رفلاکس معده چیست و چه علائمی دارد؟

رفلاکس معده یا مری به عنوان یک اختلال گوارشی حلقه عضله مری و معده را تحت تاثیر قرار می‌دهد به این حلقه اسفنکتر مری تحتانی گفته می‌شود. در صورت داشتن آن ممکن است دچار سوزش معده یا سوءهاضمه اسیدی شوید.

پزشکان تصور می کنند برخی از افراد احتمال می رود به دلیل ابتلا به بیماری به نام فتق هیاتال به آن مبتلا شوند. در بیشتر موارد می توان علائم رفلاکس را از طریق رژیم غذایی و تغییر در سبک زندگی کاهش داد، اما برخی از افراد ممکن است نیاز به مصرف دارو یا جراحی داشته باشند.

علل بروز رفلاکس معده

به گزارش وب ام دی، رفلاکس به معنای برگشت یا بازگشت است و رفلاکس معده زمان برگشت آنچه در معده است به مری اطلاق می شود. در روند هضم طبیعی حلقه اسفنکتر مری تحتان برای ورود مواد غذایی به معده باز و سپس بسته می شود تا غذا و آب به مری برنگردد. رفلاکس معده هنگامی ضعف حلقه اسفنکتر مری تحتانی یا در صورت عدم توانایی شل شود که اجازه می دهد تا محتوای معده به داخل مری بریزد رخ می دهد.

عوامل خطر برای رفلاکس معده

بیش از 60 میلیون بزرگسال آمریکایی حداقل یک بار در ماه دچار دل درد می شوند و بیش از 15 میلیون بزرگسال هر روز از جمله بسیاری از زنان باردار دچار دل درد می شوند. مطالعات اخیر نشان می دهند رفلاکس معده در نوزادان و کودکان بیش از آنچه پزشکان تصور می کردند شیوع دارد که می تواند باعث استفراغ شود که بارها و بارها رخ می دهد، همچنین می تواند باعث سرفه و سایر مشکلات تنفسی شود.

برخی از پزشکان معتقدند فتق هیاتال حلقه اسفنکتر مری تحتانی را ضعیف کرده و احتمال رفلاکس معده را افزایش می دهد. فتق هیاتال زمانی اتفاق می افتد که قسمت بالای معده از طریق یک سوراخ کوچک در دیافراگم (قفسه سینه دیافراگم) به سمت بالای قفسه سینه حرکت کند.

عضله دیافراگم شکم را از قفسه سینه جدا می کند. مطالعات اخیر نشان می دهد باز شدن دیافراگم به حمایت از انتهای تحتانی مری کمک می کند. بسیاری از افراد مبتلا به فتق هیاتال مشکلی در سوزش سر دل یا رفلاکس نخواهند داشت، اما ابتلا به این بیماری ممکن است باعث رفلاکس راحت تر محتوای معده به مری رفلاکس شود. سرفه، استفراغ، فشارهای شدید اعمال جسمی ناگهانی می تواند فشار را در ناحیه شکم افزایش دهد و منجر به بروز فتق هیاتال شود اگرچه به طور معمول یک بیماری رایج در سنین میانسالی است، اما فتق های هیاتال می تواند همه سنین را تحت تاثیر قرار دهد.

فتق هیاتال به طور معمول نیازی به درمان ندارد، اما اگر فتق در معرض خفقان شدن یا پیچ خوردن به روشی قرار گیرد که خون رسانی را قطع کند گزینه درمان مطرح می شود. در صورت داشتن رفلاکس شدید یا ازوفاژیت (التهاب مری) باید برای درمان آن اقدام کنید. پزشک گزینه جراحی را برای کوچک شدن فتق یا جلوگیری از خفگی انجام می دهد. چندین مورد دیگر احتمال ابتلا به رفلاکس را افزایش می دهد:

اضافه وزن یا چاقی

بارداری

تاخیر در تخلیه معده

بیماری های بافت همبند مانند آرتریت روماتوئید، اسکلرودرمی یا لوپوس

رژیم غذایی و شیوه زندگی ناسالم نیز رفلاکس اسید را تشدید می کنند:

سیگار کشیدن

مصرف برخی از غذاها و نوشیدنی ها از جمله شکلات و غذاهای چرب یا سرخ شده، قهوه و الکل

وعده های غذایی بزرگ و حجیم

غذا خوردن قبل از خواب

مصرف داروهای خاص از جمله آسپرین

علائم رفلاکس معده

شایع ترین علامت رفلاکس سوزش معده (سوءهاضمه اسید) است. این احساس به طور معمول مانند احساس سوزش سینه است که از پشت استخوان سینه شروع می شود و به سمت بالا یعنی گردن و گلو حرکت می کند. بسیاری از افراد اذعان می دارند احساس برگشت غذا به دهان را تجربه می کنند که مزه ای اسیدی یا تلخ از خود به جای می گذارد. سوزش، فشار یا درد سوزش معده می تواند تا دو ساعت طول بکشد. بعد از غذا خوردن اغلب بدتر می شود حتی دراز کشیدن یا خم شدن نیز می تواند منجر به دل درد شود.

