توسعه خدمات رفاهی اربعین در دولت سیزدهم/ از پاسپورت زیارتی تا قطار کربلا
خدمات رفاهی اربعین حسینی طی سال‌های محدود مسئولیت دولت سیزدهم، در حوزه حمل‌ونقل و پذیرایی از زائران اربعین توسعه یافته است، به‌نحوی که این دولت ضمن تقویت روابط دیپلماتیک با کشور عراق، به ارتقای زیرساخت‌های عمومی در مرزهای غربی کشور پرداخت و پروژه‌های ناتمام موثری از جمله مسیر ریلی تهران - کربلا را با همکاری این کشور همسایه به نتایج موفقی رساند که موجب استقبال بیشتر ایرانیان و کشورهای همسایه شرقی برای شرکت در این مسیر مقدس شده است.
اربعین حسینی دارای ظرفیت‌های بی‌نظیر و گسترده‌ای است که هنوز همه ابعاد آن شناخته نشده و از تمامی ظرفیت‌های آن استفاده نشده است، به نحوی که اربعین عنایت ویژه‌ای برای به ثمر رسیدن ظرفیت‌های عاشورا و امتداد یافتن عاشورا تا ظهور حضرت ولی‌عصر(عج) و استقرار «تمدن اسلامی» است.
ابعاد تمدنی اربعین حسینی
اربعین حسینی یک جریان تمدنی پویا است که می‌تواند گام‌به‌گام زمینه‌ساز بروز ظرفیت‌های عاشورا در راستای تحقق تمدن اسلامی در زمان غیبت کبرای امام زمان(عج) باشد. البته «تمدن نوین اسلامی» اکنون در مراحل ابتدایی شکل‌گیری خود به سر می‌برد و این حرکت تمدنی در زمان استقرار حاکمیت امام زمان(عج) به نقطه تکامل خود خواهد رسید. با تحلیل جریان اربعین می‌توان فرصت‌های تمدنی موجود در زیارت اربعین را در محورهای مختلف بررسی کرد، که جهت حرکت همه آنها آماده‌سازی جهان بشریت برای ظهور امام زمان(عج) و تبلور نهایی تمدن اسلامی است، در این راستا اربعین به‌مثابه تأمین‌کننده وحدت موردنیاز برای ایجاد تمدن نوین اسلامی قابل ارزیابی است.
البته در این مسیر، چالش‌هایی پیش روی جریان تمدنی اربعین قرار دارد که ممکن است آن را از دسترسی به اهداف ورای خود دور کند. مهمترین این چالش‌ها که ممکن است صورت اربعین را خدشه‌دار کرده و نهایتا به سیرت اربعین آسیب وارد کند، عبارتند از غفلت از حقایق عمیق جریان اربعین، خرافه‌گرایی، فردگرایی، منحصر کردن اربعین در اظهار محبت، ضعف در دشمن‌شناسی، کم‌رنگ شدن نگاه جهانی، تخطئه مرجعیت خادمان محلی، دور شدن از ساده‌زیستی و از دست رفتن عنوان زائر و خادم.
اقدامات اربعینی دولت سیزدهم
در همین راستا دولت سیزدهم برای تجلی ابعاد تمدنی اربعین حسینی، به توسعه‌ی خدمات رفاهی این مسیر پرداخت، به نحوی که در سال‌های گذشته به دلیل ازدحام جمعیت در پایانه‌های مرزی، مرز تا مسدودشدن نیز پیش می‌رفت و خدمت‌رسانی به زائران در موارد گوناگونی از قبیل صدور زمان‌بر گذرنامه، مسائل بهداشتی، درمانی، تعذیه، اسکان و حمل‌ونقل در داخل ایران و عراق با اختلالاتی همراه بود و زوار اربعین حسینی علاوه‌بر تحمل سختی‌های پیاده‌روی، دشواری‌های ناشی از نبود امکانات و عدم برنامه‌ریزی مناسب، آنها را به شدت کلافه می‌کرد، اما طی سالیان اخیر با تدابیر و برنامه‌ریزی دولت سیزدهم اتفاقات خوبی رقم خورد.
دولت سیزدهم در عمل نشان داد که تسهیل زیارت حرم سیدالشهدا(ع) در ایام اربعین حسینی موضوعیت جدی دارد و بر همین اساس اقدامات بسیاری را در دستور کار خود قرار داد که با نزدیک شدن به ایام اربعین این برنامه‌ها به ثمر نشست. صدور گذرنامه‌ی فوری ویژه اربعین، افزایش گیت‌های تردد زائران، افزایش ظرفیت پارکینگ‌های مرزی و کنترل نرخ ارز در ایام اربعین را می‌توان اقدامات تسهیل‌کننده برای سفر زوار اربعین به‌شمار آورد که در ادامه به شرحی از آنها در سال ۱۴۰۲ می‌پردازیم.
