معایب استفاده از تلویزیون برای کودک

مطالعات جدید نشان می‌دهد جدی نگرفتن موضوع تماشای تلویزیون در کودکان زیر دو سال می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به مغز، هوش و خلاقیت آن‌ها وارد کند. مهارت‌های زبان آموزی و تکلم در دو سال اول زندگی کودکان شکل می‌گیرد، صحبت کردن مهارتی است که نیاز به شنیدن، درک و در نهایت پاسخگویی است و نمی‌توان از کودکان توقع داشت که با گوش دادن به صحبت‌های شخصیت‌های کارتونی و یا عروسکی پیشرفت کلامی کنند.

برای سنین 2 تا 6 سال نیز تماشای تلویزیون باید با نظارت والدین از نظر زمانی و محتوایی صورت بگیرد. چرا که تماشای بیش از حد تلویزیون می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت جسمی و روانی کودکان داشته باشد.

در دنیای امروز به دلیل مشغله زیاد اکثر خانواده‌ها ترجیع می‌دهند کودکان خود را به‌گونه‌ای سرگرم کنند، تا بتوانند به کارهای روزانه خودشان برسند. بسیاری از والدین تلویزیون را بهترین ابزار برای این کار می‌دانند. تصور آنها این است که هم کودک سرگرم می‌شود و هم می‌آموزد و درک او افزایش پیدا می‌کند. اما آیا هر کودکی در هر سنی می‌تواند تلویزیون تماشا کند؟ تماشای زیاد تلویزیون می‌تواند برای کودک ضرر داشته باشد؟ چگونه می‌توان این موضوع را مدیریت کرد؟

مینا(مادر 27 ساله) معتقد است که تماشای تلویزیون هیچ گونه عوارضی برای کودک ندارد او می‌گوید زمانی که دختر ۴ ماهه‌اش را جلوی تلوزیون می‌گذارد تقریبا ده دقیقه بدون هیچ حرکتی به صداها گوش می‌دهد و به تصاویر نگاه می‌کند. کودکش از این کار لذت می‌برد.

سحر مادر دیگری است که می‌گوید من هم شنیدم که کودک نباید در این سن تلویزیون تماشا کند او می‌گوید برای کودکش کارتون‌هایی به زبان اصلی می‌گذارد و کودک به این کار عادت کرده و دوست دارد و با این شیوه آرام می‌شود. این مادر که تا مقطع کارشناسی ارشد تحصیل کرده و هم کارمند است می‌گوید که از دوران کودکی علاقه زیادی به تماشای تلویزیون داشته و به قول خودش با آن بزرگ شده است اما هم درسش را خوانده و هم شاغل است و تماشای زیاد تلویزیون برای او مضر نبوده است.

فاطمه هم مادری است که تماشای تلویزیون را راهکاری برای غذا دادن به کودک 3 ساله‌اش انتخاب کرده است. او می گوید چون فرزندش بد غذاست و به راحتی غذا نمی‌خورد با این شیوه زمانی که او مشغول تماشای تلویزیون است لقمه غذا را در دهانش می‌گذارد چون حواس کودک به تماشای تلویزیون پرت است و بهانه‌ای برای نخوردن غذا ندارد.

معایب استفاده از تلویزیون برای کودک

با وجود این که تلویزیون می‌تواند برای کودکان بسیار سرگرم‌کننده باشد و به یادگیری مفاهیم مثبت به آن‌ها کمک کند، اما نباید فراموش کرد که کودکان بسیار تأثیرپذیر هستند و روی چیزهایی که ذهنشان در معرض آن قرار می‌گیرد کنترل ندارند. بنابراین تماشای بیش از اندازه تلویزیون می‌تواند به روش‌های نامطلوبی بر آن‌ها تأثیر بگذارد.

