پای دلالان در قراردادهای رحم جایگزین نیز باز شد

دکتر محمدرضا صادقی در گفتگوی تفصیلی با خبرنگار ، به ارزیابی وضعیت درمان های ناباروری در کشور پرداخت و گفت: درصدی از خانم ها به دلایل مختلف برای صاحب فرزند شدن مشکل رحمی دارند. که این مشکل می تواند به دلیل مشکلات مادرزادی، بیماری های سیستمیک و...، باشد که در نهایت بارداری را برای آنها با مشکل همراه می کند. بطوریکه این بارداری ها می تواند سلامت مادر و جنین را تهدید کند. همچنین خانم های مبتلا به سرطان های خاص که می تواند بیماری آنها در زمان بارداری عود کند، از جمله زنانی هستند که امکان مادر شدن با رحم خودشان مقدور نیست.

وی با تاکید بر این موضوع که اغلب این دسته از زنان قدرت باروری دارند ولی به لحاظ جسمانی امکان نگهداری جنین را ندارند، تصریح کرد: حیات این گروه از مادران یا جنین آنها با بارداری با مشکل مواجه خواهد شد.

صادقی با اشاره به این موضوع اعلام کرد که در مقابل زنانی وجود دارند که برای مادر شدن، جنین تشکیل شده در خارج از رحم را متعلق به زوجی دیگر را به عنوان پذیرنده این نوع بارداری ، گفت: جنین تشکیل شده در خارج از رحم حداکثر به مدت ۵ تا ۶ روز بعد از لقاح امکان نگهداری دارد و باید به رحم فرد پذیرنده منتقل می شود.

رئیس پژوهشگاه فناوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی(ابن سینا)، با اشاره به وضعیت فرد صاحب جنین، اظهارداشت: فرد  دهنده رحم و پذیرنده می بایست حداقل ۹ ماه و شاید تا یک سال، در تماس با خانواده ای باشد که از جنین آنها نگهداری می کند. این فرد، سختی دوران بارداری را به جان می خرد و در عین حال، ممکن است علاقه ای نیز بین این جنین و فرد حامل ایجاد شود.

صادقی با اشاره به موضوع رحم جایگزین برای صاحب فرزند شدن زوجینی که با این قبیل مشکلات مواجه هستند، تاکید کرد: رحم جایگزین، ماحصل تلاش های ۳۰ سال گذشته است و اینطور نیست که به یکباره چنین ایده و شرایطی فراهم شده باشد. درطول ۳۰ سال گذشته بخش عمده ای از نگرانی ها و چالش های مرتبط با آن برطرف شده است.

وی با بیان این مطلب که دربسیاری از موارد این کار از طریق خود بستگان زوج صاحب جنین انجام می شود و لذا نحوه انجام آن با مشکل کمی همراه است ادامه داد: امروز، گروه دیگری وارد این  روند درمانیشده اند که ورود این افراد می تواند دلایل متعددی از جمله مشکلات مالی و اقتصادی باشد و بخواهند برای تامین هزینه های زندگی، جنین دیگری را در رحم خودش نگهداری کنند.

صادقی با تاکید بر تامین نیازهای مادی فرد پذیرنده جنین در رحم خود، تصریح کرد: موضوع تامین هزینه های این کار، بر اساس توافق طرفین صورت می گیرد و هیچ عدد و رقم دقیقی برای آن وجود ندارد که بخواهیم اعلام کنیم. حتی در مواردی این کار توسط بستگان، رایگان انجام می شود.

رئیس مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، با تاکید بر این مطلب که ما سعی می کنیم به این حوزه(توافق مالی) ورود نکنیم، گفت: در برخی مواقع و تقاضای زوجین مراجعه کننده به مرکز، فرد پذیرنده جنین که توسط این مرکز به آنها معرفی می شود.

صادقی با اشاره به انجام تمامی خدمات درمانی برای بارداری از طریق رحم جایگزین در مرکز فوق تخصصی ابن سینا، افزود: مهم ترین بحث در این بین، کارهای حقوقی موضوع است که به طور کامل انجام می شود تا بعدا مشکلی برای طرفین ایجاد نشود.

