از کجا بفهمیم مشکل کلیه داریم؟
کُلیه یا قلوه یکی از اندام‌های درونی بدن انسان و برخی دیگر از جانداران است و تصفیه خون از مواد زائد و دفع متابولیسم های بدن را انجام می دهد.
لیه‌ها یک جفت عضو لوبیایی شکل و قهوه‌ای رنگ می‌باشند که در طرفین ستون فقرات و در موازات اصلی مهره ۱ تا ۳ کمر قرار دارند. کنترل حجم و ترکیبات مایعات بدن از کارکردهای کلیه است و قسمت عمده حفظ تعادل بین میزان دریافت و میزان دفع در مورد آب و تقریباً تمام الکترولیت‌های بدن بر عهده کلیه‌ها است.
یک رژیم غذایی حاوی پروتئین کم برای جلوگیری از وخیم تر شدن بیماری کلیه در افراد مبتلا به عملکرد غیرطبیعی کلیوی، کارایی دارد و اکثر کسانی که بیماری کلیوی مبتلا هستند نیاز به محدود کردن نمک و پروتئین دارند.
وقتی فرد به بیماری مزمن کلیه مبتلا می شود کلیه ها دیگر قادر به پاک سازی خون از پس مانده های غذایی و مایعات سمی بدن نیستند.فرد بیمار می تواند با محدود کردن نوع غذاهایی که می خورد مانع از تشکیل زیاد این مواد زائد در خون و وخیم تر کردن مشکل کلیه ها شود.
متخصصان معتقد هستند هر چند بیماری مزمن کلیه، عده زیادی را مبتلا می کند اما با یک تغذیه محدود کننده و تغییر در الگوی زندگی می توان از شدت این بیماری و باری که به بیمار و اطرافیانش وارد می سازد، کم کرد.
در این فرصت گفتگویی را با «دکتر شیوا صیرفیان- فوق تخصص بیماری های کلیوی بزرگسالان» انجام داده ایم که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد:
اینکه گفته می شود کلیه دفع پروتئین می کند، منظور چیست؟
پروتئین برای بدن لازم است و با خوردن غذا تامین می شود اما پروتئین اگر در ادرار باشد، نشان دهنده این است که در کلیه فرد مشکلی وجود دارد که نمی تواند پروتئین را جذب کند.دفع پروتئین می تواند علامت دار یا بدون علامت باشد اما ایجاد ورم در ناحیه دست و پا یکی از علایم دفع پروتئین است.کاهش دفع آب هم از عوارض مشکلات کلیوی است که باعث ورم در بدن می شود.
آیا ورم در نواحی بدن بیماران قلبی و عروقی با بیماران کلیوی تفاوت دارد؟
در ورم بیماران قلبی، پوست ناحیه پا تیره و کدر می شود ولی در بیماران کلیوی، ورم رنگ روشن دارد.
گاهی ادرار افراد کف آلود می شود، آیا این نشانه ای از بیماری کلیوی است؟
بله، دفع پروتئین باعث ایجاد کف در ادرار می شود و اگر کف در ادرار چند روز ادامه دار باشد، باید به پزشک مراجعه کرد.
تغییر رنگ ادرار را هم باید جدی گرفت و به پزشک اطلاع داد.
اگر خون در ادرار باشد هم به بیماری کلیوی شک کنیم؟
هر موقع خون در ادرار باشد باید به پزشک مراجعه کرد و آزمایش انجام شود تا به علت آن پی برد.
مصرف قرص های فشار خون بر روی کلیه ها اثر می گذارد؟
فشار خون منجر به درد پهلو نمی شود اما باعث نارسایی کلیه می شود لذا در صورت مشاهده درد در ناحیه پهلوها باید به پزشک مراجعه کرد.
معتقدم اگر مردم سعی کنند اضافه وزن پیدا نکنند، مصرف مایعات را فراموش نکنند و به نسخه های خانگی که مردم برای بیماران می پیچند توجه نکنند، دچار بیماری های کلیوی نخواهند شد.
علت تشکیل سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه زمانی ایجاد می شود که اجزای ادرار (شامل:مایع ادرار، املاح مختلف و اسیدها) از حالت تعادل خارج شده باشند. در چنین شرایطی ادرار شما حاوی مواد کریستالی بیشتری خواهد بود همچون کریستال های کلسیم، اگزالات و اسید اوریک و مایع موجود نیز قادر به رقیق سازی آنها نخواهد بود و به موازات تشکیل کریستال ها ادرار دچار کمبود موادی است که از چسبیدن کریستال ها به یکدیگر و تشکیل سنگ جلوگیری می کنند. در چنین شرایطی احتمال تشکیل سنگ های کلیوی ایجاد می شود.
