روش های درمانی مقابله با کرونا و مشابهت ها و تفاوت های آن در دنیا

یکی از پزشکان پرتلاش این روزها، دکتر بهنام حاجی حسینلو، متخصص بیماری های داخلی و مراقبت های حاد بیمارستانی و عضو هیئت علمی دانشگاه ایالتی ویسکانسین آمریکا است که این روزها تعاملات و تبادل نظرات ارزشمندی با پزشکان، صاحب نظران و کادر درمانی ایران از طریق فضای مجازی دارد.

در گفت و گویی که خبرنگار با این پزشک متخصص ایرانی داشت، از ویروس کووید۱۹ و ویژگی های آن، تا اقدامات درمانی و دارویی برای مقابله با این ویروس و آخرین تحقیقات و تلاش ها برای تولید واکسن گفت.

 وی همچنین در این گفت و گو، مقایسه ای بین برنامه دولت ها و الگوهای رفتاری مردم دنیا در مواجهه با ویروس کرونا داشت و از تفاوت روش های درمانی و دارویی برای مقابله با ویروس کرونا در ایران و آمریکا گفت. این پزشک متخصص ایرانی مقیم آمریکا ضمن توصیه های پیشگیرانه و درمانی، بر همدلی برای پشت سر گذاشتن این پاندمی در دنیا تاکید کرد. در ادامه گفت و گو با این پزشکی ایرانی الاصل مقیم آمریکا را می خوانید.

دکتر بهنام حاجی حسینلو در گفت و گو با خبرنگار، اظهار کرد: بیماری کووید ۱۹ یک عفونت ویروسی است که تقریبا از ماه دسامبر ۲۰۱۹ توسط یکی از اعضای خانواده ویروس کرونا که هم اکنون به نام "SARS-CoV-2" شناخته می شود از چین شروع شد و به مرور گسترش پیدا کرد، به طوری که تاکنون بیشتر نقاط دنیا با این ویروس درگیر شده اند.

وی با اشاره به اینکه کشورهای دنیا سطح درگیری متفاوتی با این ویروس داشته اند، افزود:  سیاست هایی که کشورها اتخاذ کرده اند نیز متفاوت بوده است؛ از قرنطینه کامل تا محدودیت های اجتماعی که در مجموع به نظر می رسید بیشتر کشورها توانسته بودند به حدی از کنترل شیوع ویروس برسند، ولی به دنبال کاهش محدودیت ها دوباره شاهد افزایش ویروس در نقاط مختلف دنیا و از جمله ایران هستیم.

روش های درمانی مقابله با کرونا و مشابهت ها و تفاوت های آن در دنیا

متخصص بیماری های داخلی و مراقبت های حاد بیمارستانی درخصوص روش های درمانی که در دنیا برای مقابله با ویروس کرونا اتخاذ شد، گفت: روش های درمانی مشابهت ها و تفاوت هایی در نقاط مختلف دنیا دارد.

وی با بیان اینکه در مراحل اولیه بیماری به همه بیماران توصیه می شود در خانه بمانند و تا زمانی که تنگی نفس شدید ندارند لزومی به مراجعه به بیمارستان و مراکز درمانی نیست، تصریح کرد: علائم اصلی بیماری از ابتدا تب، سرفه خشک، تنگی نفس و ضعف بسیار شدید بود. از بین این علائم، تنگی نفس علامت پیش آگهی دهنده است که شدیدتر شدن آن نشان دهنده این است که درگیری ریه بدتر شده است. در این شرایط توصیه می کنیم به بیمارستان مراجعه کنند.

دکتر حاجی حسینلو با اشاره به اینکه در بیمارستان اکسیژن خون بیماران مانیتور شده و با اکسیژن و روش‌های مختلف و انوع ماسک‌ها حمایت تنفسی می شوند، افزود: ماسک های مختلف، اکسیژن را با درجات مختلف به بدن بیمار تحویل می دهند، اما اگر تنگی نفس بیمار بدتر شود بیمار به آی سی یو منتقل می شود.

