صفر تا صد غربالگری سرطان‌های گوارشی چگونه است؟

دکتر امیرصادقی شایع‌ترین بیماری‌های دستگاه گوارش را معرفی کرد و درباره نحوه تشخیص و درمان آن نیز مواردی را مطرح کرد.

وی افزود: بیماری‌های دستگاه گوارش از جمله بیماری‌های نسبتا شایع محسوب می‌شوند، شیوع این بیماری‌ها در ایران و دنیا روند صعودی دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به اینکه سبک زندگی یکی از مهمترین علت‌های افزایش بار بیماری‌های گوارشی است، خاطرنشان کرد: بی‌تحرکی، عادات بد غذایی و افزایش شیوع چاقی از جمله موارد تشدید کننده بیماری‌های گوارشی هستند.

شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی را بشناسید

دکتر صادقی با بیان اینکه برخی از بیماری‌های گوارشی، بسیار شایع هستند، توضیح داد: کبد چرب و بیماری‌های متابولیک، شیوع 40 تا 50 درصدی در جمعیت دارند و یا عفونت هلیکوباکتر پیلوری معده نیز شیوع 50 درصدی در کشور را به خود اختصاص می‌دهد.

وی افزود: بیماری رفلاکس معده، بیماری نسبتا شایعی است که آمار 15 تا 50 درصدی در جمعیت کشور را دارد و یا 15 درصد مردم کشور مبتلا به سنگ‌های صفراوی هستند.

یبوست خصوصا در زنان یکی دیگر از بیماری‌های شایع در دستگاه گوارش است که دکتر صادقی به آن پرداخت و ادامه داد: بیش از 20 درصد جامعه به یبوست مزمن مبتلاهستند.

وی با اشاره به اینکه زخم‌های گوارشی حدود یک درصد جمعیت را به خود اختصاص می‌دهد ادامه داد: بیماری سلیاک نیز از جمله بیماری‌هایی است که از هر 100 نفر یک نفر به این بیماری مبتلاست.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی درباره سرطان‌های شایع گوارش و کبد به موارد اشاره کرد و گفت: به دلیل افزایش سن جمعیت و فاکتورهای خطر متاسفانه این بیماری‌ها نیز در حال رشدند.

به گفته دکتر صادقی اهمیت توجه به سلامت دستگاه گوارش بسیار زیاد است به شکلی که از بین هفت سرطان شایع بدن، چهار مورد مربوط به سرطان‌های دستگاه گوارشند.

وی ادامه داد: از هفت سرطان شایع منجر به مرگ‌و‌ میر نیز در کشور ما، پنج مورد مربوط به سرطان‌های گوارشی هستند که اگر بخواهیم این موارد را نام را ببریم از جمله آن می‌توان به سرطان معده، روده بزرگ، مری، پانکراس و کبد اشاره کرد.

زنگ خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ به صدا درآمد

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به اینکه پولیپ‌های روده از جمله ضایعات پیش‌سرطانی هستند که شیوع 25 درصدی در بالای 50 ساله‌ها دارند، اضافه کرد: چنانچه جامعه هدف تحت برنامه‌های غربالگری قرار نگیرند، از هر 20 نفر یک نفر مبتلا به سرطان روده بزرگ خواهد شد، ضمن اینکه سرطان روده بزرگ در افراد جوان زیر 50 سال در حال افزایش است و این زنگ خطری برای جامعه محسوب می‌شود، پیش از این از هر 10 نفر مبتلا به سرطان روده بزرگ یک نفر کمتر از 50 سال سن داشت ولی متاسفانه در حال حاضر از هر پنج نفر یک نفر زیر 50 سال سن دارد که به این بیماری مبتلاست.

فوق تخصص گوارش و بیماری‌های کبدی دانشگاه به نشانه‌های بیماری‌های گوارشی اشاره کرد و ادامه داد: مثال بارزی که درباره این بیماری‌ها وجود دارد اینگونه مطرح می‌شود که بسیاری از این بیماری‌ها مثل کوه یخ هستند، ما تنها قسمتی از کوه یخ را که بالای آب است را مشاهده می‌کنیم، درحالی که حجم عمده کوه یخ که زیر آب قرار داد اصلا به نظر نمی‌آید.

بی اطلاعی 98 درصدی مبتلایان کبد چرب از بیماری خود

دکتر صادقی با اشاره به اینکه بیشتر بیماری‌های گوارشی علامت‌ و یا نشانه اختصاصی ندارند، گفت: این بیماری‌ها معمولا از جمله بیماری‌های بدون علامت تلقی می‌شوند به طور مثال بیش از 98 درصد از مبتلایان به کبد چرب از بیماری خود اطلاعی ندارند، چون این بیماری علامت خاصی هم ایجاد نمی‌کند ضمن اینکه مبتلایان به عفونت‌های هلیکوباکترپیلوری و زخم‌های گوارشی تا زمانی که دچار عوارضی مثل خونریزی  و انسداد نشوند و یا حتی در فازهای انتهای مبتلا به سرطان نشوند بدون نشانه هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه درباره بیماری سلیاک نیز افزود: بیش از 60 درصد مبتلایان فاقد علامت‌های بالینی هستند.

وی اضافه کرد: چنانچه مبتلایان به بیماری‌های گوارشی تحت غربالگری و برنامه‌های تشخیصی زودهنگام غربالگری قرار نگیرند ممکن است در فاز نهایی بیماری درمان بسیار پیچیده یا غیرممکن شود.

دکتر صادقی در ادامه اهمیت اجرای برنامه‌های تشخیص زودهنگام و غربالگری را مورد توجه قرار داد و خاطرنشان کرد: عمده سرطان‌های دستگاه گوارش تا زمانی که علامتی ندارند بدون تشخیص می‌مانند و زمانیکه علامت دار می‌شوند، اقدامات درمانی به اندازه کفایت کارساز و موثر نیست.

