دوئل مقامات اروپا و آمریکا در نیویورک بر سر برجام

 در همین حال مقامات دولت پیشین آمریکا نیز در اظهاراتی شفاف نسبت به هر گونه خروج یک جانبه از برجام و بر هم زدن این توافق بین‌المللی هشدار می‌دهند و اقدام علیه برجام از سوی آمریکا را علیه اعتبار آمریکا در دنیا و نزد هم‌پیمانانش توصیف می‌کنند.

تلاش ترامپ در موضع‌گیری و اظهارنظر علیه برجام در حالی انجام می‌شود که دولت وی از زمان روی کار آمدن تا کنون در زمان‌های تعیین شده در چارچوب برجام به تعهداتش در تمدید تعلیق تحریم‌ها علیه ایران و نیز اعلام پایبندی ایران به برجام عمل کرده است، هر چند این اقدامات را با چاشنی تهدید و تحریم‌ به بهانه‌های مختلف از جمله فعالیت‌های موشکی ایرانی،‌ تروریسم و حقوق بشر همراه کرده است.

مقامات دولت ترامپ هرچند برخی از آن‌ها با خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام به آن شکل که ترامپ دنبال می‌کند مخالفند در هفته‌های گذشته نسبت به اجرای برجام و ایران اظهارات و موضع‌گیری‌های تندی داشته‌اند. وزیر خارجه آمریکا، وزیر دفاع، مشاور امنیت ملی، نماینده این کشور در سازمان ملل، جان بولتون سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل هر کدام در وزن و جایگاه خود نسبت به تخریب برجام اقدام کرده‌اند اما این تلاش‌ها بعضا یا به در بسته خورده است یا در نهایت به نتیجه مد نظر آمریکایی‌ها نرسیده است.

جان بولتون، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل نیز که به تازگی ادعا کرده طرحی برای خروج آمریکا از توافق هسته‌ای دارد، در صفحه توئیتر خود نوشت: برجام تهدیدی برای منافع امنیت ملی آمریکا است که هر روز جدی‌تر می شود. ترامپ (رییس جمهور آمریکا)  برای برخورد با این مسئله نیازمند برنامه واقعی است.

فدریکا موگرینی رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به شبکه ان‌بی‌سی اعلام کرد: توافق هسته‌ای ایران یک توافق خوب و محکم است که در راستای منافع همه طرف‌ها قرار دارد.

وی گفت: این توافق تنها میان دو کشور نیست و تعهدی است که بر عهده همه جامعه جهانی قرار دارد که یک طرف آن ایران قرار دارد و مورد حمایت قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است.

امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه نیز اخیرا در تشریح اولویت‌های سیاست خارجی‌اش گفت: ما از توافق هسته‌ای با ایران حمایت می‌کنیم؛ چراکه هیچ جایگزینی برای این توافق وجود ندارد و امکان روابط سازنده با تهران را فراهم می‌کند.

هم‌چنین ژرارد آرو سفیر فرانسه در واشنگتن در واکنش به گزارش‌ها درباره طرح نماینده پیشین آمریکا در سازمان ملل برای خروج این کشور از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) با انتشار پیامی در صفحه توئیتر خود نوشت: همان‌طور که رئیس جمهور امانوئل ماکرون گفته است، هیچ جایگزینی برای برجام وجود ندارد. فرانسه از لغو آن حمایت نمی‌کند و  آن را نمی‌پذیرد.

آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان با اشاره به توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 که در ژوئیه 2015 حاصل شد، گفت: این توافق حاصل یک دیپلماسی طولانی مدت و مهم بود که در نهایت یک نتیجه خوب در پی داشت.

وی در ادامه گفت که مدل مذاکرات هسته‌ای با ایران می‌تواند یک الگو برای حل مسئله هسته‌ای کره شمالی باشد و آماده است تا در یک ابتکار عمل دیپلماتیک برای برای پایان دادن به مساله هسته‌ای و برنامه موشکی کره شمالی مشارکت داشته باشد.

دیپلمات‌های فرانسوی نیز ضمن تاکید بر این موضوع که ایران به برجام پایبند بوده است اعلام کردند که لغو برجام آغاز پایانی بر معاهده‌ منع اشاعه‌ تسلیحات هسته‌ای (ان پی تی) خواهد بود.