وی با بیان اینکه در این مرحله تفاوتی بین روش درمان در آمریکا و ایران وجود دارد، توضیح داد: در ایران از ابتدا روش های غیرتهاجمی برای بیمار انجام می دادند. مزیت این کار این است که از ابتدا مجبور نیستند لوله تنفسی را در حلق بیمار قرار داده و او را به دستگاه تنفس مصنوعی وصل کنند. البته باید به آلودگی که از این روش ایجاد می شود توجه کرد، چون ویروس را به ذرات بسیار کوچکی که در هوا معلق هستند تبدیل می کند و از این طریق احتمال انتقال ویروس وجود دارد و خطرناک است.

استادیار بالینی دانشگاه ایالتی ویسکانسین آمریکا، ادامه داد: اگر روش های غیر تهاجمی پاسخ نداد، مرحله بعد گذاشتن لوله تنفسی از طریق حلق در نای و ریه و وصل کردن بیمار به دستگاه تنفس مصنوعی است. البته بعد از آن اگر اکسیژن خون بالا نیاید یکسری روش های بسیار اختصاصی و محدود دیگر هم وجود دارد، مثل روشی به اسم  ECMO که در این روش ریه بای پس می شود، خون بیمار وارد دستگاهی می شود، اکسیژن به خون اضافه شده و دوباره به چرخه خون بدن برمی گردد.

درمان های دارویی کووید ۱۹ از ابتدا تاکنون

وی در ادامه به درمان های دارویی از ابتدا شیوع کووید ۱۹ تاکنون اشاره و اظهار کرد: دو دارو به صورت روتین توسط پزشکان در همه دنیا استفاده می شد. آزیترومایسین و هیدروکسی کلروکین. آزیترومایسین آنتی بیوتیکی است که برای عفونت های باکتریال آتیپیکال استفاده می شوند و هیدروکسی کلروکین هم یک داروی ضد مالاریا است، ولی چون عملکردهای ضدالتهابی دارد در درمان هایی مثل آرتریت روماتیسمی و یا بیماری مثل لوپوس هم استفاده می شود.

دکتر حاجی حسینلو با اشاره به اینکه به مرور زمان داروی هیدروکسی کلروکین به چالش کشیده شد، گفت: استفاده از این دارو بسیار کم شده و اخیرا سازمان غذا و داروی آمریکا نیز مجوز اورژانسی که برای استفاده از هیدروکسی کلروکین داده بود لغو کرد.

وی به داروهای ضد ویروسی دیگری که در این مدت برای درمان بیماران تجویز شده اشاره کرد و افزود: داروهای کلترا، رمدسیویر، فاویپیراویر داروهای ضدویروسی هستند که علیه کووید۱۹ استفاده می شوند، از این میان کارایی داروهای رمدسیویر و فاویپیراویر در مطالعات متعدد نشان داده شده است. داروی رمدسیویر دارای مجوز استفاده اورژانسی در آمریکا و اخیرا مجوز مصرف را در اروپا دریافت کرده است. داروی فاویپیراویر نیز در چندین کشور دارای مجوز مصرف است و اخیرا قرار است در دانشگاه استنفورد آمریکا یک مطالعه بالینی در مورد اثربخشی فاویپیراویر بر روی بیماران سرپایی و کاهش علائم بیماران و انتقال ویروس انجام شود.

کنترل عفونت توسط سیستم ایمنی بدن در ۸۰ درصد موارد

این متخصص بیماری های داخلی و مراقبت های حاد بیمارستانی همچنین به داروهایی اشاره کرد که برای تعدیل سیستم ایمنی بدن استفاده می شوند و توضیح داد: وقتی ویروس وارد بدن می شود سیستم ایمنی درگیر می شود و با یک پاسخ منطقی و به جا سعی می کند ویروس را کنترل کند که در بیشتر از ۸۰ درصد موارد هم موفق می شود و عفونت را کنترل می کند، به همین خاطر است که بسیاری از مردم بیماری را با علائم خفیف می گیرند و بهبود پیدا می کنند.

وی اضافه کرد: در مواردی که بیماری پیشرفت می کند و مقدار ویروس در بدن زیاد و درگیری ریه بیشتر می شود، اوضاع از کنترل سیستم ایمنی بدن خارج می شود. در این شرایط سیستم ایمنی یک پاسخ خیلی شدید و نامناسبی به این عفونت ویروسی می دهد که اصطلاحا به آن "طوفان سایتوکاینی" می گوییم.

