کرونا در بدن چه افرادی جهش می‌کند؟

نسخه انگلیسی ویروس کرونا که به دلایلی در اواخر سال گذشته میلادی شایع شد، تکان‌دهنده بود. این ویروس دقیقا زمانی شیوع پیدا کرد که با توسعه واکسن‌ها، امید برای پایان همه‌گیری افزایش یافته بود. ویروس جدید به شدت مسری‌تر از قبلی بوده و همین امر تعداد موارد بستری در بیمارستان‌ها را به شدت صعودی کرد. و یک چیز برای دانشمندان تعجب‌اورتر بود: به نظر می رسد یک جهش بسیار عظیم یک‌شبه در ویروس رخ داده است!

ویروس کرونا به طورمعمول با سرعت آهسته اما ثابت حدود دو بار در ماه جهش پیدا می‌کند. اما این نوع جدید، به نام B.1.1.7، ۲۳ جهش بدست آورده بود و دیگر ویروسی نبود که برای اولین بار در چین شناسایی شد.

کارشناسان در توضیح این جهش گفتند که تنها یک فرضیه برای چگونگی این اتفاق وجود دارد: در برخی موارد وقتی ویروس فردی با سیستم ایمنی ضعیف را آلوده می‌کند، اجازه می‌یابد قبل از اینکه به دیگران منتقل شود، ماهها در بدن آن فرد مانده، سازگار شده و تکامل یابد. دکتر راویندرا گوپتا، ویروس شناس از دانشگاه کمبریج می‌گوید: به نظر می رسد محتمل‌ترین توضیح همین باشد.

در صورت صحت این موضوع، این ایده برای برنامه‌های واکسیناسیون، به ویژه در کشورهایی که هنوز ایمن‌سازی جمعیت خود را آغاز نکرده‌اند، پیامدهایی دارد. دکتر آدام لورینگ، ویروس شناس و پزشک بیماری‌های عفونی در دانشگاه میشیگان در این خصوص گفت: افرادی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است -مانند بیماران سرطانی- باید از اولین افرادی باشند که واکسینه می شوند. هرچه سریعتر از آن گروه محافظت شود، خطر تبدیل شدن بدن آنها به دستگاه تکثیر برای جهش فوق‌شدید بعدی ویروس، کاهش می یابد.

کرونا نیز مانند ویروس‌های دیگر، هر بار که تکثیر می‌شود، جهش‌ها را جمع می‌کند. اکثریت قریب به اتفاق آن اشکالات ژنتیکی ناچیز و گذرا هستند. در بیشتر افراد، یک عفونت فعال فقط حدود یک هفته طول می‌کشد ، نه آنقدر که ویروس بتواند بیش از یک جهش قابل توجه را -در صورت وجود- به دست آورد.

محققان در تحقیقی که هفته گذشته در ژورنال ساینس منتشر شد گزارش کردند جهش هایی که ویروس کرونا را مسری‌تر یا آن را قادر به دور زدن سیستم ایمنی بدن می‌کند بسیار نادر است. کاترینا لیتگو، زیست شناس تکاملی در دانشگاه آکسفورد که مدیر ارشد این مطالعه است در این باره گفت: اما اگر جهش اتفاق بیفتند و بتواند منتقل شود، دریچه این کار باز می شود. طی چند ماه تا چند سال، ویروس ممکن است چندین جهش از این قبیل را با هم مرتبط کند. دانشمندان می‌توانند این تکامل آهسته را با استفاده از "ساعت" مولکولی مشاهده کنند که تغییرات در طول زمان را ثبت می‌کند. اما در یک فرد با سیستم ایمنی ضعیف، این جدول زمانی می‌تواند بسیار تسریع شود.

اگر یکی از این گونه‌ها که جهش‌های مهمی به دست آورده به شخص دیگری منتقل شود، ممکن است به سرعت در میان مردم گسترش می‌یابد؛ مانند موردی که انگلیس را محاصره کرده و شاید سایر مواردی که در آفریقای جنوبی و برزیل شناسایی شده‌اند. این یک فرضیه کاملا صحیح است که جهش‌ها در بدن افراد مبتلا به مشکلا زمینه‌ای رخ داده و منتقل می‌شود. بنابراین هرچه تعداد افرادی که به تازگی مبتلا می‌شوند کمتر شود احتمال جهش‌یافتن دوباره و دوباره ویروس کمتر می‌شود چرا که میزبان کمتری دارد.