افراد برخی اوقات دل درد را با درد بیماری قلبی یا حمله قلبی اشتباه می گیرند، اما بین این دو تفاوت هایی وجود دارد. ورزش درد بیماری قلبی را بدتر کند و استراحت می تواند آن را تسکین دهد. علاوه بر درد، ممکن است علائم زیر هم تجربه شود:

حالت تهوع

بوی بد دهان

مشکل در تنفس

بلع سخت

استفراغ

فرسودگی مینای دندان

توده ای در گلو

در صورت تجربه رفلاکس اسید شب هنگام ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

سرفه طولانی مدت

لارنژیت

آسم که به طور ناگهانی ظاهر یا تشدید می شود

مشکلات مربوط به خواب

درمان های خانگی رفلاکس معده

درمان رفلاکس معده با هدف کاهش میزان رفلاکس یا کاهش صدمه به مخاط مری از مواد رفلاکس انجام می شود. پزشک ممکن است مصرف داروهای بدون نسخه یا نسخه ای را برای درمان و بهبود علائم توصیه کند. آنتی اسیدها: این داروها می توانند به خنثی سازی اسید در مری و معده کمک کرده و سوزش معده را متوقف کنند. بسیاری از افراد دریافتند آنتی اسیدهای بدون نسخه باعث تسکین موقتی یا جزئی دردشان می شوند.

محققان تصور می کنند این ترکیبات با تشکیل سد کف مانند در بالای معده باعث توقف رفلاکس اسید می شوند، اما استفاده طولانی مدت از آنتی اسیدها می تواند عوارضی از جمله اسهال، تغییر متابولیسم کلسیم (تغییر در نحوه تجزیه و استفاده از کلسیم در بدن) و تجمع منیزیم در بدن را به همراه داشته باشد. مصرف منیزیم بیش از حد می تواند برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی مشکل آفرین باشد. در صورت نیاز بیش از دو هفته به مصرف آنتی اسید با پزشک خود صحبت کنید.

مسدود کننده های گیرنده H2: برای رفلاکس مزمن و سوزش معده پزشک ممکن است داروهایی را برای کاهش اسید در معده تجویز کند. این داروها شامل مسدود کننده های گیرنده H2 هستند که به ترشح اسید در معده کمک می کنند. از این مسدود کننده ها می توان به سایمتیدین، فاموتیدین و نیزاتیدین اشاره کرد.

مهارکننده های پمپ پروتون (PPI): این داروها با نام پمپ های اسید نیز شناخته می شوند پروتئین مورد نیاز برای تولید اسید معده را مسدود می کنند. مهارکننده های پمپ پروتون شامل دکس‌لانسوپرازول، اسومپرازول، لانزوپرازول، امپرازول، امپرازول / بی کربنات سدیم، پنتوپرازول و رابپرازول هستند.

پروکینتیک: در موارد نادر این داروها به تخلیه معده کمک می کنند تا اسیدی باقی نماند، همچنین در بهبود علائمی مانند نفخ، حالت تهوع و استفراغ نیز موثر هستند، اما می توانند باعث بروز عوارض جانبی جدی نیز شوند. بسیاری از افراد نمی توانند آنها را مصرف کنند نمونه هایی از پروکینتیک شامل دومپریدون و متوکلوپرامید است.

نقش رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی در کاهش رفلاکس معده

چندین تغییر وجود دارد که پزشکان برای کاهش علائم رفلاکس معده با ایجاد تغییر در سبک زندگی پیشنهاد می کنند.

از خوردن برخی غذاها و نوشیدنی ها خودداری کنید: مصرف شکلات، نعناع فلفلی، غذاهای چرب، کافئین و نوشیدنی های الکلی را محدود یا به طور کامل قطع کنید، همچنین در صورت ایجاد علائم بیشتر مصرف مرکبات و آب میوه ها، محصولات گوجه فرنگی و فلفل را نیز باید محدود کرد و در کل باید از مصرف غذاها و نوشیدنی های تحریک کننده پوشش مری آسیب دیده خودداری کنید.