ایجاد گذرنامه ویژه اربعین
صف طولانی متقاضیان در دفاتر صدور گذرنامه، بالابودن هزینه و زمان‌بر بودن چاپ و ارسال گذرنامه رسمی و عدم آشنایی و هماهنگی طرف عراقی پیرامون برگه عبور ویژه اربعین، یکی دیگر از موانع پیش روی مردم برای حضور در لشکر اربعینی کربلا بود که تدبیر «صدور گذرنامه ویژه اربعین» توسط دولت سیزدهم راهبرد مناسبی برای حل این معضل بود. در همین راستا امسال(۱۴۰۳) نیز زائران با گذرنامه ویژه در پیاده‌روی اربعین شرکت کردند و مطابق قانون بودجه ۱۴۰۲ در صورت انجام سفر زمینی، از پرداخت عوارض خروج از کشور نیز معاف شدند. به گفته مسئولان، روزانه یک‌صدهزار گذرنامه در پاسخ به درخواست زائران اربعین چاپ شده است.
تسریع در خروج از مرز
زمان‌بر بودن ورود و ثبت مجدد اطلاعات مسافران در گیت‌های بازرسی عراق پس از ثبت در گیت‌های خروجی ایران، از علل دیگر ازدحام و کندی حرکت جمعیت هنگام عبور از مرزها بود. تبادل مشترک اطلاعات برای خروج زائران از ایران به کشور عراق، تدبیری دیگر برای بالا بردن سرعت خروج زائران بود.
«سیدمجید میراحمدی» رئیس ستاد اربعین سال گذشته(۱۴۰۲) در این خصوص، گفت: طبق روال معمول اطلاعات مسافر برای خروج از مرز یک‌بار در گیت‌های ایران و یک‌بار هم در گیت عراق وارد سیستم می‌شد و از آنجا که سرعت ورود اطلاعات در عراق پایین بود، قرار شد این دو به هم متصل شوند و ورود اطلاعات به سیستم عراق از طریق ایران انجام شود.
رکوردشکنی عرضه دینارهای دولتی
«محسن کریمی» معاون بین‌الملل بانک مرکزی با بیان این‌که سال ۱۴۰۲ برای اولین‌بار شاهد کاهش نرخ ارز دینار در بازار غیررسمی در ایام اربعین حسینی بودیم، اظهار کرد: «آمار عرضه‌ی ارز اربعین در سال ۱۴۰۲ به بیش‌از یک‌میلیون و ۸۰ هزار نفر رسید که ۴ برابر کل سال ۱۴۰۱(حدود ۲۷۰ هزار نفر) بود، همچنین با اقدامات بانک مرکزی در ایام اربعین تجهیز به‌موقع منابع و هماهنگی مناسب با سایر دستگاه‌های ذی‌ربط در ایران و عراق شکل گرفته است و شعبات ارزی بانک‌های اعلامی دینارهای به قیمت دولتی را به زائران ارائه کرده‌اند.
به‌کارگیری اتوبوس و قطارهای کافی به کربلا
«داریوش امانی» معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای سال گذشته(۱۴۰۲) با اشاره به این‌که یک‌هزار و ۸۰۰ دستگاه اتوبوس در شبانه‌روز از شلوغ‌ترین مرز یعنی مهران تردد کردند، خاطرنشان کرد: «زائرانی که از مرزهای دیگر سفر خود را انجام دادند و در مسیر بازگشت به شهرهای خود، مرز مهران را انتخاب کرده‌اند که برای آن پیش‌بینی‌هایی را انجام دادیم، به عنوان نمونه مسافران خوزستان وقتی تعدادشان زیاد می‌شود ما اتوبوس در اختیار آنها قرار داده‌ایم تا از مرز مهران به خوزستان بازگردند.»
همچنین قطارهای منظمی برای زائران از مرز شلمچه در نظر گرفته شده است. در همین رابطه «سیدمحسن طباطبایی اتابک» مدیرکل برنامه‌ریزی و خدمات مسافری شرکت راه‌آهن، گفت: «اعزام مسافران با قطارهای داخلی تا ایستگاه شلمچه و پس از انجام عملیات گمرکی با اتوبوس به بصره خواهد بود، پس‌از آن مسافران از بصره توسط قطارهای مناسب عراقی به سمت ایستگاه راه‌آهن کربلا طی طریق می‌کنند.»
وی گفت: «روند بازگشت زائران نیز به‌صورت عکس روند مذکور خواهد بود و یک قطار به‌صورت منظم در روزهای شنبه هر هفته از تهران به سمت کربلا و به‌صورت ترکیبی اعزام خواهد شد و در صورت رشد تقاضا، امکان افزایش این قطارها وجود دارد.»