وی با تاکید بر سلامت فرد پذیرنده جنین، تصریح کرد: در ابتدا سلامت فرد از هر جهت بررسی می شود تا بیماری خاصی نداشته باشد که در دوران بارداری برای جنین خطرساز شود. به دنبال آن، مشاوره های حقوقی ارائه می شود تا وقتی فرد پذیرنده این وظیفه را قبول کرد، مسئولیت های خودش را بداند. بطوریکه، ادعای فرزندی  یا داشتن حقی در رابطه با فرزند حاصل ، مهم ترین موضوعی است که در این مشاوره های به آن می پردازدیم.

صادقی ادامه داد: در واقع، انجام این کار برای طرفین، مستلزم عقد قراردادهای حقوقی است که در دفاتر اسناد رسمی ثبت می شود.

وی با اشاره به مشکل صدور شناسنامه برای نوزادان رحم جایگزین، گفت: بر اساس قوانین اداره  ثبت احوال و همچنین وزارت بهداشت، شناسنامه بعد از زایمان به نام کسی صادر می شود که نوزاد را به دنیا آورده است. از همین رو، با مذاکراتی که با اداره ثبت احوال و وزارت بهداشت انجام شده و با ارائه گواهی این مشکل برطرف شده و ثبت احوال شناسنامه را به نام زوجین دهنده جنین صادر می کند.

رئیس مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، در خصوص حداقل و حداکثر هزینه رحم جایگزین، اظهارداشت: هیچ رقمی را نمی توان اعلام کرد و همه چیز بر اساس توافق طرفین صورت می گیرد. اما، آنچه مسلم است، زوجین در ابتدا مبلغی را پرداخت می کنند و هزینه ای نیز هر ماه در دوران بارداری پرداخت می کنند و در نهایت، بخش عمده هزینه را در پایان دوران بارداری و پس از زایمان به فرد دهنده ی  رحم پرداخت می کنند.

صادقی با بیان این مطلب که ما در مرکز ابن سینا دست واسطه ها را حذف کرده ایم، گفت: افرادی هستند که در مناطق محروم به دنبال کسانی هستند که مشکلات اقتصادی دارند و آنها را برای این کار معرفی می کنند که در این بین، هزینه را به ۲ تا ۳ برابر اعلام می کنند و بخش عمده ای از آن را خود منتفع می کردند.

وی با اشاره به این مطلب که متاسفانه موضوع واسطه ها و واسطه گری در استفاده ازرحم جایگزین در مراکز درمان ناباروری وجود دارد، افزود: مراکز درمان ناباروری، وظیفه ارائه خدمات پزشکی و مراقبت های دوران بارداری را به زوجین متقاضی بر عهده دارند، حضور دلالان و واسطه ها در این میان، باعث تداخل در روند ارائه خدمت و گاها مشکلاتی برای زوجین و مراکز درمان ناباروری می گردد.

صادقی از صدور کارت ویزیت توسط برخی واسطه های رحم جایگزین تخمک و جنین اهدایی  و توزیع آن در سطح جامعه بویژه مراکز درمانی خبر داد و گفت: با توجه به اینکه به تعداد متقاضیان، ارائه کننده رحم جایگزین مناسب وجود  ندارد، در نتیجه شاهد دلالی و حضور واسطه ها  برای یافتن فرد مناسب ارایه کننده رحم برای متقاضیان هستیم.

وی با تاکید بر اینکه مسائل شرعی دررابطه با ارایه خدمت رحم جایگزین کاملا رعایت می شود، تصریح کرد:در این خدمت درمانی ابتدا با استفاده از گامت زوج متقاضی خدمت، جنین در خارج از رحم تشکیل شده و حداکثر یک و یا دو جنین به رحم پذیرنده منتقل می شود.

صادقی اشاره کرد در صورت عدم ارایه مشاورات لازم و عدم تکمیل مستندات قانونی در ارتباط با این موضوع  ممکن است منجر به بروز اختلاف و مشکلاتی بین دهنده و پذیرنده رحم  در آینده گردد که مسائل مالی از جمله موارد عمده این اختلاف است.

