نشست ورشو؛ ناکام پیش از آغاز

نشست ورشو که به میزبانی آمریکا - لهستان در شهر ورشو با عنوان اصلی «آینده صلح و امنیت در خاورمیانه» در روزهای 24 و 25 بهمن برگزار خواهد شد، در ماه های گذشته، به محل مباحث دیپلماتیک و رسانه ای فراوانی تبدیل شده است.

'مایک پمپئو' وزیر امور خارجه آمریکا روز جمعه 22 دی ماه در جریان سفر خاورمیانه ای خود در گفت وگو با شبکه خبری 'فاکس نیوز' از برگزاری یک گردهمایی بین المللی با تمرکز بر فعالیت های منطقه ای ایران در ورشو پایتخت لهستان با حضور متحدان آمریکا از جمله بعضی شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس و در راس آنها عربستان سعودی و نیز رژیم صهیونیستی خبر داد.

گفته می شود که برخی گروه های تروریستی مخالف جمهوری اسلامی نیز به این نشست فراخوانده شده اند.

کشورهای بزرگ اروپایی از جمله روسیه به علاوه بسیاری از کشورهای مهم عربی و غیر عربی منطقه مانند ترکیه و لبنان از مشارکت در این نشست به رغم دعوتی که واشنگتن از آنها کرده، خودداری کرده اند.

واشنگتن می کوشد با ادعای اینکه این نشست صرفا علیه ایران نیست و اوضاع خاورمیانه را بحث و بررسی می کند، کشورهای موثر دنیا را به شرکت در این نشست ترغیب کند.

لهستان در حالی میزبان این نشست شده است که ایرانیان 70 سال قبل، پذیرای بیش از یک‌صد هزار پناهجوی لهستانی بودند. حتی امروز نیز مردم کشورهای همسایه، ایران را پناهگاهی امن در روزهای سخت می‌دانند.

فضای کلی این نشست که از نگاه بسیاری از کارشناسان با نگاهی ضد ایرانی از سوی دولت ترامپ آغاز شده بود، در ادامه با توجه به اقدامات دیپلماتیک ایران و توجه نکردن طرف های دعوت شده از سوی آمریکا و لهستان، نشست ورشو عملا تنها با حضور طرف هایی برگزار خواهد شد که جریان به اصطلاح دست راستی را شکل می دهند.

'محمدجواد ظریف' وزیر خارجه ایران در گفت وگویی با یادآوری برگزاری نشست ورشو، افزود: آمریکایی ها برای برگزاری نشستی علیه ایران در لهستان تلاش بسیاری انجام دادند اما از مواضع خود عقب نشینی کردند، به همین جهت عنوان نشست ورشو را تغییر دادند و اعلام کردند که ایران موضوع این نشست نیست.

وی تصریح کرد: آمریکایی ها همچنین اعلام کردند که معاون رئیس جمهوری این کشور، در نشست ورشو حضور پیدا می کند، بنابراین همه موارد نشان می دهد که اهداف و حرکت اولیه آنها به نتیجه نرسیده است.

رئیس دستگاه دیپلماسی ایران همچنین اظهارداشت: آمریکا در تلاش است که به شکلی فضای شکل گرفته علیه خود را جبران کند، لذا به نظر می رسد این نشست نیز به صورت مورد قبول و نظر آمریکایی ها برگزار نمی شود.

وزیر امور خارجه با بیان این که هیچ کدام از مقام ها و مسئولان ایرانی برای حضور در این نشست دعوت نشدند، تاکید کرد: نشست ورشو پیش از شروع محکوم به شکست شد.

اگرچه پیش از این نگاه دیپلماسی ایران به برگزاری چنین نشست هایی منفعلانه و در حد بیانی بود، اما این بار دستگاه دیپلماسی ایران فعالانه و قدرتمندانه وارد موضوع برگزاری نشست ورشو شد و محتوا و ماهیت برگزاری این نشست را که پیش از این با هدف اجماع سازی علیه ایران شکل گرفته بود، با روش اجماع سازی تغییر داد.

لهستان که با اعتراض شدید ایران نسبت به این نشست مواجه شد؛ معاون وزیر خارجه خود 'ماچی میسلاولانگ'، را در رأس یک هیات سیاسی به‌ منظور مذاکره با 'عباس عراقچی' معاون سیاسی وزیرخارجه ایران به تهران اعزام کرد.

وی در دیدار با همتای ایرانی خود در تهران اطمینان داد که این نشست به‌ هیچ‌ وجه علیه ایران نخواهد بود.

در این زمینه، 'محمد باقری' رئیس ستادکل نیروهای مسلح تاکید کرد، لهستان قول داده که در نشست ورشو هیچ حرفی علیه ایران زده نمی شود.

وی افزود: باید منتظر بود تا این نشست برگزار شود و ببینیم که لهستانی ها چقدر به قول خود وفادار هستند.

موضوع مهم دیگر، دعوت نکردن ایران به این نشست و نیز شرکت نکردن شخصیت هایی همچون 'فدریکا موگرینی' مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و 'سرگئی لاوروف' وزیر امور خارجه روسیه است. فرانسه، آلمان و انگلیس هم برای حضور در این نشست، تصمیم نگرفته‌اند.

این درحالی است که خبرگزاری رویترز روز دوشنبه در گزارشی از آغاز سفر دوره ای 'مایک پمپئو' وزیر خارجه آمریکا به اروپای شرقی خبر داد و تصریح کرد که این سفر از مجارستان آغاز می شود و با جمهوری اسلواکی و لهستان ادامه می یابد.

این سفر پمپئو شامل شرکت در نشست صلح خاورمیانه در ورشو پایتخت لهستان نیز می شود.

نکته حائز اهمیت در برگزاری این نشست، تلاش برای فضاسازی و تصمیم سازی برای اقدامات آینده در حوزه های منطقه ای است، آمریکا و هم پیمانان آن که اغلب نگاه میانه و اعتدالی تصمیم گیرندگان نیستند، به دنبال گزینه مجموع صفر به معنای حذف تمامی ساز وکارهای امنیت دسته جمعی با حضور تمامی بازیگران منطقه ای در منطقه غرب آسیا هستند.

اما برگزاری چنین نشستی که آمریکای ترامپ و متحدان منطقه ای آن در انزوای سیاسی قرار گرفته اند، دستاوردهای سیاسی به همراه نخواهد داشت، دلایل آن را نیز می توان در سیاست های تقابلی دولت ترامپ در حوزه های سیاسی و اقتصادی، خروج از توافق های دوجانبه و چندجانبه بین المللی، از پیمان اقلیمی پاریس گرفته تا توافق برجام و پیمان منع تکثیر موشک های میان برد و دوربرد(INF) گرفته تا جنگ تجاری با چین و اتحادیه اروپا، همگی اگر نشانه های تقابل با آمریکا نباشد، نشانه هایی از همراهی را نیز نشان نمی دهد و آمریکای ترامپ اگر نگوییم تنها نیست اما با جمعی از دوستانی است که از ظرفیت تصمیم سازی، اجماع سازی و ائتلاف سازی منطقه ای و بین المللی برخوردار نیستند.

به نظر می رسد که در فردای نشست ورشو، آمریکای ترامپ تنهاتر از گذشته خواهد بود.