ثبت بیش‌از ۷۵ هزار سفر اربعین با تاکسی اینترنتی
وزارت راه و شهرسازی سال گذشته(۱۴۰۲) اعلام کرد، ایام اربعین سال گذشته بیش‌از ۷۵ هزار سفر زائران اربعین با تاکسی‌های اینترنتی ثبت شد، به نحوی که با شروع سفرهای اربعین از ۲۸ مرداد تا ۱۲ شهریور ۱۴۰۲ سفر بین‌شهری تاکسی‌های اینترنتی برای رفت و بازگشت زائران از مرز، بیشتر شده بود. بر همین اساس بیش‌از ۷۵ هزار و ۹۳ سفر از طریق تاکسی‌های اینترنتی برای مسافران اربعین ثبت شده است. بر همین مبنا تاکسی اینترنتی ماکسیم با ۴۹ هزار و ۴۲۷ سفر، بیشترین استقبال را به خود اختصاص داده است، همچنین اسنپ ۱۵ هزار و ۲۳۳ سفر، تپسی ۱۰ هزار و ۵۸ سفر و به‌همراه با ۳۷۵ سفر به ترتیب در رده‌های بعدی قرار داشته‌اند.
۲۰۵ کیلومتر از محورهای اربعین در کرمانشاه آسفالت شد
«علی سلیمی» معاون راهداری اداره‌کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کرمانشاه سال گذشته(۱۴۰۲) گفت: «در آستانه فرا رسیدن اربعین حسینی در سال گذشته، ۲۰۵ کیلومتر روکش آسفالت رگلاژی و رویه نهایی در محورهای مواصلاتی استان کرمانشاه اجرا شد.»
افزایش ظرفیت پارکینگ خودروها در پارکینگ مرزی مهران
سال گذشته(۱۴۰۲) حدود ۲۵ هکتار به ظرفیت پارکینگ بزرگ مهران با عنوان پارکینگ شماره ۲ اربعین برای پارک خودروهای زوار اضافه شد. ظرفیت مساحت اضافه‌شده به پارکینگ اربعین موجب شد که فضا برای پارک ۲۰ هزار دستگاه خودروی دیگر مهیا شود.
علاوه‌بر افزایش ظرفیت پارک خودرو در پارکینگ اربعینی مهران، سال گذشته(۱۴۰۲) در حوزه‌های بهداشتی و خدماتی نیز اقدامات مناسبی صورت گرفت. در پارکینگ شماره یک اربعین ۷۰ چشمه سرویس بهداشتی و نمازخانه به مساحت ۴۲۰ مترمربع و در پارکینگ شماره ۲ نیز ۷۰ چشمه سرویس بهداشتی و نمازخانه به مساحت ۴۲۰ مترمربع و همچنین ۲۴ برج نوری احداث شد.
توسعه گذرگاه مرزی مهران به ۱۵۰ گیت
«سیدمجید میراحمدی» رئیس ستاد مرکزی اربعین حسینی، سال گذشته(۱۴۰۲) در حاشیه بازدید از زیرساخت‌های اربعین در مرز مهران و پایانه زرباطیه عراق با اشاره به پیشرفت برنامه‌ها و پروژه‌های اربعین در دو سوی مرز، اظهار داشت: «در دو سوی مرز شاهد تحولات خوبی در حوزه زیرساخت‌های اربعین هستیم، به نحوی که درهای خروجی و ورودی مرز مهران از سه در به پنج در افزایش یافته و گیت‌های مرز زرباطیه که قبلاً ۷۰ گیت بود، به ۱۳۰ گیت افزایش یافته است.»
شبانه‌روزی شدن مرز خسروی در ایام اربعین
«علی شعبانی» معاون سیاسی، اجتماعی و امنیتی استانداری کرمانشاه سال گذشته در رابطه با مرز خسروی، اظهار کرد: «با توجه به ۲۴ ساعته شدن تردد از مرز خسروی در ایام اربعین، امسال توقفی در مرز نداریم. تمام گلوگاه‌های جمعیتی شهرستان قصرشیرین نیز باز خواهد بود، زوار در هر ساعتی که وارد شهرستان شوند از پارکینگ‌ها با وسایل حمل‌ونقل به مرز خسروی منتقل و از این گذرگاه عازم عراق می‌شوند. همچنین اورژانس برای ارائه خدمات لازم به زائران و احداث ۱۲ هزار متر سایبان در نقطه ورود تا خروج پایانه در نقطه صفر مرزی و همچنین نصب مه‌پاش‌ها و استقرار امکانات بهداشتی از مجموعه اقدام‌ها در راستای خدمات‌دهی به زائران با توجه به شدت گرمای منطقه است.»
