چطور فساد مواد غذایی را تشخیص دهیم؟

نکات اساسی در خرید، آماده سازی، پخت و مصرف موادغذایی

شیر و فرآورده های آن

شیر سالم طعم مطبوعی دارد، کمی شیرین بوده و رنگ سفید مایل به زرد دارد. شیر یکی از غذاهای بسیار مفید است ولی خیلی زود آلوده می شود و محل مناسبی برای رشد میکروب ها می

باشداگر از شیر خام استفاده می کنید، حتما آن را به مدت یک دقیقه بجوشانید و سپس مصرف کنید. اگر امکان دارد، از شیر پاستوریزه (شیر کارخانه ای) استفاده کنید.

شیر پاستوریزه را می توان تا 3-2 روز در یخچال نگهداری کرد و بیرون از یخچال زود فاسد می شود. اما شیر استرلیزه تا زمانی که درب آن باز نشده است برای مدتی خارج از یخچال قابل

نگهداری است. پس از باز کردن درب قوطی شیر استرلیزه باید در یخچال نگهداری شود. در زمان خرید شیر پاکتی یا شیر شیشه ای باید به تاریخ مصرف آن توجه کرد.

از مصرف پنیر تازه بپرهیزید مگر این که با شیر پاستوریزه تهیه شده باشد و یا این که درست کردن آن به کمک ماست، سرکه یا آب لیمو از شیر در حال جوشیدن تهیه شده باشد.

هنگام خریدکشک مایع دقت کنید کپک زدگی و بوی نامطبوع نداشته باشد. کشک مایع را قبل از مصرف به مدت 15 دقیقه بجوشانید.

از مصرف خامه و کره پاستوریزه نشده و فله خودداری کنید و به تاریخ مصرف نمونه های پاستوریزه شده آن دقت کنید.

از بستنی هایی که با شیر جوشیده شده و یا پاستوریزه تهیه شده اند، استفاده کنید. به منظور پیش گیری از بیماری های مزمن مانند قلب و عروق و ... برای افراد بزرگسال، توصیه می شود از

شیر و فراورده های لبنی کم چرب استفاده نمایند.

گوشت، غذاهای گوشتی و تخم مرغ

-         گوشت سالم دارای خصوصیات زیر است: رنگ طبیعی داشته باشد- بوی بد ندهد- سطح آن لیز و مرطوب نباشد و مهر کشتارگاه داشته باشد

-         گوشت یخ زده را به همان صورت در فریزر نگه داری کنید.

-         برای خارج کردن گوشت از حالت یخ زده آن را شب قبل در داخل یخچال بگذارید.

-         در موقع خرید گوشت به صورت چرخ کرده بهتر است از فروشنده بخواهید که عمل چرخ کردن در حضور شما انجام شود.

-        مرغ سالم دارای پوست شفاف و مرطوب بوده و بوی بد نمی دهد.

-         گوشت مرغ نگه داری شده، در شرایط نامناسب خاکستری و گاهی سبز رنگ است و مصرف کردنی نیست.

-         جوجه هایی که برای کباب مصرف می شوند نباید کمتر از 300 گرم وزن داشته باشند.

-         از مصرف مرغ هایی که دچار لاغری شدید هستند، خودداری کنید. اندازه متوسط مرغ بهترین است، زیرا چربی آن کمتر است.

مرغ های مرده ای که سر بریده اند دارای علامت های زیر هستند:

1 ) ورم و سرخی پوست                                       2) لکه های آبی و سیاه در تاج

3) پس دادن رنگ کیسه صفرا                               4) لکه های حنایی رنگ در محوطه شکمی

5) لخته های خون در قلب و رگ ها

قبل از پختن و مصرف گوشت های قرمز تمام چربی قابل دید آن را جدا کنید پس از پختن نیز می توانید آن را در یخچال بگذارید تا سرد شود و آن گاه چربی های اضافی را جدا کنید

پوست مرغ را که دارای چربی زیاد است، بکنید تا آن جا که ممکن است، از سرخ کردن گوشت دوری کنید و در عوض آن را بریان کنید در مصرف مغز و زبان به علت دارا بودن چربی زیاد

افراط نکنید.