غربالگری و تشخیص زودتر از موعد؛ راه شکست سرطان

این فوق تخصص گوارش و بیماری‌های کبدی دانشگاه به ضرورت انجام غربالگری و آزمایش‌های زودتر از موعد خصوصا در گروه‌های در معرض خطر اشاره کرد و افزود: دو موضوع تشخیص زودهنگام و برنامه‌های غربالگری مد نظر است، تفاوت در این است که تشخیص زودهنگام زمانی مطرح است که فازهای ابتدایی بیماری و نشانه‌ها خفیف است و باید فرد در جریان قرار بگیرد تا بررسی‌های تکمیلی برای او انجام شود ولی غربالگری برای افراد بدون علامت است، افرادی که هیچ نشانه خاصی را ندارند ولی در سنین و شرایط خاص باید برای انجام آزمایش‌های خاص به پزشک مراجعه داشته باشند.

وی به اجرای برنامه‌های غربالگری در کشور اشاره کرد و ادامه داد: در چند حوزه درباره بیماری‌ گوارش و کبد بحث‌های غربالگری مورد توجه است، اولین مورد درباره سرطان روده بزرگ است که یکی از قابل پیشگیری‌ترین سرطان‌ها در بدن به حساب می‌آید و تا 70 و 80 درصد موارد این سرطان‌ها اگر چنانچه فرد تحت برنامه‌های غربالگری باشد قابل تشخیص زودهنگام و درمان‌های موثر است.

سن غربالگری سرطان روده در گروه‌های مختلف

عضو هیئت علمی دانشگاه خاطرنشان کرد: تمام جمعیت 45 تا 80 ساله‌ها نیز باید تحت غربالگری روده بزرگ قرار بگیرند، این غربالگری‌ها می‌تواند به شکل تست‌های مدفوع یا به صورت سالیانه و یا هر 10 سال یکبار باشد، مثلا فردی که هیچ گونه نشانه بالینی ندارد باید از سن 45 تا 75 سال حتما برنامه غربالگری روده بزرگ را انجام دهد.

وی به فرادی که سابقه خانوادگی ابتلابه سرطان روده بزرگ دارند نیز هشدار داد: سن غربالگری در این افراد 10 سال کمتر از سایرین است، ضمن اینکه بازه‌های زمانی غربالگری در این افراد کاهش پیدا می‌کند، عمدتا افرادی که سابقه غربالگری روده بزرگ را دارند باید غربالگری خود را حتما توسط کولونوسکوپی انجام داده و تنها به تست‌ها مدفوع اکتفا نکنند، این افراد باید هر پنج سال یکبار تحت برنامه‌های غربالگری قرار بگیرند.

دومین سرطان شایع و قابل پیشگیری سرطان معده است که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره کرد و افزود: عفونت هلیکوباکتری ، شایع‌ترین عامل سرطان معده است و توصیه می‌شود در کشورهایی که سرطان شیوع بیشتری از جمله ایران دارد افراد تحت غربالگری این سرطان باشند.

وی با بیان اینکه در برخی کشورها مثل ژاپن برنامه غرباگری سرطان معده با آندوسکوپی انجام می‌شود ادامه داد: در کشوری مثل کره از طریق بررسی عفونت هلیکوباکتری این سرطان تشخیص داده می‌شود، در  ایران توصیه می‌شود افراد از 18 تا 20 سالگی یکبار بررسی عفونت معده را انجام دهند و در صورت مثبت بودن حتما تحت درمان قرار بگیرند چرا که تشخیص زودهنگام نقش بسزایی در پیشگیری از بروز سرطان معده دارد.

مبتلایان به دیابت و چربی خون از نظر ابتلا به کبد چرب تحت بررسی قرار گیرند

سرطان کبد یکی دیگر از بیماری‌های شایع دستگاه گوارش است که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره کرد و ادامه داد: در برخی گروه‌ها حتما بررسی این بیماری در دستور کار است به طور مثال برای افرادی که شاخص توده بدنی یا BMI  آنان بالاتر از  25 است و یا دور کمر در مردان بیش از 100 سانت و در زنان بیش از 90 سانت باشد غربالگری کبد چرب ضرورت دارد، ضمن اینکه مبتلایان به دیابت و چربی خون باید از نظر ابتلا به کبد چرب تحت بررسی باشند.

فوق تخصص گوارش و بیماری‌های کبدی دانشگاه با بیان اینکه امروزه شایع‌ترین علت ابتلا به سرطان کبد، کبد چرب است اضافه کرد: بیماری هپاتیت B نیز یکی از معضلاتی است که در کشور به حساب می‌آید و نیاز افراد است که حتما تحت بررسی و غربالگری باشند.

دکتر صاقی به راه‌های پیشگیری از بیماری‌های گوارشی نیز اشاره کرد و افزود: داشتن سبک زندگی سالم، انجام برنامه‌های ورزشی منظم حداقل 150 تا 200 دقیقه در هفته ، برنامه‌ها و عادات غذایی مناسب و همچنین رژیم‌های غذایی مناسب، نداشتن اضافه وزن وپرهیز از مصرف سیگار و الکل باید مورد توجه باشد.

سالم‌ترین میزان مصرف الکل، صفر گرم در روز است

وی هشدار داد: به هیچ عنوان مصرف سالم و بی‌خطر الکل معنایی ندارد، سالم‌ترین میزان مصرف الکل صفر گرم در روز است و در کنار آن باید در برنامه‌های غربالگری و زودهنگام مد نظر باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه از اجرای برنامه غربالگری و تشخیص زودهنگام سه سرطان روده بزرگ، سینه و گردن و رحم در کشور خبر داد.