وی گفت: در مرکزدرمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا  برای انجام این کار، پس از جلسات متعدد مشاورات پزشکی و حقوقی، رضایت نامه های آگاهانه از طرفین گرفته می شود. تا شاهد بروز مشکلات آتیبرای زوجین مشابه سایر آنچه در دیگر مراکز درمان ناباروری دیده می شود نباشیم.

رئیس پژوهشگاه فناوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی(ابن سینا)، در ادامه به موضوع اهدای تخمک نیز اشاره کرد و افزود: این کار هم مثل رحم جایگزین،از نظر تمامی مراجع معظم کاملا  شرعی است. بر این اساس و با توجه روش های استاندارد و لزوم حفظ محرمانگی و حفظ اسرار بیماران ما در مرکز ابن سینا از سالیان پیش بانک جنین و تخمک برای زوجین کاندید اهداء تاسیس نموده ایم. در این روش، خانم های  دارای مشکلات مختلف در استفاده از تخمک خود، برای مادر شدن از تخمک یا جنین اهدایی استفاده می کنند.

صادقی با تاکید بر محرمانه ماندن اسرار کسی که تخمک و یا جنین اهدا می کند، گفت: در این روش، زوجین برای صاحب فرزند شدن، با مرکز طرف حساب هستند و اصلا فرد اهدا کننده  را نمی بینند و نمی شناسند. و همینطور دهنده تخمک یا جنین  نیز هیچ اطلاعاتی از گیرنده نداشته و در آینده نیز نخواهد داشت زیرا، شرایط در اهدای تخمک و جنین کاملا با رحم جایگزین تفاوت دارد.

وی با عنوان این مطلب که هزینه دریافت تخمک  ویا جنین اهدایی در مقایسه با دریافت همین خدمات در سایر کشورها بسیارناچیز است، افزود: پروسه زمانی برای انجام این کار بین ۴۵ تا ۶۰ روز است. در حالی که در رحم جایگزین، فرد بین ۹ ماه تا یک سال، با خانواده  صاحب جنین در ارتباط است.

صادقی، وجود واسطه ها و دلال ها در مسیر اهدای تخمک را نیز مورد اشاره قرار داد و گفت: متاسفانه نقش واسطه ها در این موضوع نیز پر رنگ شده است، زیرا، به علت مباحث مالی و دریافت ها و پرداخت های بین دهنده و گیرنده و شائبه احتمالی در منافع پزشکان، همکاران پزشک در مباحث توافقی و مالی زوجین ورود نکرده و و تنها به ارائه خدمات درمانی و مراقبتی می پردازند. این در حالی است که وزارت بهداشت نیز کاملا مخالف ورود و نقش واسطه ها در ارایه خدمات درمان ناباروری است. لذا وجود کلنیک اهداء و حذف نقش واسطه ها بایستی یک از الزامات هر مرکز درمان ناباروری باشد که بحمدالله ما در مرکز ابن سینا از همان بدو تاسیس مرکز در۱۵ سال  پیش این مهم را لحاظ نمودیم و این کلنیک به عنوان یک مرجع درسطح کشور مطرح است.

رئیس مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، در ادامه به وضعیت ناباروری در کشور اشاره کرد و در ارتباط با اینکه چه تعداد از زوجین ازسرویس های اهدا شامل رحم جایگزین،  تخمک و جنین اهدایی صاحب فرزند می شوند، افزود: بررسی ها نشان می دهد بین ۱۰ تا ۱۵ درصد زوجین کشور نابارور هستند که رقمی بیش از ۲ میلیون زوج نابارور در کشور می شود که فقط ۱۰ درصد این تعداد برای درمان به سرویس های اهدا  نیاز دارند. که حدود ۵۰ درصد این ۱۰ درصد دریافت کننده تخمک و ۵۰ درصد دریافت کننده جنین می باشند، و لذا می توان گفت  حدود ۲۰۰ هزار زوج نابارور در کشور نیازمند دریافت سرویس های اهدا هستند.