- هنگام خرید تخم مرغ به تازه بودن آن توجه کنید (در ته آب نمک قرار می گیرد).

- تخم مرغ سالم دارای خصوصیات زیر است: وقتی در ظرف آب قرار داده می شود در ته ظرف قرار گیرد در موقع تکان دادن لق نزند بعد از شکستن زرده آن با سفیده مخلوط نباشد، در مقابل

نور زرد و شفاف باشد.

- تخم مرغ خریداری شده را در یخچال نگه داری کنید.

- مصرف زرده تخم مرغ برای افراد بزرگسال نباید بیش از سه عدد در هفته باشد

- ماهی هایی که چشم برجسته و شفاف، فلس درخشنده، آب شش های قرمز و بوی مطبوع دارند تازه و قابل خریداری هستند.

- ماهی هایی را که از راه دور می آورند به صورت یخ زده خریداری کنید.

- از خریداری فیله ماهی و ماهی های پاک کرده (بدون مشخصات بسته بندی) خودداری کنید.

- برای پاک کردن ماهی حتما باید فلس های آن را با چاقوی تیز یا لبه اره ای از طرف دم به طرف سر آن تراشید. سپس شکم ماهی را خالی کرد و آن را از پهنا روی تخته آشپزخانه خوابانید و با

چاقوی تیز، باله های پشتی، شکمی، مخرجی و سینه ای آن را برید و ماهی را به طور کامل با آب نمک شست.

غلات و حبوبات

- مواد غذایی خشک مانندگندم، برنج، حبوبات ... را می توان در هوای معمولی نگهداری کرد اما قبل از انبار کردن باید دقت کرد حشره یا کپک نداشته باشد.

- مواد غذایی که در منزل انبار می شوند باید هر چند وقت یکبار جابجا و از نظر آلودگی و فساد بررسی شوند.

- محل نگهداری نان باید خشک و بدون رطوبت باشد چون ممکن است روی آنها کپک رشد کند.

- در صورت امکان برنج را به صورت کته مصرف کنید تا مواد غذایی آن در اثر آب کش کردن از بین نرود.

- از نان های سبوس دار به ویژه آن هایی که از خمیرمایه برای تهیه خمیر آن ها استفاده شده است استفاده کنید.

- نان را به اندازه مصرف روزانه بخرید و از مصرف نان های کپک زده خودداری کنید.

- حبوبات را قبل از پختن یک شبانه روز در آب بخیسانید و آب آن را دور بریزید و بعد بپزید.

روغن ها

- از حرارت دادن زیاد و طولانی روغن های مایع خودداری کنید.

- از مصرف روغنی که چند بار حرارت دیده به طور جدی پرهیز کنید.

- روغن هایی را که بو و غلظت آن ها زیاد است و تغییر رنگ داده اند خریداری نکنید.

- هنگام خرید به تاریخ تولید و مصرف روغن توجه کنید.

- در ظرف روغن مایع را پس از هر بار مصرف ببندید و در جای خنک و دور از نور نگه داری کنید.

-در حرارت دادن حلب یا قوطی روغن جامد به علت ایجاد ترکیبهای سمی خودداری کنید.

کنسروها

-از خرید و مصرف کنسرو بادکرده و زنگ زده خودداری کنید.

-از نگه داری قوطی کنسرو در یخچال و محیط های مرطوب خودداری کنید.

-باقی مانده قوطی کنسرو بازشده را در ظرف های شیشه ای و در یخچال نگه داری کنید.

-از خرید کنسروهایی که پروانه ساخت از وزارت بهداشت و تاریخ تولید و مصرف ندارند خودداری کنید.