این دیپلمات‌ها اعلام کرده‌اند که امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه در دیدار بعدی خود با ترامپ به او در مورد تضعیف یا لغو برجام هشدار می‌دهد؛ چراکه معتقد است این کار نه تنها باعث افزایش تنش در منطقه می‌شود بلکه از آمدن کره شمالی به پای میز مذاکره نیز جلوگیری می‌کند.

دیپلمات‌های فرانسوی همچنین بر این موضوع تاکید کردند که توافق هسته‌ای به آن دلیل حاصل شد که ارتباطی با دیگر مشکلاتی که آمریکا با ایران داشته است، نداشت.

آنها تاکید کردند "اگر آمریکا حمایت سیاسی خود از برجام را قطع کند این توافق با خطر جدی رو به رو خواهد شد و اجرای آن نیز بسیار دشوار خواهد شد."

رییس مجلس نمایندگان بلژیک که در سفری به تهران با مقامات کشورمان دیدار کرده است روز یک‌شنبه در دیدار با علی‌اکبر ولایتی درباره برجام گفت: اتحادیه اروپا همچنان به آنچه در توافق هسته‌ای و برجام آمده پایبند خواهد بود. می‌دانیم که در آمریکا تردید یا اکراه در رابطه با توافق هسته‌ای وجود دارد ولی به شما اطمینان خاطر می‌دهم که این تردید و اکراه مقام‌های آمریکایی هرگز تاثیری در مواضع اتحادیه اروپا نسبت به برجام نخواهد داشت.

هم‌چنین محمد جواد ظریف پس از هفته گذشته‌اش با ولادیمیر پوتین در جمع خبرنگاران گفت که "در مذاکره‌ای که با ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه داشتم، تاکید شد برجام غیرقابل مذاکره و یک توافق همه جانبه بین‌المللی است و همه باید به آن متعهد باشند.

در این میان مقامات درگیر در مذاکرات هسته‌ای در مخالفت با هر گونه اقدام دولت ترامپ در رد برجام یا طرح مذاکرات مجدد بر سر فعالیت‌های هسته‌ای ایران اظهاراتی را در هفته‌های اخیر بیان کرده‌اند.

وندی شرمن مذاکره کننده ارشد هسته‌ای در دولت اوباما نیز گفته است: ترک کردن برجام موجب ایجاد شکاف میان آمریکا و متحدان اروپایی واشنگتن خواهد شد.

شرمن گفت: چه مستقیم و چه غیرمستقیم پاره کردن برجام بدترین کاری است که ما (آمریکا) می توانیم در زمینه امنیت ملی خود صورت دهیم.

وی با بیان این‌که «ترک کردن برجام موجب ایجاد شکاف میان آمریکا و متحدان اروپایی واشنگتن خواهد شد» هشدار داد: کره شمالی نیز نظاره گر است و به دقت این تحولات را دنبال می کند.

فیلیپ گوردون دستیار ویژه رئیس‌جمهور پیشین آمریکا در سال‌های 2013 تا 2015 در یادداشتی در روزنامه واشنگتن پست نوشت: مذاکره دوباره بر سر توافق هسته‌ای با ایران یک توهم محض است.

وی گفته است: دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا با وجود این‌که در جریان رقابت انتخاباتی‌اش گفت که اولویت اصلی‌اش نابود کردن توافق ایران و گروه 1+5 است تا کنون از انجام این کار پرهیز کرده است. در حقیقت ترامپ در طول حدود 8 ماه ریاست جمهوری خود تا کنون دو بار در گزارش به کنگره تایید کرده که ایران به توافق عمل می‌کند و به رفع تحریم‌های اقتصادی ایران نیز ادامه داده است.

دنیس راس، یک مقام ارشد پیشین آمریکا نیز در یادداشتی با اشاره به اظهارات ترامپ درباره برجام تاکید کرد: خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق هسته‌ای به انزوای واشنگتن منجر خواهد شد در حالی‌ که سیاست ما اکنون باید روی انزوای ایران متمرکز باشد.

مدیر برنامه‌ریزی سیاسی وزارت امور خارجه آمریکا در دوران ریاست جمهوری جورج بوش در یادداشتی که در نشریه نیویورک‌ دیلی‌ نیوز منتشر شده است، با بیان این‌که هنوز تردیدهایی درباره موضع رئیس‌جمهور ترامپ در قبال توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 وجود دارد، نوشت: دونالد ترامپ در جریان رقابت‌های انتخاباتی‌اش برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را بدترین توافقی دانست که تا کنون با مذاکره به دست آمده است. وی به تازگی نیز پس از آنکه دولتش تائید کرد ایران به توافق عمل می‌کند، گفت اگر دست من بود همان 180 روز قبل عدم پایبندی ایران را اعلام می‌کردم.

