بدون شبکه‌سازی اقتصادی، بهره‌وری در کشور محقق نمی‌شود
رییس گروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری در همایش نشان سپاری (فرانچایز) ایران با انتقاد از ناکارآمدی مدل‌های سنتی، بر ضرورت شبکه‌ای کردن اقتصاد محلی و تحول آموزش با ابزارهای نوین تأکید کرد.
علی آقا محمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس گروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری، در ششمین همایش بین‌المللی فرانچایز (نشان‌سپاری) ایران، با اشاره به فرصت‌های توسعه اقتصادی کشور، بر لزوم تغییر نگرش نسبت به نسل جوان و حرکت به سمت اقتصاد دیجیتال تأکید کرد.
وی با بیان اینکه ایران در ۲۵ سال آینده (تا سال ۱۴۳۰ هجری شمسی) با دو ویژگی جمعیت جوان و منابع فسیلی روبرو است، گفت: «این دو ویژگی مکمل هم هستند اما در سال ۱۴۳۰ پنجره جمعیتی کشور بسته خواهد شد و ایران وارد دوران پیرسالی می‌شود. همچنین منابع فسیلی نیز جایگاه فعلی خود را از دست می‌دهند.»
آقامحمدی با اشاره به اهمیت بهره‌برداری از فرصت جمعیت جوان، خاطرنشان کرد: «نسل جوان امروز باسواد، تعالی‌جو و دارای انگیزه‌های گسترده است و نباید نگاه منفی به خواسته‌های متفاوت این نسل داشت. اگر برخی از جوانان حاضر به پذیرش مشاغل سنتی با حقوق پایین نیستند، این یک ضعف نیست، بلکه نشان‌دهنده تغییر سبک زندگی و توقعات نسل جدید است.»
وی ادامه داد: «در شرایطی که مدل‌های سنتی کسب و کار دیگر پاسخگو نیستند، اقتصاد دیجیتال فرصتی استثنایی برای رشد اقتصادی کشور فراهم کرده است. باید با یک مهاجرت گسترده به سمت اقتصاد دیجیتال حرکت کنیم و مانع از ایجاد شکاف دیجیتال شویم.»
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به ظرفیت‌های نفت و گاز کشور نیز گفت: «ایران در مجموع ذخایر نفت و گاز در جایگاه نخست جهان قرار دارد، اما میزان تولید متناسب با این ظرفیت نیست. مطالعات انجام‌شده توسط متخصصان نشان می‌دهد که امکان افزایش تولید نفت خام تا ۷.۴ میلیون بشکه در روز وجود دارد. دولت‌های گذشته نیز بر این ظرفیت تأکید کرده‌اند.»
آقامحمدی افزود: «دولت فعلی نیز در این زمینه تجدیدنظرهای مثبتی انجام داده و سهم سرمایه‌گذار از قراردادهای نفتی را افزایش داده است. با این حال، نیاز است که همه دستگاه‌ها خیز بلندی برای جذب سرمایه‌گذاری و توسعه ظرفیت‌های تولیدی کشور بردارند.»
وی تجارت را یکی از بخش‌های مغفول‌مانده در اقتصاد کشور دانست و تصریح کرد: «توسعه تجارت، به ویژه تجارت علمی و هدفمند، باید در کنار تولید قرار گیرد. در موضوع فرانچایز نیز باید مدل‌های جدید و مشارکتی توسعه یابد تا بتوان زنجیره‌های کامل و کارآمد ایجاد کرد.»
آقامحمدی با اشاره به لزوم توجه به اقتصاد غیرپولی و شبکه‌های خودکفایی، گفت: «ایجاد شبکه‌هایی که بتوانند بدون نیاز به گردش پول اساسی، نیازهای متقابل را پوشش دهند، می‌تواند تحولی اساسی در توسعه اقتصادی کشور ایجاد کند. در چنین الگویی، تقاضا به محور توسعه تبدیل می‌شود و عرضه نیز متناسب با نیاز بازار شکل می‌گیرد.»
وی تأکید کرد: «در بسیاری از بخش‌ها، از مسکن تا بهداشت، با انباشت تقاضا روبرو هستیم و این فرصتی طلایی برای برنامه‌ریزی دقیق و توسعه هدفمند کشور فراهم کرده است.»