وعده های کمتری بخورید: خوردن قسمت های کوچک تر در زمان غذا به کنترل علائم کمک می کند، همچنین خوردن وعده های غذایی حداقل دو تا سه3 ساعت قبل از خواب باعث کاهش اسید معده و تا حدی تخلیه معده می شود.

به آرامی غذا بخورید: برای هر وعده غذایی وقت کافی اختصاص دهید.

غذای خود را به طور کامل بجوید: هر لقمه غذا را به آرامی و به طور کامل بجوید.

سیگار کشیدن را متوقف کنید: سیگار کشیدن دریچه تحتانی مری را ضعیف می کند، بنابراین قطع مصرف سیگار برای کاهش علائم رفلاکس معده گزینه مهمی محسوب می شود.

وزن سالم را حفظ کنید: اضافه وزن اغلب باعث تشدید علائم می شود، بسیاری از افراد دارای اضافه وزن هنگام کاهش وزن علائم شان تسکین می یابد.

لباس های گشاد بپوشید: از پوشیدن لباس هایی که کمر، شکم و قسمت تحتانی مری را تحت فشار قرار می دهد پرهیز کنید.

طب سوزنی: در یک مطالعه درمان با طب سوزنی رفلاکس را در گروه آزمایش با نتایج طولانی تر بهتر از مهارکننده های پمپ پروتون متوقف کرد برای تایید این موضوع به مطالعات گسترده تری نیاز است، اما نتایج اولیه امیدوار کننده به نظر می رسد.

عوارض رفلاکس معده

گاهی رفلاکس معده منجر به بروز عوارض جدی می شود:

زخم مری: اسید معده باعث ایجاد زخم باز می شود، این زخم ها اغلب دردناک هستند و ممکن است خونریزی کنند که می توانند باعث سخت شدن روند بلع شوند.

تنگی مری: اسید معده به قسمت تحتانی مری آسیب می رساند و باعث تشکیل بافت اسکار می شود. این بافت اسکار تا زمانی که قسمت داخلی مری را باریک کرده و بلعیدن غذا را سخت می کند، جمع می شود.

مری بارت: رفلاکس اسید باعث تغییر سلول های بافتی می شود که مری را پوشانده است. پوشش ضخیم تر شده و قرمز می شود و این وضعیت با احتمال بالاتر ابتلا به سرطان مری مرتبط است.

مشکلات ریه: اگر رفلاکس به پشت گلو برسد می تواند باعث تحریک و درد شود از آنجا می تواند وارد ریه ها شود، همچنین ممکن است دچار گرفتگی قفسه سینه و سرفه های طولانی مدت شوید. در صورت التهاب ریه ها می توانند منجر به آسم، برونشیت و به احتمال زیاد حتی ذات الریه شوند.

عمل جراحی

جراحی فقط در موارد نادر رفلاکس اسید و سوزش معده تجویز می شود. رایج ترین جراحی که برای درمان رفلاکس اسید استفاده می شود روشی است که به عنوان فوندوپلیکاسیون نیسن شناخته می شود این روش با لاپاراسکوپ انجام می شود. بعد از انجام آن باید یک تا سه روز در بیمارستان بمانید. عوارض آن نادر و نتایج آن بسیار موثر است. با این حال، جراحی منجر به افزایش نفخ یا مشکل در بلع می شود.

درباره رفلاکس معده

اگرچه رفلاکس معده می تواند فعالیت های روزمره را محدود و مختل کند، اما به ندرت تهدید کننده زندگی است. در صورت پیگیری علل با گرفتن درمان مناسب می توان احساس بهتری را تجربه کرد.

در پایان

در صورت دست و پنجه نرم کردن با رفلاکس اسید یا سوزش سر دل به طور منظم با پزشک خود مشورت کنید. وی برای جلوگیری از علائم در وهله نخست تغییر سبک زندگی را توصیه می کند. به عنوان مثال، وی ممکن است خوردن وعده های غذایی کمتر، دراز نکشیدن بعد از غذا خوردن یا حذف برخی مواد غذایی خاص از رژیم غذایی را توصیه می کند، همچنین کاهش وزن و ترک سیگار نیز حائز اهمیت هستند.

اگر تغییر سبک زندگی باعث بهبود تسکین علائم نشوند پزشک داروهای بدون نسخه یا نسخه ای را تجویز می کند. در موارد نادر نیز گزینه جراحی پیشنهاد می شود که عوارض ناشی از آن نیز نادر است.