-قبل از باز کردن در کنسرو آن را به مدت 15-10 دقیقه در داخل آبی که در حال جوشیدن است قرار داده حرارت دهید و پس از سرد شدن مصرف کنید.

-در نگهــداری و انبار مواد غذایی دقت کنید که مواد غذایی باید از زمین فاصله کافی داشته باشد ترشی ها را نباید در ظرف های فلزی نگهداری کرد.

-از قوطی خالی سموم و آفت کشی های گیاهی و یا مواد شیمیایی نباید برای نگهداری مواد غذایی استفاده کرد.

-درست کردن شور و ترشی هم از راههای نگهداری مواد غذایی است چون میکروبها نمی توانند در جایی که نمک و سرکه زیاد باشد خوب رشد کنند.

-هنگام درست کردن مربا و رب مواد غذایی با از دست دادن آب به صورت تبخیر غلیظ تر شده و هنگام پخت میکروبهای آنها از بین می روند.

-دود دادن مواد غذایی مثل ماهی تیز از فاسد شدن آنها جلوگیری می کند اما بهتر است از غذاهای دودی زیاد استفاده نشود.

رعایت بهداشت غذا

- سرد نگه داشتن غذاهای فاسد شدنی

خوب پختن غذا (پخت کامل غذا میکروب ها را می کشد زمانی پخت غذا کامل است که درجه حرارت همه قسمت های آن حداقل 70 درجه سانتی گراد باشد)

-دور نگه داشتن مواد غذایی شسته از مواد غذایی نشسته دور نگه دارید

-خودداری از نگهداری مواد غذایی به مدت طولانی (حتی در یخچال)

رعایت بهداشت آشپزخانه

-تمیز نگه داشتن محوطه آشپزخانه

-عوض کردن و یا شستن پارچه ها و حوله هایی که در آشپزخانه به کار می رود.

-نگهداری غذای پخته شده در وضعیت مناسب

-غذای پخته شده را باید سریع سرد کرد و داخل یخچال نگه داری کرد.

-هنگام مصرف دوباره باید غذا را کاملا داغ کرد.

-تمام مراحل کار با غذاهای پخته شده فاسد شدنی باید با سرعت انجام گیرد.

مشخصات یک فرآورده غذایی بسته بندی شده

یک بسته غذایی باید شامل موارد زیر باشد:

- برچسب نام محصول                - تاریخ تولید و انقضا مصرف مواد تشکیل دهنده محصول

- شماره پروانه ساخت از وزارت بهداشت و درمان              - نام و آدرس کارخانه سازنده

علاوه بر موارد فوق وجود جدول غذایی محصول که تعیین کننده میزان انرژی، پروتئین، ویتامین ها و ... می باشد در روی بسته بندی به افزایش آگاهی مصرف کننده در مورد ویژگی محصول

کمک می کند.

تقلب در موادغذایی

تقلب در امور مربوط به تولید و توزیع مواد غذایی معمولا از راه های زیر صورت می گیرد:

- عرضه یا فروش ماده غذایی یه جای ماده دیگر (مانند فروش محلول جوهر سرکه به جای سرکه طبیعی)

- مخلوط کردن مواد خارجی به یک ماده غذایی به منظور سو استفاده

(مانند اضافه کردن زاج به آرد برای سفید نشان دادن نان و یا اضافه کردن کدوی پخته و له شده به رب گوجه فرنگی و یا مخلوط کردن روغن نباتی با کره و یا افزودن جوش شیرین به شیر فاسد

شده برای این که شیر فاسد شده در اثر حرارت لخته و دلمه نشود و فساد آن پنهان بماند)

- فروش و عرضه مواد غذایی فاسد و یا مواد غذایی که موعد مصرف آن گذشته باشد

- به کار بردن رنگ ها، مواد معطر و سایر افزودنی های غیرمجاز در مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی

- کم و زیاد کردن ترکیب های یک ماده غذایی ( مانند گرفتن چربی شیر و اضافه کردن آب به آن)