رابطه چاقی و کوچک شدن مغز

عصر ایران به نقل از «ایزی هلثآپشنز» نوشت: «دیگر همه می‌دانند که اضافه‌وزن یا چاقی به‌عنوان یک مشکل سلامت جدی در نظر گرفته می‌شوند. چربی اضافه بدن با برخی انواع بیماری‌ها از جمله سرطان مرتبط است. مرکز کنترل بیماری آمریکا (CDC) تأیید کرده است که چاقی خطر بیماری‌ها و شرایط تهدیدکننده زندگی از جمله دیابت، فشار خون بالا و سکته مغزی را برای انسان افزایش می‌دهد. اضافه‌وزن و چاقی ممکن است در آینده نزدیک به اندازه سیگارکشیدن دلیل ابتلاء به بیماری‌ها و مرگ‌های قابل پیشگیری باشد.

اما آیا وزن اضافه بدن بر مغز نیز تأثیرگذار است؟ بر اساس پژوهشی که طی ۱۵ سال گذشته انجام شده است، پاسخ مثبت به نظر می‌رسد. اضافه‌وزن موجب تغییرات فیزیکی در مغز می‌شود و البته همه آنها خوب نیستند. طی چندین سال گذشته، سه مطالعه جداگانه چاقی را با کوچک شدن مغز پیوند داده‌اند.

از دست دادن اتصالات مغز

ماده سفید در مغز این امکان را برای بخش‌های مختلف این اندام فراهم می‌کند تا با یکدیگر در ارتباط باشند. این بخش در حل مساله و تفکر سریع درگیر است و همچنین در تعادل، راه رفتن و خلق و خو نقش دارد. ماده سفید با افزایش سن تحلیل می‌رود اما به نظر می‌رسد اضافه‌وزن روند پیری مغز را تسریع می‌کند.

در سال ۲۰۱۶، تیمی از پژوهشگران دانشگاه کمبریج مقدار ماده سفید در مغز ۵۲۷ نفر که در بازه سنی ۲۰ تا ۸۷ سال قرار داشتند را مورد بررسی قرار دادند. سوژه‌ها بر اساس شاخص توده بدنی (BMI) خود به دو دسته «لاغر» و «چاق» تقسیم شدند. مغز سوژه‌های چاق تقریباً ۱۰ سال پیرتر از مغز همتایان لاغر خود بود. به بیان دیگر، میزان ماده سفید مغز یک فرد چاق ۵۰ ساله به اندازه یک فرد لاغر ۶۰ ساله بود.

به طور خاص، چربی دور کمر بد است

مطالعه‌ای که در فوریه ۲۰۱۹ در دانشگاه لوهوربورو در انگلیس انجام شد به‌نوعی پشتیبان نتایج مطالعه دانشگاه کمبریج بود. با در نظر گرفتن این که وزن بدن می‌تواند طی ماه‌ها و سال‌ها نوسان داشته باشد، تیم پژوهشی این دانشگاه یک متغیر دیگر را نیز مد نظر قرار دادند: نسبت دور کمر به کفل.

تقریباً ۱۰ هزار سوژه در این مطالعه شرکت داشتند که در بازه سنی ۴۰ تا نزدیک ۷۰ سال قرار داشتند. این افراد در ارزیابی بیوبانک در بریتانیا شرکت داشتند که طی آن بدن آنها با دستگاه تصویربرداری ام‌آرآی اسکن شده بود. در افرادی با شاخص توده بدنی و نسبت دور کمر به کفل بالا، حجم مغز به طور میانگین تنها ۷۸۶ سانتیمتر مکعب بود. اما در افرادی با شاخص توده بدنی و نسبت دور کمر به کفل سالم حجم مغز به طور میانگین ۷۹۳ سانتیمتر مکعب بود.

اجازه دهید درباره از دست دادن ماده خاکستری مغز نیز صحبت کنیم.

اگر ماده سفید مغز به سیگنال‌ها اجازه انتقال می‌دهد، ماده خاکستری آن چیزی است که در واقع سیگنال‌ها را ارسال می‌کند. ماده خاکستری مسئول مواردی مانند کنترل ماهیچه، حافظه، احساسات، گفتار، تصمیم‌گیری، کنترل خود و درک حسی است.

زنان و مردان به‌طور متفاوت تحت تأثیر قرار می‌گیرند

در آوریل ۲۰۱۹، طی مطالعه‌ای در مرکز پزشکی دانشگاه لیدن در هلند، این مساله که آیا زنان و مردان در نتیجه چربی اضافه بدن به طور متفاوت تحت تأثیر کوچک شدن مغز قرار می‌گیرند مورد بررسی قرار گرفت.

کوچک شدن مغز در افراد چاق از هر دو جنسیت همچنان قابل توجه بود اما برخی تفاوت‌ها بین مردان و زنان وجود داشت.

به طور کلی در مردان، چربی بدن بیشتر با ماده خاکستری کمتر مغز پیوند خورده بود. در زنان، به نظر می‌رسید کوچک شدن مغز در بخش گلوبوس پالیدوس، بخشی از مغز که حرکات ارادی را کنترل می‌کند، متمرکز است.

وزن سالم و پیش‌گیری از بیماری آلزایمر

ذکر این نکته اهمیت دارد که بیشتر سوژه‌ها در این مطالعات میان سال یا پیرتر بودند.

در شرایطی که پژوهشگران ارتباطات مستقیمی بین کوچک شدن مغز و بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون ارائه نکرده‌اند اما احتمال آن مطرح است. از این مساله آگاه هستیم که افراد مبتلا به بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون بافت و توده مغز خود را از دست می‌دهند که آنها را در ارائه عملکردهای جسمانی و روانی با مشکل مواجه می‌کند. حفظ وزن سالم می‌تواند خطر ابتلاء به این بیماری‌ها و کوچک شدن مغز را کاهش دهد.

وزن اضافه بدن می‌تواند مغز شما را در ارائه عملکرد درست با دشواری مواج کند ولی با حرکت در مسیر کنترل وزن شما می‌توانید از کوچک شدن مغز زودتر از زمانی که با توجه به سن شما رخ خواهد داد، پیش‌گیری کنید.»