چرایی گرفتگی عضلات هنگام کوهنوردی

دکتر تورج خدیری در گفت و گو با ایسنا، از گرفتگی عضلات به عنوان یکی از حوادث کوهستان نام برد و اظهار کرد: تا مدت‌ها پیش اعتقاد بر این بود که برخی مسائل مانند دهیدارته شدن یا همان کم آبی بدن، بالانس الکترولیت‌های بدن و استفاده بیش از حد از عضله روی گرفتگی عضلات اثر مستقیم دارد، اما اخیرا علاوه بر این موارد، مکانیسم دیگری هم برای این مسئله اضافه شده است.

وی ادامه داد: در هر عضله عصبی وجود دارد که به  آن پیام‌رسانی می کند، گاها اتفاقاتی در این گیرنده های عضلانی و اعصاب رخ می دهد که گرفتگی عضله را بدنبال دارد، این اتفاقات همان خستگی عصبی هستند.   

این پزشک ورزشی گفت: برای نمونه زمانی که برای طولانی مدت در یک نقطه بنشینیم و یا اینکه در یک حالت خاص طولانی مدت قرار بگیریم، دچار همین مشکل و گرفتگی عضلات می شویم، بنابراین این نوع از گرفتگی عضلات مربوط به خستگی عصبی است.

وی افزود: با این توضیحات گرفتگی عضلات می تواند دلایل مختلفی داشته باشد و کوهنوردان برای جلوگیری از آن می توانند کارهای مختلفی را انجام دهند، از جمله اینکه بدن باید مداوم دهیدراته یا پرآب باشد و سلول های آن بی آب نباشند.

خدیری تصریح کرد: از سوی دیگر بالانس الکترولیت های بدن باید مناسب باشد و خصوصا برای بحث عضلات باید میزان کلسیم بدن را تنظیم کرد، چراکه کلسیم در انقباض عضله نقش مهمی دارد.

وی ادامه داد: منیزیم نیز در استراحت و ریلکس شدن عضله و سدیم و پتاسیم نیز در تعادل آب داخل و بیرون سلول ها و انتقال پیغام های عصبی نقش مهمی دارند، لذا مقدار کافی آنها باید در بدن باشد تا جلوی گرفتگی عضلات را بگیرد.

این پزشک ورزشی افزود: کوهنوردی که در روز آفتابی و گرما به کوه می رود، میزان تعریق و از دست رفتن آب بیشتری از بدنش اتفاق می افتد، بنابراین بیشتر در معرض دچار شدن به گرفتگی عضلات است.

وی با بیان اینکه کوهنوردان باید زمان و موقعیت جغرافیایی که برای کوهنوردی به آنجا می روند را در نظر بگیرند، گفت: در این راستا باید به اندازه کافی مایعات به همراه داشته باشند و مصرف کنند تا نه گرما زده شوند و نه اینکه دچار گرفتگی عضلات شوند. پوشیدن لباس های مناسب به همراه کلاه نیز می تواند میزان تعریق کوهنوردان را کمتر کند.

خدیری با بیان اینکه کوهنوردان باید با تغذیه مناسب میزان الکترولیت های بدن خود را به اندازه کافی تامین کنند، افزود: بنابراین در رژیم غذایی یک کوهنورد باید پروتئین مناسب، چربی به اندازه و موادی که حاوی انواع و اقسام الکترولیک ها هستند مانند آجیل، موز، گوجه فرنگی و لبنیات و نیز نوشیدنی های ورزشی باشد.

وی با بیان اینکه گرم کردن قبل از انجام کوهنوردی می تواند نقش مهمی در جلوگیری از گرفتگی عضلات داشته باشد، گفت: با انجام این کار میزان خستگی عصبی در عضلات به حداقل می رسد.

این پزشک ورزشی در ادامه در پاسخ به اینکه اگر کسی در کوه دچار گرفتگی عضلات شد باید چه اقداماتی انجام دهد، افزود: یکی از بهترین راه ها برای رفع گرفتگی عضلات، انجام حرکات کششی روی آن قسمت از عضله است.

وی با بیان اینکه رولرها نیز می توانند در رفع گرفتگی عضلات در کوه کمک کننده باشند، گفت: رولر وسیله ای استوانه ای است که روی عضله کشیده می شود تا گرفتگی آن را رفع کند، درصورتی هم که رولر در دسترس نبود، می توان شاخه درختی را برداشته و دور آن را پارچه نرمی پوشاند و آن را روی عضله کشاند تا انقباض آن رها شود.

خدیری در ادامه با تاکید براینکه در هنگام گرفتگی عضلات مایع درمانی هم به رفع آن کمک می کند، افزود: رساندن الکترولیت ها به بدن، استراحت کردن، انجام حرکات کششی و فشار آوردن روی نقطه دردناک به مدت 15 تا 30 ثانیه و تکرار این حرکت نیز به خارج شدن عضله از حالت انقباض کمک می کند.

وی گفت: گرفتگی عضله به شکل درد در یک نقطه از بدن خود را نشان می دهد و گاهی درد آن به حدی شدید می شود که فرد نمی تواند از آن عضله استفاده کند و حتی نیاز به مراجعه به پزشک عمومی پیدا می کند.

این پزشک ورزشی یادآورشد: البته باتوجه به اینکه گاها عصب های مهمی در ناحیه کمر و اندام تحتانی بدن قرار دارند، ممکن است گرفتگی عضله به عصب ها هم فشار بیاورد، بگونه ای که گاهی علائم سیاتیک در بدن فرد ظهور می کند.