تاثیر گرمای هوا بر بیماران قلبی

دکتر فرزانه احمدی در گفت‌وگویی، درباره‌ی مطالعه‌ای که اخیرا پیرامون تاثیر گرما و سرمای هوا بر بیماران قلبی انجام شده است، گفت: این فعالیت تحقیقاتی بر اساس دو کار مطالعاتی ابتدایی انجام شد. ابتدا در سال 1393 در یکی از مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور بررسی کردیم که آیا تفاوتی بین مراجعه‌کنندگان در فصول گرم و سرد سال وجود دارد یا نه.

وی ادامه داد: در همین راستا،  روزهای گرم و سرد سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ را مشخص کردیم. برای روزهای گرم دمای بالای ۴۵ درجه را در نظر گرفتیم و برای روزهای سرد دمای پایین‌تر از ۱۸ معین شد. پس از بررسی مراجعین، متوجه شدیم که تفاوتی میان افرادی که در روزهای گرم و سرد سال به بیمارستان مراجعه می‌کنند وجود دارد. میزان مراجعه افرادی که نارسایی قلبی داشتند و MI یا ایسکمی بودند در روزهای گرم و سرد سال با هم متفاوت بود. این طرح پایلوت مطالعه بود که در بیمارستان گلستان انجام شد.

وی افزود: در بیمارستان رازی، مطالعه‌ی دیگری با این هدف انجام شد که دریابیم میزان مراجعات افرادی که با نارسایی قلبی مراجعه می‌کنند در روزهای گرم و سرد سال متفاوت است یا خیر. این مطالعه، نشان داد میزان مراجعه‌ی این افراد در فصل زمستان بیشتر از سایر فصول است.

این متخصص قلب و عروق درباره‌ی بخش پایانی این مطالعه گفت: آخرین مرحله‌ی این مطالعه، در بیمارستان امام خمینی(ره) و بر روی بیماران دارای ایسکمی و نارسایی قلبی انجام شد. بررسی‌ها نشان داد در فصل سرد نارسایی و سکته‌ی قلبی شیوع بیشتری دارد. پس از آن، در فصل گرما، میزان شیوع نارسایی و سکته‌ی قلبی بیشتر است و نهایتا در روزهایی که دمای هوا معتدل است میزان مراجعه‌ی این بیماران به کمترین حالت می‌رسد. در میان بیماران ایسکمی قلبی، تعداد افرادی که با درد شدید ناشی از  تنگی عروق کرونری مراجعه می‌کنند در فصل گرم بیشتر از سایر فصول است. یعنی گرما، محرک دردهای ایسکمی قلبی می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور درباره‌ی تاثیری که تغییرات دما بر بدن انسان می‌گذارد، خاطرنشان کرد: وقتی بدن در مقابل هوای سرد قرار می‌گیرد، سیستم اعصاب خودمختار بدن فعال می‌شوند و ناگهان یک انقباض محیطی را ایجاد می‌کنند تا در هنگام مواجهه با سرما، دمای بدن را حفظ کنند. این انقباض در عروق قلب نیز رخ می‌دهد. اگر رگی دچار تنگی باشد با این انقباض وضعیتش بدتر خواهد شد، بنابراین مریض دچار درد سینه می‌شود. این یک مورد شناخته شده در علم پزشکی است و مقالات بسیاری در این مورد در کشورهای سردسیر نوشته شده است.

احمدی ادامه داد: در روزهای گرم، سیستم اعصاب خودمختار بدن، رگ‌ها را گشاد می‌کند، بنابراین ممکن است بازگشت خون به قلب مختل شود. علاوه بر این، تعریق شدید باعث می‌شود حجم خون در گردش کم شود و خون‌رسانی به اعضای بدن کاهش یابد. فعالیتی که در هوای گرم انجام می‌شود ممکن است به بدن استرس فیزیکی شدید وارد کند و برای بیمارانی که نارسایی قلبی یا تنگی عروق کرونری دارند مشکل‌آفرین شود.

به گفته‌ی وی، آخرین مقاله‌ی این مطالعه در ژورنال Chronic Disease دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور منتشر شده است.