دکتر حاجی حسینلو با بیان اینکه سایتوکاین ها موادی هستند که سیستم ایمنی در خون ترشح و از طریق آنها با ویروس مبارزه می کند، تصریح کرد: در مرحله "طوفان سایتوکاینی" سیستم ایمنی بسیاری از سایتوکاین ها را وارد جریان خون می کند که این مقدار زیاد اگرچه به ویروس حمله می کند و با ویروس درگیر می شود، ولی بیشتر از اینکه به ویروس آسیب بزند به بافت های بدن مثل ریه، کلیه ها و عروق خونی آسیب می زند، تاجایی که باعث التهاب دیواره عروق خونی شده و احتمال لخته شدن خون را در داخل عروق خونی افزایش می دهد. به خاطر همین یکی از عوارض  بعد از مرحله طوفان سایتوکاینی، ایجاد لخته های خون در نقاط مختلف بدن مثل ریه، قلب، کلیه و مغز است که می تواند باعث مرگ بیمار شود.

زمان مناسب برای استفاده از داروهای تعدیل کننده

این متخصص ایرانی مقیم آمریکا، با اشاره به سوالاتی که این روزها راجع به داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی مثل دگزامتازون مطرح می شود، تاکید کرد: در مراحل اولیه که پاسخ سیستم ایمنی بدن به عفونت مناسب است به هیچ وجه نباید از داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی بدن مثل دگزامتازون استفاده کنیم، چون سیستم ایمنی بدن دارد کارش را خوب انجام می دهد، بنابراین نباید پاسخ سیستم ایمنی را تعدیل و تضعیف کنیم.

وی ادامه داد: در مرحله ای که بیمار دارد به سمت طوفان سایتوکاینی می رود بهتر است از داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی بدن مثل دگزامتازون و اکتمرا استفاده کنیم تا پاسخ سیستم ایمنی را ضعیف کنیم و بیمار وارد مرحله طوفان سایتوکاینی و عوارض آن نشود.

دکتر حاجی حسینلو همچنین به درمان دیگری که برای کووید۱۹ مطرح است اشاره کرد و گفت: پلاسما درمانی روشی است که در دنیا مورد توجه قرار گرفته، به این صورت که پلاسمای خون بیمارانی که بعد از ابتلا به کرونا بهبود پیدا کرده اند چک می شود و اگر مقدار بالایی از آنتی بادی داشته باشند کاندیدای خوبی برای اهدای پلاسما هستند.

استفاده از پلاسما درمانی برای پشت سرگذاشتن مرحله حاد بیماری

وی توضیح داد: پلاسمای خون افراد بهبود یافته گرفته می شود و بعد از تصفیه و بررسی از نظر بیماری های مختلف، به افراد بیمار تزریق می شود. این پلاسما می تواند تا زمانی که پروتئین ها کار می کنند، یعنی حدود ۵ تا ۷ روز مقاومت خوبی به بدن بیمار بدهد و سیستم ایمنی بیمار را به طور موقت در مقابل ویروس قوی کند تا بیمار مرحله حاد را پشت سر بگذارد.

این پزشک متخصص، تولید آنتی بادی های آزمایشگاهی را درمان دیگری عنوان کرد که در مرحله آزمایش است و افزود: در این روش که قرار است کارآزمایی بالینی آن شروع شود به جای اینکه آنتی بادی از یک فرد بهبود یافته گرفته و به بیمار تزریق شود، همین آنتی بادی ها را در محیط آزمایشگاه تولید و به عنوان دارو به بیمار تزریق می کنند تا سیستم ایمنی بدن بیمار را به طور موقت تقویت کند.

سلامت عمومی دنیا دسترسی همگانی به واکسن را ایجاب می کند

دکتر حاجی حسینلو در ادامه به تولید واکسن کرونا اشاره و اظهار کرد: چندین نوع واکسن در دنیا در مرحله تحقیق و آزمایش است که مهمترین آنها یک واکسن در آمریکا به نام مدرنا و یکی در دانشگاه آکسفورد انگلیس است.

