هشدار نسبت به مصرف نوشابه در ایران

مینا کاویانی  با بیان اینکه نوشابه نوعی نوشیدنی شیرین گازکربونیک دار است که به عنوان نوشیدنی خنک و معمولاً برای برطرف کردن تشنگی یا به همراه غذا، مورد استفاده قرار می‌گیرد، عنوان کرد: نوشابه ها اغلب کافئین دار بوده و معمولاً با شکر شیرین می‌شوند. برای تهیه نوشابه های رژیمی از مواد شیرین کننده مصنوعی مثل آسپارتام استفاده می‌کنند که این مواد، گرچه مزه شیرینی ایجاد می‌کنند، اما کالری یا مواد مغذی ندارند.

وی با بیان اینکه نوشابه یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی‌های دنیاست که مصرف آن هر روز بیشتر می‌شود،‌ گفت: متاسفانه امروزه سن شروع مصرف نوشابه ها پایین آمده است و حتی کودکان هم مقدار زیادی نوشابه مصرف می‌کنند و نوجوانان و جوانان در تمام دنیا، میل و رغبت زیادی به مصرف آن نشان می دهند.

کاویانی با بیان اینکه مصرف سرانه نوشابه در ایران حدود ۴۲ لیتر است، ‌درحالیکه این میزان در کشورهای دیگر حدود ۱۱ تا ۱۲ لیتر در سال است، گفت: این آمار نشان می‌دهد که هر ایرانی در سال تا چهار برابر متوسط جهانی از نوشابه‌های گازدار استفاده می‌کند.

وی ادامه داد: هر قوطی نوشابه گازدار معادل ۱۰ قاشق شکر، ۱۵۰-۲۰۰ کالری و ۵۵-۳۰ میلی گرم کافئین دارد و غرق در رنگ‌های مصنوعی است. این مقدار شکر، کالری و مواد افزودنی مضر، در یک محصول که هیچ ارزش غذایی ندارد، نگران کننده است. به علاوه تحقیقات نشان داده است که انواع نوشابه های گازدار بیماری‌هایی چون پوکی استخوان، چاقی، پوسیدگی دندان و بیماری های قلبی را تشدید می کنند، اما با تمام اینها یک چهارم مصرف سالیانه نوشیدنی‌ها از انواع نوشابه‌ها تشکیل می‌شود.

مواد تشکیل دهنده نوشابه های گازدار

کاویانی مواد تشکیل دهنده نوشابه‌های گازدار را به شرح زیر بیان کرد:

اسید فسفریک: اسیدیته اغلب نوشابه‌ها ۸.۲ است که نشان می‌دهد نوشابه ماده‌ای بسیار اسیدی است. بدن ما بطور طبیعی کمی حالت قلیایی دارد. بنابراین مصرف ماده ای که شدیداً اسیدی باشد اثرات سوئی بر سلامت بدن دارد و تعادل اسیدیته بدن را بهم می زند. اثر دیگر اسید فسفریک دفع کلسیم از استخوان‌هاست. این ماده موجب کاهش توانایی بدن در استفاده از کلسیم می‌شود و منجر به پوکی استخوان و سستی دندانها می‌شود.

قند: سازندگان نوشیدنی‌های غیرالکلی بزرگترین مصرف کننده قند تصفیه شده هستند. این یک امر اثبات شده است که قند میزان انسولین خون را بالا می‌برد و منجر به افزایش فشار خون و کلسترول، بروز بیماری های قلبی، دیابت، افزایش وزن و پیری زودرس می‌شود. نوشیدنی‌های ملایم به دلیل داشتن کالری بالا و شکر باعث چاقی و پوسیدگی دندان می‌شوند. همچنین قند موجود در این نوشابه ها برای بیماران مبتلا به دیابت بسیار خطرناکتر از سایر کربوهیدرات‌ها است. یک قوطی سودا حدود نیمی از قند مورد نیاز روزانه فرد را تأمین می کند در حالیکه فرد اصلاً متوجه این موضوع نمی شود.

آسپارتام Aspartame: این ماده شیمیایی در نوشابه های رژیمی به عنوان جانشین قند بکار می‌رود و بیش از ۹۰ عارضه جانبی دارد. از جمله می توان به تومور مغزی، معلولیت جنین، دیابت، عدم‌ تعادل احساسی و بروز حمله های صرع اشاره کرد. بعلاوه زمانی که آسپارتام مدت زیادی در فضای گرم نگهداری شود به متانول تبدیل می شود، الکلی که می تواند به فرم آلدتین یا اسید فسفریک مبدل شود که از عوامل سرطان زاست.

کافئین:نوشیدنی های کافئین دار موجب بروز اضطراب، فشار خون بالا، ضربان قلب نامنظم یا تپش قلب و بالا رفتن مقدار کلسترول خون می شوند. ویتامین‌ها و مواد معدنی را می سوزانند و موجب مشکلات بارداری و سرطان می‌شوند.

وی با بیان اینکه  مشکل بزرگی که مصرف نوشابه‌های ملایم (غیرالکلی) بوجود می آورد به اینجا ختم نمی شود، ادامه داد: افرادیکه به مصرف این نوشابه‌ها روی می آورند مصرف شیر و فرآورده های مشابه آن را کاهش می دهند به گونه‌ای که امروزه جوانان آمریکایی بیش از دو برابر مصرف شیر از نوشابه های ملایم غیر الکلی استفاده می‌کنند. همین امر باعث می شود آن دسته از جوانانی که نوشابه ها را مصرف می کنند حدود یک پنجم کمتر از آنهایی که این نوشابه ها را مصرف نمی کنند کلسیم به بدنشان برسد. این موضوع بخصوص برای دختران جوان که نیاز به کلسیم زیاد دارد می تواند مشکل ساز باشد.

وی افزود: در نهایت باید گفت که مصرف نوشیدنی‌های غیرالکلی گازدار یا ساده، علاوه بر داشتن مضرات فراوان، اشتهای افراد را برای مصرف مواد غذایی مفید مانند سبزیجات، پروتئینها، لبنیات و سایر مواد غذایی از بین می‌برد.

کاویانی با بیان اینکه ترک عادت مصرف این نوشابه‌ها ساده ترین راه به سوی سلامتی است،‌عنوان کرد:  اگر ترک این عادت برایتان مشکل است، می توانید از آب معدنی های گازدار استفاده کنید و کم کم مصرف آنها را نیز قطع کنید و فراموش نکنید که بهترین راه حفظ سلامتی استفاده هر چه بیشتر از مواد غذایی طبیعی است.

سرپرست واحد آموزش همگانی انستیتو تحقیقات تغذیه ای وصنایع غذایی کشور با اشاره به دوغ به عنوان جایگزینی سالم به جای نوشابه، گفت: دوغ یک نوشیدنی سالم و مفید که تامین کننده یک چهارم نیاز روزانه به کلسیم و حاوی ویتامین های B۲و B۶و B۱۲است. از این رو دقیقاً بر عکس نوشابه قوی کننده استخوانهاست.

وی افزود: دوغ علاوه بر مزایای تغذیه‌ای، حاوی باکتری‌های مفیدی است که اثرات زیادی بر سلامت دستگاه گوارش دارد. اگر بطور مرتب دوغ مصرف کنید، باکتری‌های مفید استرتبوکوکوس، ترمونیلوس و لاکتوباسیلوس بولگارس موجود در آن، در دستگاه گوارش لانه می گزینند و اثرات بسیار مفیدی بر سلامت دستگاه گوارش خواهند داشت. همچنین موجب عدم رشد ارگانیسم های مضر می‌شوند.