یکی از علل تشکیل سنگ کلیه ارثی و اختلالات متابولیکی است که باعث تشکیل سنگ درناحیه کلیه می شود، مصرف برخی از غذاها هم ایجاد سنگ می کنند، ضمن اینکه رژیم های غذایی غلط و برخی از بیماری ها هم دخیل هستند.
خانم ها بیشتر مبتلا به سنگ کلیه می شوند یا آقایان؟
همچون سایر بیماری ها، میزان شیوع بیماری سنگ کلیه در آقایان بیشتر از خانم ها است وسن ابتلا بیشتر از دهه سوم زندگی آغاز می شود.
اینکه گفته می شود مناطقی از کشور ما به جهت وجود املاح زیاد در آب شرب عامل شیوع سنگ کلیه هستند، درست است؟
مهمترین نکته ای که همه باید مد نظر داشته باشند، این است که به این شنیده ها نباید اعتنا کرد و اینکه گفته می شود آب منطقه ای ایجاد سنگ می کند را باید فراموش کرد چون همه آب ها برای نوشیدن مناسب هستند و همبشه انسان ها باید آب زیاد بنوشند تا مبتلا به سنگ کلیه نشوند.
هنوز ثابت نشده آب ایجاد سنگ می کند، ضمن اینکه تاکید می کنم خوردن آب زیاد از سنگ جلوگیری می کند.
علایم سنگ کلیه کدامند؟
سنگ کلیه طیفی از علایم را به همراه دارد، البته سنگ های بزرگتر و آنهایی که مسأله ساز هستند علایم شاخصی ندارند و فقط با درد مبهم پهلوها بروز پیدا می کنند.
هر گونه دردمبهم یا خفیف در ناحیه پهلوها، خونی شدن و پررنگ شدن ادرار از علایم مهم سنگ کلیه است.
مهمترین علایم ارولوژی خونی شدن ادرار است که بسیار حائز اهمیت می باشد که برای بیماری های کلیه به خصوص سنگ و عفونت ها مصرف آب بسیار توصیه می شود.
آیا سنگ های کلیه خود به خود می توانند دفع شوند؟
این موضوع بستگی به سایز سنگ ها و در برخی موارد به مکان قرار گیری آنها بستگی دارد، بنابراین افراد باید با انجام سونوگرافی و مشورت با پزشک از بزرگ یا کوچک بودن سنگ کلیه مطلع شوند و آگاه باشند که آیا سنگ آنها خود به خود دفع می شود و یا نیاز به مراحل درمانی برای دفع دارد.
ما می توانیم با اصلاح رژیم غذایی مانع از تشکیل سنگ شویم، توصیه می شود افراد روزانه ۲.۵ لیتر آب (۱۰ لیوان آب در یک شبانه روز) مصرف کنند نه دیگرمایعات، البته باید یکی از لیوان های آب قبل از خوابیدن نوشیده شود تا در میانه شب هم دفع ادرار انجام شود.
افراد چه مواد غذایی باید استفاده کنند تا دچار بیماری های کلیوی نشوند؟
دو عامل در این راستا وجود دارد که می تواند منجر به بیماری های کلیوی شود، یکی فشار خون بالا و دیگری دیابت است.
افرادی که دچار فشار خون بالا هستند به طور معمول و در دراز مدت مستعد بیماری های کلیوی هستند که به این افراد رژیم غذایی سالم توصیه و بر دریافت کم سدیم تاکید می شود.
شاید این بیماران اعلام کنند که نمک در غذا بسیار کم مصرف می کنند اما از منابع پنهان نمک غافل هستند، منابعی مثل: آجیل ها که دارای نمک زیاد هستند، ترشی ها، انواع سس ها، آبغوره ها، کشک و دوغ، فرآورده های کنسرو شده و رب گوجه مقادیر بالایی نمک دارند و احتمال ابتلا به بیماری های کلیوی را افزایش می دهند.
بیماران دیابتی هم باید رژیم غذایی مخصوص به خود را رعایت کنند و قند خون بدن را کنترل کنند تا دچار بیماری های کلیوی نشوند.
برای ورود به کانال تلگرام فرتاک نیوز کلیک کنید.