اجرای ۲ کیلومتر شبکه آب در مرز باشماق
«محمد فرهاد» مدیرعامل شرکت آبفای کردستان با اشاره به تأمین آب شرب پایدار در مرز باشماق برای پذیرایی از زوار اربعین حسینی، گفت: «۲ کیلومتر شبکه آب در مرز باشماق مریوان جهت رفاه حال زائران اربعین حسینی انجام شده است؛ علاوه‌بر آن، ۸ کیلومتر خط انتقال آب و احداث مخزن ۵۰۰ مترمکعبی آب نیز در این منطقه در دست اجراست.»
تردد بی‌دردسر از مرز تمرچین به سمت کربلا
مرز تمرچین پیرانشهر در استان آذربایجان‌غربی که برای سومین سال محل تردد زائران حسینی است و به گفته مسئولان، حداکثر زمان انجام امور اداری تردد زائران از تمرچین، به ۵ دقیقه هم نمی‌رسد و همکاری خوبی میان دو طرف ایران و اقلیم کردستان عراق برای انتقال زائران به سمت اربیل و عتبات عالیات انجام شده تا زائران معطلی نداشته باشند.
درمان بیش‌از ۴۵ هزار زائر در مرزهای ۹گانه کشور
«بابک محمودی» سرپرست سازمان امداد و نجات هلال‌احمر با تاکید بر این‌که خدمت‌رسانی به زائران ادامه دارد، گفت: سال گذشته بیش از ۴۵ هزار زائر توسط هلال‌احمر درمان شدند. همچنین وی با اشاره به خدمات امداد و نجات در پوشش امدادی مراسم اربعین حسینی(ع) در مرزهای ٩گانه از ٢٧ مرداد تا ۱۶ شهریور ١٤٠٢، گفت: «سال گذشته ۱۹۵ هزار و ۳۴۵ نفر از خدمات امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر استفاده کردند. داوطلبان جمعیت هلال‌احمر حدود ۴۵ هزار و ۱۸۸ نفر را در محل، درمان و ۲۴۳۲ نفر را به مراکز درمانی منتقل کردند.
سرپرست سازمان امداد و نجات هلال‌احمر افزود: «داوطلبان این جمعیت در برپایی اردوگاه برای اسکان زائران نیز مشارکت داشته و برای ۷۴ هزار و ۱۱۶ زائر شرایط اسکان آماده کردند. همچنین یکی از اقدامات جمیعت هلال‌احمر در مراسم راهپیمایی اربعین ۱۴۰۲، ارائه خدمات رایگان مراقبتی و پیشگیرانه در برابر مخاطرات احتمالی بود که به ۷۳ هزار و ۶۰۹ نفر از زائران ارائه خدمت شد.»
۱۱ هزار و ۴۳۸ میلیارد تومان برای اربعین در هزار روز خدمت دولت سیزدهم
«حسن بهرام‌نیا» استاندار ایلام روز پنجشنبه ۲۵ مردادماه در جلسه ستاد اربعین این استان، عنوان کرد: «مجموعه اعتبارات هزینه‌شده در هزار روز خدمت دولت سیزدهم در بخش اربعین حسینی و راه‌های استان، ۱۱ هزار و ۴۳۸ میلیارد تومان بوده است که از این اعتبارات عملکرد حوزه راه و شهرسازی و شرکت زیرساخت به‌صورت مستند ۴هزار و ۳۱۵ میلیارد تومان و عملکرد حوزه راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای ۴ هزار و ۶۷۹ میلیارد تومان بوده است.»
استاندار ایلام عنوان کرد: «از این رقم در حوزه بهداشت ۱۴۶ میلیارد تومان، در حوزه آب و فاضلاب ۱۹۷ میلیارد تومان، در حوزه برق و نیرورسانی ۴۰۷ میلیارد تومان، در حوزه شرکت گاز ۵۳ میلیارد تومان، در حوزه هلال‌احمر ۴۰ میلیارد تومان، در حوزه حمل‌ونقل هوایی ۵۰ میلیارد تومان، در حوزه ستاد اجرایی حضرت امام(ره) ۱۸۶ میلیارد تومان و در حوزه عتبات عالیات ۲۴ میلیارد تومان بوده است.»
با توجه به مطالب فوق، دولت سیزدهم در راستای ارائه خدمات به زائران امام حسین(ع) در اربعین حسینی، ضمن هماهنگی با مسئولان کشور عراق، به تقویت زیرساخت‌های مرزی پرداخت و در کنار مشارکت‌های مردمی، به پذیرایی مسافران اقدام کرد. همچنین ایجاد گذرنامه زیارتی، تسهیل در ارائه ارز زیارتی و اعطای وام قرض‌الحسنه به زائران، از جمله اقدامات موثر دولت شهید رئیسی بوده است.
برای ورود به کانال تلگرام فرتاک نیوز کلیک کنید.