صدمه به مغز و کاهش مهارت تکلم

در کودکان زیر 2 سال تماشای تلویزیون باعث صدمه به مغز آن‌ها شود. این سن دوران طلایی تکامل مغزی کودک است تماشای تلویزیون در این دوره تمایل آن‌ها را برای جستجو و کشف دنیای اطراف و همچنین تعامل کودک با همسالان و اطرافیانش را کاهش می‌دهد. تعامل کودک با افراد و دنیای اطرافش، باعث پیشرفت شاخص‌های تکاملی مغز و همچنین تقویت مهارت تکلم در او می‌شود. یا وقتی کودک به جای تماشای تلویزیون با اسباب‌بازی‌هایش بازی می‌کند مغز روابط علت و معلولی را کشف می‌کند و این روند می‌تواند بر رشد سالم مغز تأثیر به‌سزایی داشته باشد.

مانعی خلاقیت و نوآوری

زمانی که کودک به جای جستجو و کاوش در دنیای بیرون زمان زیادی را صرف تماشای تلویزیون می‌کند، قدرت تفکر و توانایی‌های دیگر او تحلیل می‌رود. ازآن جایی که هر ایده و فعالیتی درتلوزیون به صورت از پیش تعیین‌شده و آماده برای مصرف است، بنابراین کودک فرصتی برای نوآوری و خلاقیت ندارد.

از بین رفتن فرصت برای انجام کارهای دیگر

با تماشای زیاد تلویزیون و عادت به آن، زمان زیادی از وقت کودک به هدر می‌رود زمان ارزشمندی که کودک می‌تواند آن را صرف کارهایی چون صحبت با والدین، مطالعه کتاب،بودن در کنار دوستان، بازی‌های بدنی، و مواردی از این قبیل کند. آموزش‌هایی که کودک از این طریق دریافت می‌کند بسیار بیشتر و مفیدتر از برنامه‌های تلویزیونی است.

کاهش تمرکز

تحقیقات نشان می‌دهد که تماشای بیش از حد تلویزیون در کودکان می‌تواند باعث کم‌توجهی و عدم تمرکز یا حتی بیش فعالی در سال‌های بعد زندگی آن‌ها شود.چاقی و اضافه وزن

زمانی که تماشای تلویزیون برای کودک تبدیل به یک عادت شود و کودک زمان زیادی را صرف تماشای تلویزیون کند در این حالت کودک فعالیت بدنی کمتری دارد و در معرض خطر ابتلا به چاقی و سایر مشکلات سلامتی قرار می‌گیرد.

قرار گرفتن کودک در معرض محتواهای نامناسب

گاهی والدین فراموش می‌کنند که تنها باید از برنامه‌های متناسب با سن کودک استفاده کنند. قرار گرفتن زودهنگام آن‌ها در برابر محتواهای نامناسبی چون، خشونت، رابطه جنسی، الکل و مواد مخدر سؤالات سختی را در ذهن کودک ایجاد می‌کند. در این سنین بخش بزرگی از یادگیری کودکان از طریق یادگیری مشاهده‌ای است، هر رفتاری که کودک می‌بیند ممکن است از آن تقلید کند به خصوص اگر کودک ببیند قهرمان مورد علاقه‌اش آن کارها را انجام می‌دهد.

برای کاهش مضرات تماشای تلویزیون چه‌کار کنیم؟

برای کودکان در تماشای تلویزیون محدودیت قائل شویم. بهتر است از همان ابتدا این آموزش را به کودک بدهیم چراکه فهماندن محدودیت‌ها و تثبیت عادت درست استفاده، از همان شروع، بسیار آسان‌تر از آن است که بخواهید، این عادت را یک‌دفعه از سر کودک بگیرید. همچنین انتخاب برنامه‌ها باید متناسب سن کودک باشد نباید به کودک اجازه ‌دهید هر چیزی را که تلویزیون پخش می‌کند،‌ تماشا کند.

همراهی با کودکان در تماشای تلویزیون این فرصت را به ما می‌دهد تا بتوان نظر کودک را در مورد شخصیت‌های موردعلاقه‌اش پرسید می‌توانیم برای او توضیح دهیم لزوماً همه چیزهایی که در صفحه تلویزیون می‌بیند واقعی نیستد و باید قبل از هر تصمیمی خوب فکر کند.

والدین می‌توانند موارد مناسبی چون خواندن کتاب، نقاشی کشیدن، بازی کردن و مواردی مشابه آن را جایگزین تماشای تلویزیون کنند.