وی با اشاره به اینکه واکسن مدرنا در فاز دوم است و از ابتدای ماه جولای فاز سوم کارآزمایی بالینی آن شروع می شود، توضیح داد: قرار است این واکسن بر روی  ۳۰ هزار نفر تست شود و اگر عوارض جانبی خاصی ایجاد نکند امیدواریم در اکتبر یا نوامبر یعنی پاییز امسال وارد مرحله تولید انبوه شود.

متخصص بیماری های داخلی و مراقبت های حاد بیمارستانی و عضو هیئت علمی دانشگاه ایالتی ویسکانسین آمریکا، بیان کرد: وقتی واکسن کرونا وارد مرحله تولید انبوه شود احتمالا با اولویت بندی، ابتدا بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و بعد کادر درمان و به همین ترتیب تمام اقشار جامعه واکسینه می شوند.

استادیار بالینی دانشگاه ایالتی ویسکانسین آمریکا، با اعتقاد براینکه قطعا واکسن کرونا برای همه دنیا فراهم خواهد شد، عنوان کرد: حفظ سلامت عمومی دنیا ایجاب می کند که واکسن برای همه فراهم شود و من بسیار امیدوارم که به دست همه مردم در همه کشورها برسد. اگر واکسن در پاییز به مرحله تولید انبوه برسد و کارخانه های داروسازی و واکسن سازی همکاری کنند جای امیدواری است که در عرض ۶ تا ۹ ماه بتوانند برای همه دنیا تولید کنند.

الگوی رفتاری یکسان مردم دنیا در مقابله با کرونا

دکتر حاجی حسینلو در بخش دیگری از سخنانش در مورد الگوی رفتاری مردم دنیا در مقابله با ویروس کرونا، توضیح داد: فکر می کنم تقریبا در همه جای دنیا الگوی رفتاری مردم یکسان است، به این صورت که عده ای به توصیه های بهداشتی و توجه کرده و محافظت فردی و اجتماعی را رعایت می کنند، در خانه می مانند و اگر مجبور باشند بیرون بروند حتما ماسک می زنند و فاصله دو متر را رعایت می کنند. درحالی که در همه جوامع عده ای هستند که یا مشکل را باور نکرده اند و یا سهل انگاری می کنند و فکر نمی کنند مشکلی برای آنها پیش بیاید و متاسفانه به همین دلیل چرخه انتقال ویروس ادامه پیدا می کند.

این متخصص بیماری های داخلی و مراقبت های حاد بیمارستانی در مورد راهکارهای دولتمردان در دنیا برای مقابله با کرونا نیز گفت: قرطنیه کامل اگر امکان پذیر بود، بهترین راه حل بود، اما در عمل بسیار سخت است که همه جا را برای مدت طولانی تعطیل کنید. برخی کشورهای دنیا این کار را برای یکی دو ماه انجام دادند ولی برای مدت طولانی واقعا سخت است و عوارض اقتصادی و روانی زیادی برای مردم می تواند داشته باشد. بنابراین شاید عملا ممکن نباشد که جوامع را برای مدت طولانی قرنطینه کامل کرد و با رعایت حفاظت فردی و اجتماعی بهتر بتوان چرخه انتقال ویروس را کنترل کرد.

تجمعاتی که باعث شکست ما در کنترل ویروس کرونا می شود

وی با تاکید بر اینکه برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا، مردم باید از بیرون رفتن های غیرضروری و مواجهه های اجتماعی مثل میهمانی، عروسی، مراسم ختم، جشن و کنسرت خودداری کنند، اظهار کرد: اینها تجمعاتی نیست که بتوان به سادگی در آن فاصله دو متر را رعایت کرد، در عین حال که در همین تجمعات است که چرخه انتقال ویروس ادامه پیدا می کند و عامل شکست ما در برابر کنترل ویروس می شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه ایالتی ویسکانسین آمریکا خاطرنشان کرد: توصیه من این است که اگر مجبور هستید بیرون بروید و رابطه اجتماعی با پدر و مادر، اقوام، دوستان و آشنایان داشته باشید، حتما در فضای آزاد و با حفظ فاصله دومتر از همدیگر و با ماسک باشید.

