دَردِ جدی و دلایل بروز آن را بشناسیم

دکتر سیروس مومن‌زاده - عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره روز جهانی مبارزه با درد (۱۹ مهرماه برابر با ۱۱ اکتبر)، با اشاره به شعار روز جهانی درد در سال ۲۰۱۹  با عنوان «توجه به درد قشر آسیب پذیرتر جامعه»، گفت: از سال ۲۰۰۵ در سازمان بهداشت جهانی درد بعنوان یک معیار سلامتی و خوشبختی در زندگی بشریت قرار گرفت و امسال توجه به درد کودکان، زنان و سالمندان بعنوان اقشار آسیب پذیرتر در مشکلات و گرفتاری‌های زندگی مورد توجه جامعه جهانی قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه درد نشانه‌ای است که انسان را از وجود یک اختلال در سیستم بدن مطلع می‌کند، گفت: به هر مقدار که انسان در زندگی روزمره خود چه از نظر روحی و چه از نظر جسمی درد کمتری را متحمل شود، انسان سالم‌تر و خوشبخت‌تری است و این معیار از سال ۲۰۰۵ بعنوان یکی از سنجش‌های مهم کیفیت زندگی توسط سازمان بهداشت جهانی مورد توجه قرار گرفت.

تعریف درد و انواع آن

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تعریف درد و انواع آن از منظر متخصصین و استادان حوزه دردشناسی، گفت: درد یک مکانیسم حفاظتی است که زمان آسیب به بدن را به مغز هشدار می‌دهد و بطور کلی بر دو نوع است؛ درد حاد؛ دردی که با بروز آسیب بصورت طبیعی خود را نمایان می‌کند و بیمار و درمانگر با استفاده از موقعیت درد، نوع تشخیص و درمان را تعیین می‌کند و درد مزمن؛ دردی که مدت زمان زیادی همراه بیمار است و روال زندگی فرد را دچار اختلال می‌کند.

دلایل بروز دردهای مزمن

وی یکی از دلایل بروز دردهای مزمن خصوصا در کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه را سبک زندگی و عادت‌های غلط فردی عنوان و اظهار کرد: امکان آسیب دیدگی برای همه انسان‌ها وجود دارد، اما دلیل اصلی ماندگاری یک درد، خود ما هستیم؛ مثلا کفش بد پوشیدن، پرخوری، سیگار کشیدن، ورزش نکردن، عدم رعایت اصول پخت و پز، کم خوابی و همچنین استرسی بودن، وسواسی، اعتیاد، افسردگی و اینگونه موارد از عوامل مثر بروز درد هستند.

روش‌های درمان دردهای مزمن

این فلوشیپ دردشناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درخصوص روش‌های درمان دردهای مزمن و نقش متخصصین دردشناسی در این میان، گفت: اساس درمان توسط متخصصین دردشناسی بر روش‌های غیرتهاجمی است. به زبان ساده‌تر درمانی که نیاز به عمل جراحی باز نداشته باشد. به همین دلیل در ابتدا با بهره‌گیری از رشته‌هایی نظیر فیزیوتراپی، روانپزشکی، روانشناسی، طب فیزیکی و توانبخشی، طب سنتی، ماساژ و ... درمان را آغاز می‌کنند، سپس از روش‌های لیزر درمانی، ازن‌تراپی، تزریق‌های مفصلی و در ادامه از عمل‌های باز استفاده می‌کنند.

درد چه زمانی جدی می‌شود؟

وی با تقسیم درد به دردهای مزمن و حاد، افزود: درد در حالت اولیه نشانه‌ای است که بیمار و درمانگر را به سمت درمان و سلامت راهنمایی می‌کند، اما زمانی که این درد، مزمن و یا کهنه شد، تبدیل به یک بیماری و مشکل جدی شده و روال زندگی را دچار اختلال می‌کند.

عوامل بروز درد در ایرانیان

وی با بیان اینکه بین نصف تا دو سوم جمعیت جهان دردهای مزمن را تجربه کرده و به همین دلیل از زندگی روزمره خود لذتی نمی‌برند، خاطرنشان کرد: در کشورهای درحال توسعه مانند ایران، شرایط اجتماعی از قبیل کم تحرکی، چاقی، کار زیاد، خستگی‌های مفرط، افسردگی، مشکلات عصبی و همچنین شیوع بیماری‌های جدید، زمینه‌ساز بروز دردهای ناشی از بیماری‌های مزمن و خطرناک در مردم هستند.

نقش پزشکان دردشناس در تسکین و درمان دردهای مزمن

مومن‌زاده درخصوص نقش پزشکان دردشناس در تسکین و درمان دردهای مزمن، گفت: مراجعه به پزشک متخصص دردشناسی از دو جهت مهم است؛ اول اینکه شما با مراجعه به پزشک دردشناس می‌توانید از مشکل خود مطلع شده و با آگاهی کامل به پزشک متخصص مربوط با درد خود مراجعه کرده  و از سردرگمی رها شوید. دوم اینکه با مراجعه به پزشک دردشناس، شما می‌توانید با استفاده از روش‌های درمانی، درد خود را کاهش و یا برطرف کرده و در آرامش و بدون احساس درد به روند درمان خود بپردازید. همچنین می توانند با استفاده از تجهیزات پزشکی نوین برخی از دردها همچون کمردرد، سردردهای میگرنی، آرتروز، گرفتگی‌های بافتی و عضلانی و زانو درد را درمان کنند.

وی با شاره به نقش و حضور متخصصین دردشناسی  در رفع این مشکلات، ‌ عنوان کرد: در همین راستا در سال ۸۵ حضور این رشته در کشور احساس شد و با راه‌اندازی رشته دردشناسی در دانشگاه‌های علوم پزشکی شهید بهشتی و ایران بصورت رسمی و آکادمیک کار خود را آغاز کرد.

مسکن‌ در کهنه شدن درد نقش مهمی دارد

این عضو هیات علمی دانشگاه افزود: مردم ایران به دلیل مشکلات فرهنگی و سیاست‌گذاری‌های غلط بدون تجویز پزشک و در مقدار زیاد آنتی بیوتیک و مسکن مصرف می‌کنند. غافل از اینکه مسکن‌ها در کهنه شدن دردها نقش مهمی دارند و برای رفع و تسکین دردهای مزمن باید به متخصص درد مراجعه کرد.

مومن‌زاده با اشاره به گسترش درمانگاه‌های تخصصی دردشناسی در سطح کشور اظهار داشت: درمانگاه‌های تخصصی دردشناسی در قالب یک تیم از متخصین درد، مغز و اعصاب، جراح مغز و اعصاب، طب فیزیکی و توانبخشی، ارتوپدی، ارتوپدی فنی، فیزیوتراپی، روانپزشکی و روانشناسی هستند که با همفکری و بهره‌گیری از علوم یکدیگر برای رفع و تسکین درد بیمار تلاش می‌کنند.

این عضو هیات علمی دانشگاه در خاتمه یادآور شد: نامگذاری روز جهانی درد بیانگر این نکته است که مبتلا بودن به دردهای مزمن متعلق به کشور ایران نیست و برای داشتن یک زندگی عاری از درد باید ورزش، تغذیه سالم، استراحت، تفریح و شادی و سایر ضروریات را در زندگی خود مهم کنیم. در یک کلام باید عادت‌ها و سبک‌های غلط زندگی خود را اصلاح کنیم.