راس که مشاور هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه اسبق آمریکا در امور خلیج فارس نیز بوده است، در ادامه نوشت: بنا بر این، اگر دولت ترامپ در همین مسیر پیش رود و پایبندی ایران را تائید نکند که به‌ ویژه زمینه را برای خروج از توافق فراهم می‌کند، آمریکا در میان آژانس بین‌المللی و دیگر کشورهایی که برای حصول این توافق مذاکره کردند، منزوی خواهد شد.

بن رودز مشاور رییس‌جمهور پیشین آمریکا نیز هشدار داد که خروج از برجام اعتبار آمریکا را از بین می‌برد.

مشاور باراک اوباما در امور برجام، در پیامی توئیتری نوشت: خروج آمریکا از توافق (هسته‌ای)، موجب بروز بحران با ایران خواهد شد و اعتبار آمریکا را برای شکل دادن به توافق‌های هسته‌ای دیگر (مثلا با کره شمالی) از بین می‌برد که این پیامدی جدی خواهد بود.

استفان والت استاد برجسته روابط بین‌الملل در دانشگاه‌ هاروارد آمریکا گفت: چند پرونده مطرح شده علیه توافق هسته‌ای یک دروغ بزرگ است. هیچ دلیلی وجود ندارد که به انتقادات دولت ترامپ یا طرح‌های آن برای جایگزین کردن برجام اعتماد شود.

این استاد روابط بین‌الملل دانشگاه هاروارد در یادداشتی در نشریه فارین پالیسی با بیان این‌که کمپین جدید راه‌اندازی شده توسط آمریکا علیه توافق هسته‌ای غیر واقع‌بینانه، کوته‌بینانه و بی‌منطق است، نوشت که ایران با محدودیت برنامه هسته‌ای خود موافقت کرده است، بنا بر این دست کم تا 15 سال از تبدیل شدن آن به عنوان یک کشور هسته‌ای جلوگیری خواهد شد. با این حال، اگرچه این توافق به نفع واشنگتن و متحدانش است، عده‌ای با انتقاد از توافق تلاش می‌کنند به آن ضربه بزنند.

هم‌چنین بیش از ۸۰ کارشناس خلع سلاح هفته گذشته با انتشار بیانیه‌ای تاکید کردند که توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی که در سال ۲۰۱۵ حاصل شد یک دستاورد مهم در تلاش‌های بین‌المللی منع اشاعه هسته‌ای است.

ریچارد نفیو، یک عضو پیشین تیم مذاکره کننده هسته‌ای آمریکا نیز با انتشار پیامی در صفحه توئیتر خود نوشت: در صورتی که دولت آمریکا بدون هیچ دلیلی پایبندی ایران به برجام را تائید نکند، در آینده از این تصمیم خود پشیمان خواهد شد.‏

وی افزود: نکته اصلی این است که دولت ترامپ به‌ طور گسترده تصدیق کرده است که زمینه کافی برای اعلام عدم پایبندی ایران به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) وجود ندارد.

نفیو در پیامی دیگر با بیان این‌که آنها هیچ ‏ذهنیت و برنامه‌ای برای حل مساله هسته‌ای (ایران) پس از خروج از برجام ندارند، نوشت: ‏اگر ما بدون داشتن دلیلی خوب از توافق خارج شویم، به حرف من دقت کنید، آن‌گاه 10 سال بعد وقتی به عقب نگاه می‌کنیم پشیمان خواهیم بود.

بن کاردین سناتور ارشد دموکرات آمریکا خروج یک‌جانبه واشنگتن از توافق هسته‌ای را یک اشتباه دانست و تاکید کرد: دولت نباید با دلایل سیاسی درباره این توافق تصمیم‌گیری کند.

این عضو ارشد کمیته روابط خارجی مجلس سنا افزود: دولت آمریکا باید یک تصمیم واقعی بگیرد که آیا ایران به توافق پایبند هست یا نه. این تصمیمی است که باید بر مبنای واقعیت اتخاذ شود، نه بر اساس دلایل سیاسی.

داریل کیمبال مدیر اجرایی مجمع کنترل تسلیحات در یادداشت خود که در ماهنامه مجمع کنترل تسلیحات آمریکا منتشر شده است، تاکید کرد که نابود کردن توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 به ایجاد یک بحران بزرگ عدم اشاعه منجر خواهد شد.