریهای قلبی عروقی شود.
شاید برای بسیاری از افراد این موضوع که کمبود خواب با بیماری قلبی عروقی مرتبط است چندان هیجانانگیز نباشد اما قطعاً نحوه رخ دادن این فرایند بسیار جالب است و به همین دلیل موضوع اصلی این پژوهش نیز این بوده است.
"فیلیپ سویرسکی " (Filip Swirski) یکی از پژوهشگران این مطالعه گفت: مطالعه ما نشان داد که ارتباطی میان کم خوابی و ایجاد بیماری قلبی عروقی در انسان وجود دارد. ما طی این پژوهش قصد داشتیم درک کنیم چگونه این موضوع رخ میدهد. در این مطالعه ما یک قطعه کوچکی از یک پازل بسیار بزرگ را کشف کردیم.
پژوهشگران این مطالعه بر روی یک جنبه از بیماریهای قلبی عروقی به نام بیماری "تصلب شرایین" (atherosclerosis) تمرکز کرده بودند. "تصلب شرایین" یا "سختاک سرخرگها آترواسکلروزیس" (atherosclerosis)، نام یک بیماری در رگها و نوعی آرتریواسکلروزیس است که با رسوب لیپید و کلسترول کمچگال بر روی دیواره داخلی سرخرگهای با قطر متوسط و بزرگ، مشخص میشود. نتیجه این فرایند تشکیل پلاکهای فیبری-چربی (آتروما) بوده که با افزایش سن رفته رفته ازدیاد مییابد و موجب تنگی رگ (استنوزیس) یا دیگر عواقب میشود.
پژوهشگران هاروارد برای بررسی ارتباط بین خواب و تصلب شرایین، چند موش را که طی یک دوره از یک رژیم غذایی با چربی بالا تغذیه کرده بودند، مورد آزمایش قراردادند. در گام بعدی، پژوهشگران موشها را به دو گروه تقسیم کردند و پس از آن یک گروه از موشها را از خواب محروم کردند و سپس دریافتند که این موشها نسبت به گروه کنترل شده، پلاکهای بزرگتری را تولید میکنند. آنها هم چنین گلبولهای سفید بسیاری را در پلاکها و جریان خون آنها مشاهده کردند.
با آزمایشات بیشتر، پژوهشگران مکانیسم اصلی ارتباط میان کم خوابی و بیماری قلبی عروقی را کشف کردند. پژوهشگران اظهار کردند کمبود خواب، سطح پروتئینی به نام "هیپوسرتین" (hypocretin) را که در هیپوتالاموس تولید میشود، کاهش میدهد. غده هیپوتالاموس در مغز مسئول تنظیم الگوهای خواب است.
علاوه بر آن سطح پایین هیپوسرتین منجر به افزایش سطح پروتئینی به نام "فاکتور تحریککننده تشکیل کلونی ۱ " (CSF-۱) میشود. پروتئین "فاکتور تحریککننده تشکیل کلونی ۱ " باعث تولید گلبولهای سفید خون میشود. هنگامی که پژوهشگران به موشهایی که از خواب محروم شده بودند، مکمل هیپوسرتین دادند، بیماری تصلب شرایین آنها بهتر شد.
"کمرون مک آلپین" (Cameron McAlpine) نویسنده ارشد این مطالعه گفت: نقش هیپوسرتین در بهبود بیماری برای ما بسیار، بسیار تکان دهنده و غیر منتظره بود.