بررسی رابطه چاقی و مشکلات کلیوی در دیابتی ها

دکتر نریمان مرادی در گفت وگویی، با اشاره به مقاله‌ای که اخیراً در مورد این عارضه چاپ شده است، گفت: یکی از پیش‌زمینه‌های دیابت، چاقی و افزایش وزن است که با افزایش شاخص توده بدنی یا BMI‌ افراد همراه می‌شود. این موضوع افراد را به دیابت و عوارض آن مثل نفروپاتی دیابتی حساس‌تر می‌کند و در این افراد بافت چربی افزایش پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: در گذشته تصور می‌شد که بافت چربی تنها یک بافت ذخیره‌ای است و فقط چربی در خود ذخیره می‌کند و عملکرد دیگری ندارد. اما اخیراً مطالعات نشان داده که بافت چربی بافتی است که از نظر متابولیکی بسیار فعال است و یک سری فاکتورهای پروتئینی را ترشح می‌کند. این فاکتورها وارد خون می‌شوند و می‌توانند روی بسیاری از ارگان‌های بدن تاثیر بگذارند.

مرادی با بیان این‌که به این فاکتورهای ترشحی بافت چربی، «آدیپوکاین» گفته می‌شود، عنوان کرد: در افرادی که دچار چاقی می‌شوند میزان آدیپوکاین‌ها تغییر می‌کند و افزایش می‌یابد. این تغییر میزان آدیپوکاین‌ها می‌تواند در ابتلای افراد به بیماری‌های متابولیک مثل دیابت موثر باشد.

محقق مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ضمن تشریح چگونگی انجام این مطالعه، عنوان کرد: در این مطالعه سطح خونی یکی از آدیپوکاین‌هایی که به تازگی شناخته شده و «آسپروسین» نام دارد رابرای اولین‌بار در بیماران مبتلا به نفروپاتی کلیوی مورد بررسی قرار دادیم. البته این بررسی در مطالعات دیگر بر روی بیماران دیابتی انجام شده بود ولی در بیماران نفروپاتی دیابتی برای اولین بار اندازه‌گیری شد.

وی افزود: هدف ما از اندازه‌گیری میزان آسپروسین این بود که آیا ممکن است میزان آن بر اثر چاقی افزایش پیدا کرده باشد و این‌که میزان این ادیپوکاین در بیماران مبتلا به نفروپاتی دیابتی با بیماران نرمال تفاوتی دارد یا نه؟

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان در خصوص نتایج این مطالعه گفت: بررسی‌های ما نشان داد که میزان آسپروسین در خون افراد نفروپاتی دیابتی به طور معنی‌داری بالاتر از گروه کنترل بود.

وی ادامه داد: همچنین در این مطالعه ارتباط این آدیپوکاین با فاکتورهای دیگری مانند سطوح چربی‌های خون و فاکتورهای التهابی نیز مورد بررسی قرار گرفت. مشاهده کردیم که ارتباط مستقیمی بین میزان آسپروسین با سطوح چربی‌های خون و فاکتورهای التهابی وجود دارد.

مرادی تشریح کرد: با توجه به این‌که التهاب و متابولیسم لیپیدها در به‌وجود آمدن عارضه نفروپاتی دیابتی نقش دارد، می‌توانیم بگوییم یکی از عوارض ایجاد کننده التهاب، افزایش سطح سرمی آدیپوکاین‌هایی مثل آسپروسین هستند. در نتیجه می‌توان گفت این‌ها تشدید کننده نفروپاتی دیابتی هستند و آسپروسین می‌تواند افراد در ایجاد نفروپاتی دیابتی مستعدتر کند.

پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به افزایش فاکتورهای کلیوی در افراد مبتلا به نفروپاتی دیابتی گفت: در این افراد فاکتورهای کلیوی مانند «دفع ادراری آلبومین» نیز افزایش پیدا می‌کند. در مطالعه ما مشخص شد که این دفع ادراری با سطح سرمی آسپروسین در ارتباط است و می‌تواند دفع ادراری آلبومین را افزایش داده و باعث آسیب کلیه شود.

وی با ارائه پیشنهاداتی در خصوص مطالعات آینده در این زمینه گفت: مطالعات بیشتری باید برای بررسی تاثیر این آدیپوکاین انجام شود. برای مثال باید مطالعات عملکردی برای تاثیر آسپروسین به صورت مطالعات سلولی و حیوانی انجام گیرد. همچنین می‌توان اثر تیمار آسپروسین روی سلول‌های کلیوی را مورد بررسی قرار داد. به علاوه می‌توان در آینده با انجام مطالعاتی اثر تیمار با این آدیپوکاین را در مدل حیوانی نفروپاتی سنجید.

مرادی افزود: از نتایج این مطالعه می‌توان برای یافتن داروهایی برای کاهش آسپروسین بیماران دیابتی استفاده کرد تا از بروز نفروپاتی دیابتی جلوگیری شود.

این مطالعه در مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده و نتایج آن در مجله «Molecular Biology Reports» کشور آمریکا منتشر شده است.

نویسندگان مسئول این مقاله، آقای دکتر نریمان مرادی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان و آقای دکتر جلیل حسینی؛ رئیس مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هستند.