مقاومت در برابر میکروب با جهان چه می کند؟

دکتر سیدمحمد علوی در گفت‌وگو با خبرنگار، با اشاره به برگزاری هفته اطلاع‌رسانی آنتی‌بیوتیک‌ها، اظهار کرد: مقاومت میکروبی یا مقاومت دارویی عبارت است از کاهش اثر یک دارو در درمان یک بیماری یا کاهش اثر آن در بهبود نشانه‌های بالینی حاصل از آن. مقاومت میکروبی به طور طبیعی رخ می‌دهد اما سوءاستفاده از آنتی بیوتیک‌ها در انسان و دام، روند مقاومت میکروبی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.

وی افزود: مقاومت میکروبی در مورد انواع گوناگون پاتوژن‌ها شامل باکتری‌ها، انگل‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و سلول‌های سرطانی اتفاق می‌افتد و ممکن است حیات هر فردی، در هر سن و در هر کشور را تهدید کند.

به گزارش فرتاک نیوز،معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان کرد: در هیچ زمانی تهدید مقاومت میکروبی به این اندازه جدی و فوری نبوده است و در چنین شرایطی، نیاز به ارائه راهکاری اثربخش ضروری است. اقدامات و طرح‌های متعددی برای کاهش سطح مقاومت میکروبی در حال انجام است اما باید کشورها و صنعت داروسازی گام‌های خود را سرعت بخشیده و در سرمایه‌گذاری پایدار و تولید داروهای جدید مشارکت داشته باشند.

وی با بیان اینکه مقاومت میکروبی یک تهدید جهانی برای سلامتی و توسعه است، تصریح کرد: سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که مقاومت میکروبی، یکی از ۱۰ تهدید بهداشت جهانی است که بشریت با آن روبه‌رو است.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: هزینه مقاومت میکروبی برای اقتصاد قابل توجه است. علاوه بر مرگ و ناتوانی، بیماری طولانی‌مدت منجر به بستری طولانی‌تر در بیمارستان، نیاز به داروهای گران‌تر و چالش‌های مالی برای افراد آسیب‌دیده، از اثرات سوء این مساله هستند.

وی بیان کرد: مقاومت در برابر میکروب موجب می‌شود بسیاری از عفونت‌ها در سراسر جهان دشوارتر درمان شوند؛ آخرین گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که در جهان درمان‌های موثر برای چندین عفونت شایع در حال اتمام است.

علوی با اشاره به تاثیرات استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در دوران همه‌گیری کرونا، گفت: سوءاستفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در بیماری همه‌گیر کووید – ۱۹ می‌تواند منجر به ظهور سریع و گسترش مقاومت ضدمیکروبی شود. کووید - ۱۹ توسط ویروس ایجاد می‌شود نه توسط یک باکتری بنابراین نباید از آنتی‌بیوتیک‌ها برای پیشگیری یا درمان عفونت‌های ویروسی استفاده شود مگر اینکه عفونت‌های باکتریایی نیز وجود داشته باشند.

وی تصریح کرد: مقاومت به آنتی‌بیوتیک یعنی میکروب‌های بیماری‌زایی که برای مبارزه با آنان آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شوند، با جهش ژنی (موتاسیون) نسبت به این داروها مقاومت پیدا می‌کنند و نسل‌های جدیدی به وجود می‌آیند که نمی‌توان با آن‌ها مبارزه کرد.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: استفاده بیش از حد از داروهای ضدمیکروبی در انسان، حیوانات و کشاورزی عامل اصلی مقاومت در برابر میکروب است. میکروارگانیسم‌های مقاوم می‌توانند بین انسان، حیوان یا محیط پخش شوند و داروهای ضدمیکروبی که برای درمان بیماری‌های عفونی مختلف در حیوانات و انسان استفاده می‌شود، اغلب یکسان هستند.

وی افزود: به طور کلی افزایش شیوع بیماری‌های سرکوب‌گر سیستم ایمنی و به دنبال آن بروز عفونت‌های فرصت‌طلب، تغییر الگوهای هوایی و اقلیمی و افزایش بلایای طبیعی، رشد سریع جمعیت انسانی و افزایش روزافزون تجارت و مبادلات بین‌المللی از عوامل مهم گسترش عفونت و میکروارگانیسم‌های مقاوم به دارو هستند.

علوی با اشاره به جنبه‌های گسترش مقاومت میکروبی، بیان کرد: عواملی مانند خوددرمانی، عدم تکمیل دوره درمان، نداشتن اطلاعات لازم، وضعیت ایمنی ضعیف، عقاید و باورهای غلط، توقعات درمانی و فشارهای تبلیغاتی از سوی موسسات دارویی، عوامل مرتبط با دست‌اندرکاران عرصه سلامت مانند عدم نظارت دقیق بر عملکرد موسسات دارویی، عدم وجود آموزش مناسب، رفتار غیرحرفه‌ای، کمبود امکانات تشخیصی صحیح و انتخاب ناصحیح مواد ضدمیکروبی، مراکز ارائه خدمات بهداشتی و درمانی و مصرف یا سوءمصرف مواد ضدمیکروبی در حیوانات، مهم‌ترین جنبه‌های گسترش مقاومت میکروبی هستند که قابل مداخله و کنترل نیز هستند.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به اهمیت جلوگیری از بروز مقاومت میکروبی گفت: در صورت گسترش مقاومت میکروبی، همه افراد جامعه در معرض خطرات ناشی از آن قرار می‌گیرند بنابراین باید به برخی نکات که در کاهش گسترش مقاومت میکروبی اثر زیادی دارند، توجه شود.

وی افزود: آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان عفونت‌های ویروسی مثل سرماخوردگی و آنفلوآنزا نقشی ندارند بنابراین مردم در صورت بروز این بیماری‌ها نباید از پزشک تقاضای تجویز آنتی‌بیوتیک داشته باشند و قبل از مصرف آنتی‌بیوتیک نیز باید با پزشک مشورت شود.

علوی با بیان اینکه با رعایت اصول بهداشتی باید از بروز عفونت‌ها پیشگیری شود، گفت: شست‌وشوی دست، خط مقدم دفاعی علیه گسترش باکتری‌ها است. توجه به محیط زیست و حفظ آن نیز می‌تواند در کاهش گسترش مقاومت میکروبی نقش داشته باشد.

وی افزود: باید از درمان خودسرانه با آنتی‌بیوتیک خودداری شود زیرا زمانی که به طور مکرر و نابجا از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنیم، عامل افزایش مقاومت در باکتری‌ها می‌شویم که یکی از بزرگ‌ترین عوامل تهدیدکننده سلامت در جهان است بنابراین آنتی‌بیوتیک‌های باقی‌مانده در منزل نباید در اختیار سایر اعضای خانواده قرار داده شود.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با تاکید بر لزوم همکاری سایر افراد در زمینه کاهش مقاومت آنتی‌بیوتیک، گفت: اگر جلوی استفاده نامناسب از آنتی‌بیوتیک گرفته نشود، به مقاومت میکروب‌ها در برابر آن‌ها دامن زده می‌شود که یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها علیه بهداشت و سلامت جهانی است.