خواب رفتن دست و پا چه زمانی خطرناک می شود؟

«خواب‌رفتگی» واژه‌ای است که به‌صورت عمومی برای توصیف یک احساس عجیب در هر قسمتی از بدن انسان به‌خصوص دست‌ها و پاها به کار می‌رود. بی‌حسی ممکن است در اطراف دهان یا هر قسمت دیگری از بدن وجود داشته باشد. این احساس می‌تواند دامنه‌ وسیعی را از مورمور و سوزن سوزن شدن گرفته تا یک بی‌حسی کامل نسبت به محرک‌های خارجی داشته باشد. خواب‌رفتگی دست‌ها و پاها ممکن است بی‌خطر بوده و به‌خودی‌خود رفع شود مانند زمانی که دست شما در معرض سرما یا گرمای شدید قرارگرفته و انگشتان آن بی‌حس می‌شوند. همچنین برخی از افراد به هنگام اضطراب و فشار روحی زیاد یا حمله‌ میگرن، دچار بی‌حسی در اطراف دهان و در انگشتان می‌شوند. این حالت نیز می‌تواند نشان‌دهنده‌ یک عارضه‌ جدی مانند آسیب‌های عصبی باشد که ممکن است با گذشت زمان پیشرفت کرده و دائمی شوند. وضعیت بی‌حسی می‌تواند با احساس سوزش، درد شدید یا احساس ضعف در دست، پا و عضلات صورت همراه باشد. بسته به علت ایجاد این عارضه، بی‌حسی می‌تواند نشان‌دهنده‌ یک عارضه‌ی موقت و یا یک بیماری جدی باشد.

علل بی‌حسی در دست و پاها

مشکلات فیزیکی

اصلی‌ترین علت ایجاد خواب‌رفتگی در دست و پاها که موجب بی‌حسی کامل در مقابل محرک‌های خارجی می‌شود، آسیب عصبی است. بااین‌حال عوامل فیزیکی و روانی بسیاری می‌توانند موجب بی‌حسی موقت، پیش‌رونده و دائمی در دست و پاها شوند.

کمبودهای غذایی

یک رژیم غذایی نامناسب که در مورد ویتامین‌های اساسی مثل A ،B۵، B۶، B۱۲ و D و همچنین مواد معدنی مانند آهن، کلسیم، پتاسیم، سدیم و فسفر دچار کمبود باشد، می‌تواند باعث ایجاد علائمی چون بی‌حسی و مورمور شدن دست و پاها شود. به‌منظور تشخیص این که آیا کمبود غذایی علت ایجاد بی‌حسی است یا نه می‌توان از آزمایش خون استفاده کرد.

فشار روی اعصاب

خواب‌رفتگی یک احساس شایع در انسان است که معمولا با سنگین شدن دست و پا همراه بوده و پس از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت در یک حالت، ایجاد می‌شود. این حالت به دلیل فشار بلندمدت روی رشته‌های عصبی اتفاق می‌افتد و معمولا با عوض کردن حالت بدن می‌توان احساس مورمور و سوزن سوزن شدن را از بین برد. فشار مکرر و طولانی روی عصب می‌تواند باعث آسیب رسیدن به آن شده و موجب ایجاد یک بیماری جدی با علائمی چون درد و ضعف دست و پاها شود. ازجمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

سندرم تونل کارپال

فشار آمدن به اعصاب مچ دست که در افرادی که به مدت طولانی با صفحه‌کلید کامپیوتر کار می‌کنند یا افرادی که از دست و مچ خود زائد کار می‌کشند ایجاد می‌شود.

فتق یا سرخوردگی دیسک بین مهره‌ای

در طی این عارضه اعصاب نخاعی تحت‌فشار قرارگرفته و باعث ایجاد درد کف پا و بی‌حسی در کمر، پاها می‌شوند.

تحت‌فشار قرار گرفتن اعصاب در اثر حادثه

هر حادثه یا اتفاقی که موجب وارد شدن فشار غیرعادی روی اعصاب شود می‌تواند به آن‌ها آسیب رسانده و باعث ایجاد بی‌حسی و علائم دیگر در دست و پاها شود. بیماری‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند اعصاب را درگیر کرده و باعث بی‌حسی، ضعف، فلج یا درد شوند. این بیماری‌های عبارت‌اند از دیابت، مالتیپل اسکلروزیس و تشنج. برخی از عارضه‌هایی که با کاهش جریان خون مشخص می‌شوند، می‌توانند موجب بی‌حسی موقت یا دائم در دست و پاها شوند. قرار گرفتن در معرض دماهای پایین می‌تواند موجب تنگ شدن رگ‌های خونی و درنتیجه بی‌حسی دست‌ها، پاها، بینی و گوش‌ها شود. در افراد مبتلا به سندرم رینود، عارضه‌ای در گردش خون وجود دارد که به هنگام قرار گرفتن در معرض دماهای پایین، بدن آن‌ها دچار بی‌حسی می‌شود. عارضه‌های جدی‌تر عبارت‌اند از سکته، انژین و بیماری‌های شریانی محیطی که طی آن، مقدار خون جاری به سمت مغز، قلب و دیگر اندام‌های بدن به‌شدت کاهش پیداکرده و موجب ضعف، بی‌حسی و حتی در برخی موارد فلج می‌شود.هیپوتیروئیدیسم یا کم‌کاری غده تیروئید می‌تواند موجب علائمی ازجمله ضعف، خستگی مفرط، افزایش حساسیت نسبت به سرما و بی‌حسی شود.عارضه‌های دیگر مانند سم‌های مختلف، نیش حشرات، عفونت‌های ویروسی مانند زونا، اعتیاد به الکل و رادیو درمانی می‌توانند موجب ایجاد بی‌حسی در دست و پاها شوند.

عوامل احساسی و روانی

عوامل روانی نیز می‌توانند موجب بی‌حسی دست و پاها شوند. استرس و اضطراب بیش‌ازحد می‌تواند موجب تنفس بیش‌ازحد شود. تنفس سریع و کم‌عمق، حتی در صورت انجام به مدت چند دقیقه می‌تواند موجب مورمور شدن لب‌ها، دست‌ها و پاها شده و در برخی موارد حتی باعث گرفتگی عضلات یا غش کردن فرد شود. در برخی از موارد یک حمله‌ میگرن پس از وقوع بی‌حسی اتفاق می‌افتد. ممکن است این عارضه با سنگین شدن گردن، اطراف دهان و دست و پاها همراه باشد. علل کمتر رایج از علل دیگر بی‌حسی دست و پاها می‌توان به ایدز، سفلیس و دیگر بیماری‌های خودایمنی مانند سندرم گیلن‌باره و سندرم شوگرن اشاره کرد.