اختلال عاطفی فصلی چیست؟/ عوارض و علائم آن در فصول مختلف را بشناسید

اختلال عاطفی فصلی (SAD)، نوعی افسردگی مربوط به تغییر فصول است. اختلال عاطفی فصلی تقریبا هر سال در همان زمان شروع می شود و پایان می یابد. اگر مانند اغلب افراد مبتلا به این نوع اختلال هستید علائم شما از فصل پاییز شروع می شود و تا ماه های زمستان ادامه دارد و منجر به کاهش انرژی و احساس بدخلقی می شود. در موارد کمی نیز اختلال عاطفی فصلی باعث افسردگی در فصل بهار یا اوایل تابستان نیز می شود. درمان این اختلال شامل نور درمانی (فتوتراپی)، مصرف دارو و روان درمانی است. به گزارش مایوکلینیک، ساده از کنار علائم نگذرید و برای ثابت نگه داشتن و تقویت روحیه خود در طول سال گام بردارید.

علائم اختلال عاطفی فصلی

در بیشتر موارد علائم اختلال عاطفی فصلی در اواخر پاییز یا اوایل زمستان ظاهر می شود و در روزهای آفتابی بهار و تابستان از بین می رود. افرادی هم با الگوی مخالف علائمی دارند که از بهار یا تابستان شروع می شود. در هر صورت علائم ممکن است خفیف شروع شده و با پیشرفت فصل شدیدتر شوند. علائم و نشانه های اختلال عاطفی فصلی شامل موارد زیر است:

تقریبا هر روز احساس افسردگی می کنید

از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که قبلا از انجام آنها لذت می بردید

داشتن انرژی کم

مشکل در خوابیدن

تجربه تغییراتی در اشتها یا وزن

احساس سستی یا آشفتگی

مشکل در تمرکز

احساس ناامیدی، بی ارزشی یا گناه

داشتن افکار مکرر درباره مرگ یا خودکشی

اختلال عاطفی فصلی در پاییز و زمستان

علائم خاص این اختلال در زمستان که تحت عنوان افسردگی زمستان نیز شناخته می شود شامل موارد زیر است:

بیش از حد خوابیدن

تغییر اشتها به ویژه اشتیاق به مصرف غذاهای پر کربوهیدرات

افزایش وزن

خستگی یا انرژی کم

اختلال عاطفی فصلی بهار و تابستان

علائم خاص اختلال عاطفی فصلی با شروع تابستان که برخی اوقات افسردگی تابستان نیز نامیده می شود شامل موارد زیر است:

مشکل خواب (بی خوابی)

اشتهای ضعیف

کاهش وزن

تحریک یا اضطراب

تغییرات فصلی در اختلال دو قطبی

در برخی از افراد مبتلا به اختلال دو قطبی بهار و تابستان علائم شیدایی یا نوع شدیدتری از شیدایی (هیپومانیا) را به وجود می آورد و پاییز و زمستان می تواند دوره افسردگی باشد.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

احساس ضعف در برخی روزها امری طبیعی است، اما اگر هر چند روز یکبار احساس ناراحتی می کنید و نمی توانید انگیزه ای برای انجام فعالیت هایی که به طور معمول از آنها لذت می بردید پیدا کنید به پزشک مراجعه کنید. این امر به ویژه اگر الگوی خواب و اشتهای شما تغییر کند که منجر می شود برای راحتی یا آرامش به الکل روی آورید یا احساس ناامیدی کنید یا به خودکشی فکر کنید بسیار مهم است.

علل بروز اختلال عاطفی فصلی

علت خاص بروز اختلال عاطفی فصلی هنوز ناشناخته مانده است. برخی از عواملی که ممکن است روی ایجاد آن تاثیر داشته باشند عبارتند از:

ساعت بیولوژیکی (ریتم شبانه روزی). کاهش سطح نور خورشید در پاییز و زمستان باعث شروع اختلال عاطفی فصلی می شود زیرا کاهش نور خورشید ساعت داخلی بدن را مختل کرده و منجر به بروز احساس افسردگی می شود.

سطح سروتونین. افت سروتونین، ماده شیمیایی مغز (انتقال دهنده عصبی) که بر خلق و خوی تاثیر می گذارد در ایجاد اختلال عاطفی فصلی نقش دارد. کاهش نور خورشید باعث افت سروتونین و درنتیجه بروز افسردگی می شود.

سطح ملاتونین. تغییر فصل می تواند تعادل سطح ملاتونین بدن را که در الگوهای خواب و خلق و خو نقش دارد مختل کند.

عوامل خطر

اختلال عاطفی فصلی در زنان بیشتر از مردان تشخیص داده می شود و این اختلال در بزرگسالان جوان بیشتر از سایر گروه های سنی نمایان می شود. عواملی که خطر ابتلا به اختلال عاطفی فصلی را افزایش می دهند عبارتند از:

سابقه خانوادگی. افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی احتمال دارد دارای خویشاوندی با فرد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی یا نوع دیگری از افسردگی داشته باشد.

داشتن افسردگی اساسی یا اختلال دو قطبی. در صورت داشتن یکی از این موارد علائم افسردگی به صورت فصلی بدتر می شود.

دور از استوا زندگی کردن. به نظر می رسد اختلال عاطفی فصلی بیشتر در میان افرادی که در شمال یا جنوب خط استوا زندگی می کنند شایع است. این امر احتمال می رود به دلیل کاهش نور خورشید در زمستان و روزهای بلند در ماه های تابستان رخ دهد.

عوارض اختلال عاطفی فصلی

علائم و نشانه های اختلال عاطفی فصلی را جدی بگیرید مانند سایر انواع افسردگی اختلال عاطفی فصلی در صورت عدم درمان بدتر و منجر به بروز مشکل می شود. این موارد شامل موارد زیر است:

کناره گیری اجتماعی

مشکلات مدرسه یا کار

سوء مصرف مواد

سایر اختلالات بهداشت روان مانند اضطراب یا اختلالات خوردن

افکار یا رفتار خودکشی

درمان به جلوگیری از بروز عوارض کمک می کند به ویژه اگر اختلال عاطفی فصلی قبل از تشدید علائم تشخیص داده و درمان شود.