تأکید آقامحمدی بر ضرورت ایجاد شبکه‌های مکمل اقتصادی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های زمان و مهارت
آقامحمدی با اشاره به تجربیات اقتصادی سنتی در روستاها گفت: در گذشته، اهالی روستاها برای بهره‌برداری بهتر از محصولات خود، به صورت گروهی عمل می‌کردند. برای مثال، دامداران با تعداد متفاوتی دام، شیر دام‌های خود را با استفاده از چوبی به نام «لدن» اندازه‌گیری و تحویل می‌دادند. هر فرد بر اساس میزان شیر تولیدی، در بازه‌های زمانی مختلف – از پنج روز تا یک ماه – سهم خود را برداشت می‌کرد. این همکاری گروهی باعث می‌شد شیر قابلیت تبدیل به محصولات دیگر مانند کره، دوغ و ماست پیدا کرده و امکان فروش آن در شهر فراهم شود.
وی افزود: امروز نیز می‌توان با ایجاد شبکه‌های مکمل، افراد را در کنار یکدیگر قرار داد تا ظرفیت‌های کوچک آنان به یکدیگر متصل شده و ارزش‌آفرینی کنند. آقامحمدی با اشاره به برنامه‌های حمایتی برای زنان سرپرست خانوار گفت: «وقتی به این افراد چرخ خیاطی یا امکانات صنایع دستی داده می‌شود، باید تولیداتشان به یک شبکه بزرگ‌تر وصل شود. تولیدات کوچک باید در ترکیب با صنایع بزرگ‌تر معنا پیدا کند، مانند دوخت یک قطعه فرش که در تولید مبل یا محصولات چرمی به کار رود.»
وی تأکید کرد: «باید دید این تولیدات کوچک چه نیازی را پاسخ می‌دهد و چگونه می‌تواند در یک مجموعه اقتصادی بزرگ‌تر معنا پیدا کند. هنر و مهارت‌های ظریف برخی افراد، اگر در چارچوب شبکه‌ای سازمان‌یافته قرار گیرد، می‌تواند به ارزش اقتصادی بالایی دست یابد.»
آقامحمدی در ادامه با اشاره به اهمیت زمان و بهره‌وری اظهار داشت: «بسیاری از مردم وقت زیادی را از دست می‌دهند. اگر سازوکاری برای ذخیره و مدیریت زمان طراحی شود، می‌توان فرصت‌های بسیاری ایجاد کرد. به عنوان مثال، راه‌اندازی یک بانک زمانی می‌تواند مبادله خدمات را بدون نیاز به پرداخت پول فوری تسهیل کند.»
وی با اشاره به ضرورت بهره‌گیری از فناوری و روش‌های نوین گفت: «اگر در حوزه دیجیتال ورود کنیم، لزومی ندارد همچنان شیوه‌های قدیمی آموزش را ادامه دهیم. می‌توانیم مفاهیم دشوار را به صورت بازی‌های آموزشی (گیمیفیکیشن) ارائه کنیم. چرا از ظرفیت بالای گیمرهای ایرانی که در سطح جهانی مطرح هستند، برای تحول آموزشی استفاده نمی‌کنیم؟»
آقامحمدی با بیان اینکه در شبکه‌های اجتماعی می‌توان به تبادل دانش و آگاهی پرداخت، خاطرنشان کرد: «آگاهی یک فرآیند اکتسابی و انتقالی است. همه ما نیازمند ارتقای سطح آگاهی هستیم و شبکه‌های اجتماعی باید در این مسیر به کار گرفته شوند.»
وی همچنین به تجربیات موفق در کاهش حجم پرونده‌های قضائی اشاره کرد و افزود: «در قوه قضائیه، ایجاد معاونتی ویژه باعث شده حدود ۵۰ درصد از پرونده‌ها پیش از رسیدن به دادگاه حل‌وفصل شود. این اقدام نشان‌دهنده اهمیت درک صحیح مخاطب و انتقال درست مفاهیم است.»
آقامحمدی در پایان تأکید کرد: «بخش عمده‌ای از سوءتفاهم‌ها و اختلافات، ناشی از تفاوت در برداشت و ادراک است. اگر بتوانیم درک متقابل را بهبود ببخشیم، بسیاری از تعارضات کاهش خواهد یافت. نسل جدید را نباید صرفاً به عنوان نسلی ناسازگار دید، بلکه باید مهارت‌های ارتباطی را ارتقا داد.»
