دیابت شیرین چیست؟

به گزارش فرتاک نیوز، دیابت شیرین پدیده‌ای است که آزردگی اندام‌های گوناگون را در بر دارد وگرنه به خودی خود بالا بودن اندک قند خون به ویژه در روزهای نخست سبب احساس بدی در بیمار نمی‌شود ولی در دراز مدت کلیه، چشم، اعصاب، قلب و هر جای بدن که رگ از آنجا می‌گذرد دچار اختلال می‌شود.

دیابت شیرین فامیلی بوده و حدود ۲ درصد مردم در جهان به آن مبتلا هستند. در  بیماران دیابت شیرین افزایش گلوکز به قدری است که از آستانه کلیوی گذشته و لذا نمی‌تواند مجددا جذب گردد. بنابراین در ادرار قند (Glocosuria) مشاهده می‌گردد. افزایش فشار اسمزی در ادرار سبب افزایش دفع آب یا همان ادرار (Polyuria) شده است. در دیابت با اینکه مقدار گلوکز خون زیاد است، ولی ذخیره گلیکوژن کم شده، لیپیدها و پروتئینها می‌سوزند، لذا شخص دیابتی دائما احساس گرسنگی می‌کند و پرخور (Polyhagia) می‌باشد.

دیابت شیرین وابسته به انسولین (IDDM)

دیابت شیرین به دیابت جوانی (Insulin Dependent Diabets Mellitus) یا IDDM نیز معروف است، ضایعه معمولا در سلولهای بتا جزایر لانگرهانس لوزوالمعده بوده، لذا پس از صرف غذا (حاوی مواد قندی)، انسولین ترشح نمی‌گردد.

بدن برای انتقال قند از خون به داخل سلول ها، نیازمند هورمونی به نام «انسولین» است. انسولین را غده ای در بدن به نام «پانکراس» تولید می کند. در صورت ابتلا به دیابت انسولین یا تولید نمی شود و یا ترشح آن کم می شود و در برخی از انواع دیابت سلول ها به انسولین پاسخ مناسب نمی دهند. در هر صورت سلول های بدن نمی توانند قند و سایر کربوهیدرات های رژیم غذایی را به طور طبیعی از خون برداشت نمایند بنابراین سوخت و ساز  این ماده در بدن دچار اختلال می شود.

در این ضایعه، در کبد فرایندهای گلوکونئوژنز و ستوژنز صورت گرفته و راههای گلیکولیز (تجزیه گلوکز) و لیپوژنز (تجزیه لیپیدها)، صورت نمی‌گیرد. در سلولهای دیگر بافتها، به علت اینکه گلوکز نمی‌تواند وارد سلولها شود، لذا راه تولید قند از تجزیه پروتئینها و چربیها، تحریک می‌شود.

تجزیه لیپیدها در بافت چربی، باعث آزاد شدن اسیدهای چرب شده که به کبد انتقال یافته و در سنتز اجسام ستونی شرکت می‌کنند که این فرایند تولید ستواسیدوز کرده و در نهایت بیمار را به اغما می‌برد. آنزیم لیپو پروتئین لیپاز که در حضور انسولین فعال بوده و باعث صاف کردن خون از لیپیدها می‌شد، در فقدان انسولین، غیر فعال بوده و غلظت لیپیدها و اسیدهای چرب در خون، افزایش می‌یابد.

پس در دیابت شیرین افزایش گلوکز خون، می‌تواند به دو علت اصلی باشد: عدم وجود و یا نقصان انسولین که گلوگز نمی‌تواند وارد سلولهای مختلف گردد و دیگر اینکه در اثر شدت تولید قند از اسیدهای آمینه در کبد زیاد می‌شود که مقداری گلوکز به خون ریخته می‌شود و باعث افزایش غلظت گلوکز در خون می‌گردد.

عوامل خطرساز دیابت

۱. فربه بودن: چاقی در گذشته شاید نشانه تندرستی بود اما امروزه هرچه وزن انسان متناب‌تر باشد بهتر است.

۲. سیگار کشیدن: عاملی که کاملا دست خود ماست، هر دیابتی که سیگار می‌کشد، در آینده مشکلات بسیاری خواهد داشت.

۳. اندازه بالا بودن قند خون: بسیاری از بیماران اظهار می‌کنند که قند خون ما ۳۰۰ بوده، با پیاده روی به ۱۸۰ رساندیمش و فکر می‌کنند که کار بزرگی کرده‌اند، که این تصور اشتباهی است.

۴. جنسیت: خطر ابتلا به دیابت نزد مردان بیشتر از زنان است.

۵. پیشینه بیماری دیابت در بستگان بیمار تاثیر دارد: بنابراین در صورت ابتلای خواهر یا برادرمان به دیابت باید بیشتر نگران خودمان باشیم.

۶. بالا بودن فشار خون: سالیان سال است در مورد عارضه فشارخون تحقیق می‌کنم و به این نتیجه رسیده‌ام که کاهش قند خون بدون توجه به فشارخون شدنی نیست.

۷. مصرف داروهای دیگر: در اکثر بیماران، مصرف داروهای ضد درد، بد‌ترین عامل برای اختلالات کلیوی است. برخی باور دارند که مسکن‌ها خیلی خوب‌اند چون از خارج وارد می‌شوند، درحالی که ژلوفن، بروفن و تمام این قبیل مسکن‌ها، برای بدن مثل سم عمل می‌کند، اگر دیابتی قصد حفظ سلامت کلیه‌های خود را دارد باید از مصرف این مسکن‌ها خود داری نماید.

۸. افزایش چربی خون: درگیریه شریان‌های مویرگی یعنی کلیه‌ها، سبب نارسایی کلیه می‌شود. نارسایی کلیه‌ها فشار خون را افزایش می‌دهد.

نشانه‌های بیماری کلیه در دیابتی‌ها

پرفشاری خون، خیز در پا‌ها، تکرر ادرار شبانه (هرشب چندین بار بیمار بلند می‌شود) گرفتاری اینجاست که این علائم ممکن است ناشی از قند خون بالا هم باشد و به همین دلیل شما ممکن است متوجه نشوید، زیاد ریخته شدن پیشاب اگر در اثر بیماری دیابت باشد، پیش آگهی بدتری است یعنی نارسایی کلیه باعث زیاد شدن حجم ادرار شده است، برخلاف باور عوام که معتقد‌اند وقتی ادرار زیاد باشد کلیه‌ها خوب کار می‌کنند، وقتی ادرار خیلی دقیق هم باشد نشانه ناتوانی کلیه است.

تشخیص و پیشگیری دیابت شیرین

دیابت شیرین می تواند در کودکی بروز نماید اما بیش تر اوقات در بزرگسالی رخ می دهد. بالا بودن گلوکز خون در دراز مدت می تواند باعث ایجاد عوارض مختلفی در قسمت هایی از بدن مانند قلب، عروق خونی، چشم ها، کلیه ها، مغز و سیستم عصبی شده و به آن ها آسیب رساند به همین دلیل لازم است که قند خون از ابتدای تشخیص بیماری و در دراز مدت کنترل شود تا از آسیب به بافت های مختلف بدن و ایجاد عوارض مختلف جلوگیری شود.