دکتر حاجی حسینلو گفت: ممکن است به نظر عجیب باشد که در فضای آزاد، با حفظ فاصله دو متر و ماسک بنشینید، اما باید قبول کنیم در شرایط سختی هستیم که ممکن است هر صد سال یکبار اتفاق افتد و متاسفانه در دوره حیات ما اتفاق افتاده، بنابراین باید یاد بگیریم با آن کنار بیایم. همانطور که پاندمی کووید۱۹ واقعه عجبیی است مجبوریم کارهایی که در حالت عادی برایمان عجیب بود انجام دهیم تا بتوانیم این دوره را طی کنیم.

توصیه های پیشگیرانه و درمانی برای مردم و پزشکان

این پزشک متخصص ایرانی توصیه هایی هم برای مردم داشت و گفت: توصیه پیشگیرانه ام برای مردم محافظت اجتماعی است، به این صورت که حتما بیرون از منزل ماسک بزنند و فاصله دو متر را رعایت کنند، اگر به جایی دست می زنند حتما آب و صابون یا ژل های ضدعفونی کننده ضدعفونی کنند.

تاثیر خوابیدن روی شکم در بهبود اکسیژن خون و علائم بیماری

وی ادامه داد: توصیه درمانی ام این است که کسانی که دچار عفونت ویروس کرونا شده، تنگی نفس دارند و در منزل قرنطینه هستند، تا جایی که می توانند روی شکم بخوابند. ثابت شده روش خوابیدن روی شکم بدون  ضرر و هزینه می تواند تاثیر بسیار شگرفی در بهبود علائم بیماران داشته باشد، چراکه میزان اکسیژن خون علائم بیماران را بهبود می بخشد.

دکتر حاجی حسینلو ادامه داد: به همکاران پزشکم نیز توصیه می کنم برای بیمارانی که در بخش هستند و وضعیت بدی ندارند، حتما تا جایی که می توانند روش خوابیدن روی شکم را انجام دهند چون با بهبود اکسیژن خون، حداقل از اینکه مریض به سمت بدتر شدن برود پیشگیری می کند و مجبور نمی شویم از روش های غیرتهاجمی یا تهاجمی و گذاشتن لوله در حلق و وصل کردن بیمار به دستگاه تنفسی استفاده کنیم.

استادیار بالینی دانشگاه ایالتی ویسکانسین آمریکا درخصوص عملکرد کادر درمان ایران در مقابله با ویروس کرونا نیز گفت: به همکارانم در ایران در همه زمینه ها افتخار می کنم؛ از پزشکان و پرستاران و بهیاران، تا تکنسین های رادیولوژی، آزمایشگاه و قشر مظلوم خدمه بیمارستان که کمتر از آنها یاد می شود. کارکنان بخش درمان در ایران مثل همه جای دنیا عالی کار می کنند که دست مریزاد دارد. ممکن است در ایران محدودیت های دارویی و یا تکنولوژی وجود داشته باشد، ولی کادر درمان با جان و دل به مردم خدمت می کنند.

همدلی برای پشت سر گذاشتن پاندمی

وی بر همدلی برای پشت سرگذاشتن این پاندمی تاکید کرد و افزود: همه اقشار مردم، کادر درمان و مسئولان باید به حرف همدیگر گوش کنیم و هوای همدیگر را داشته باشیم. خوشبختانه تا الان این اتفاق افتاده ولی اگر بتوانیم همدلی بیشتر و بهتری داشته باشیم در کنترل ویروس کرونا بسیار موفق تر خواهیم بود. البته این موضوع نه فقط در ایران، بلکه در همه جای دنیا اهمیت دارد و کمک می کند خیلی زودتر بتوانیم این پاندمی را کنترل کنیم.

این متخصص بیماری های داخلی و مراقبت های حاد بیمارستانی در خاتمه بار دیگر بر همدلی بیشتر تاکید و خاطرنشان کرد: اگر همه با هم دست به دست دهیم خیلی زودتر می توانیم کرونا را کنترل کنیم تا اینکه درمان مؤثر و یا واکسن تولید شود و ویروس کرونا به طور کامل تحت کنترل دربیاید.