شایع‌ترین سرطان‌ها در میان کودکان

یادتان باشد که سرطان کودکان شایع نیست. در میان انواع سرطان‌ها، سرطان‌های زیر در کودکان معمول‌ترند:

. لوسمی حاد (نوعی سرطان خون)

. سرطان‌های مغز و نخاع

. لنفوم (سرطانی که در سیستم لنفاوی شروع می‌شود)

. سرطان‌های استخوان و عضله مانند رابدومیوسارکوم، استئوسارکوم و سارکوم یوئینگ. رابدومیوسارکوم، شایع‌ترین سرطان شناخته شده در کودکان است.

. نوروبلاستوما (سرطان سلول‌های عصبی)

. تومور ویلمز (نوعی سرطان کلیه)

. رتینوبلاستوما (نوعی سرطان چشم)

سرطان کودکان تا چه اندازه شانس درمان دارد؟

در دهه ۱۹۶۰ حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از سرطان کودکان با موفقیت درمان شدند. اما از آن زمان به بعد، درمان سرطان کودکان پیشرفت بسیار بزرگی داشته است. امروزه بیش از ۸۰ درصد از موارد سرطان کودکان درمان شده و شانس بقا ۵ سال یا بیشتر دارند. تقریباً تمام کودکانی که تشخیص داده می‌شود سرطان لنفوم هوچکین و رتینوبلاستوما دارند، شانس بقا ۵ سال و بیشتر خواهند داشت.

باوجوداینکه سرطان کودکان شایع نیست؛ اما اولین علت مرگ کودکان است. دومین دلیل شایع مرگ کودکان، تصادف است.

تعداد کودکانی که در اثر انواع سرطان‌ها جان خود را از دست می‌دهند کمتر شده است، اما به‌طورکلی میزان مرگ کودکان در اثر سرطان بیشتر شده است.

علائم سرطان کودکان بسیار شبیه علائم دیگر بیماری‌های کودکان است. یادتان باشد که علائمی که می‌گوییم معمولاً ناشی از سرطان نیستند. اگر کودک علائم زیر را داشت باید برای تشخیص علت به پزشک مراجعه کنید:

. کودک قادر به ادرارکردن نیست یا در ادرارش خون دیده می‌شود

. یک برآمدگی، سفتی یا تورم بی‌دلیل در هر قسمتی از بدن کودک

. شکم‌درد یا تورمی در شکم که رفع نمی‌شود

. کمردرد یا استخوان‌دردی که خوب نمی‌شود یا دردی که شب‌ها کودک را از خواب بیدار می‌کند

. تشنج بی‌دلیل یا تغییراتی در رفتار یا خلق‌وخوی کودک

. سردردی که خوب نمی‌شود

. رنگ‌پریدگی غیرمعمول

. خستگی مداوم

. عفونت‌های مکرر یا علائمی شبیه آنفلوانزا

. استفراغ بی‌دلیل

. تب و تعریق بی‌دلیل

. احساس تنگی نفس

. تغییراتی در ظاهر چشم‌ها یا انعکاس‌های غیرمعمول چشم در عکس‌ها

. کبودی‌های مکرر و بی‌دلیل

. راش‌های پوستی قرمز یا بنفش که دلیلی ندارند و روی پوست تیره به‌سختی دیده می‌شوند

علت‌ها و ریسک فاکتورهای سرطان کودکان

هر چیزی که احتمال ابتلا به سرطان را بیشتر کند یک ریسک فاکتور است، اما داشتن یک ریسک فاکتور به این معنی نیست که حتماً سرطان می‌گیرید.

آیا علت‌های سرطان کودکان مشخص هستند؟

پزشکان و دانشمندان هنوز علت‌های دقیق سرطان کودکان را نمی‌دانند یا اینکه چگونه می‌توان جلوی بیشتر سرطان‌های کودکان را گرفت. در واقع ریسک فاکتورهای سرطان کودکان کاملاً شناخته شده نیستند. زیرا این سرطان‌ها نادرند و انواع زیادی دارند و همین باعث می‌شود تحقیق درموردشان سخت باشد.

پدر و مادرهایی که فرزندان آنها دچار سرطان شده‌اند گاهی فکر می‌کنند کاری کرده‌اند یا نکرده‌اند که باعث شده فرزندشان به سرطان دچار شود. ما نمی‌دانیم دلیل سرطان کودکان چیست و چگونه می‌توان از آنها پیشگیری کرد و هیچ‌کس نباید از این بابت خودش را سرزنش کند.

دانشمندان به یک سری از موارد در سبک زندگی دست پیدا کرده‌اند که به پیشگیری از ریسک سرطان در بزرگسالان کمک می‌کنند. اما به نظر نمی‌رسد بتوان برای پیشگیری از سرطان کودکان کاری کرد.

یک سری از ریسک فاکتورهای شناخته شده وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلای یک کودک به سرطان را افزایش بدهند. مهم است که بدانید بیشتر بچه‌هایی که سرطان می‌گیرند، هیچ یک از این ریسک فاکتورها را ندارند و خیلی از بچه‌هایی که بسیاری از این ریسک فاکتورها را دارند به سرطان دچار نمی‌شوند.

ریسک فاکتورهای شناخته شده

. بیماری‌ها

. ژنتیک

. مشکلات رشدی در داخل رحم

. قرارگرفتن در معرض عفونت‌ها

. قرارگرفتن در معرض پرتوهای مضر

. سابقه درمان‌های سرطان

بیماری‌ها

مثلاً بچه‌هایی که سندرم داون دارند ۱۰ تا ۲۰ برابر بیشتر ممکن است دچار لوسمی شوند؛ اما این سرطان حتی در میان کودکان سندرم داون نیز نادر است.

ژنتیک

رتینوبلاستوما نوعی سرطان چشم نادر است. بعضی از بچه‌ها با ژن این سرطان متولد می‌شوند که به آن ژن RB1 می‌گویند و بچه‌ها آن را از یکی از والدین خود به ارث می‌برند. تغییرات ژنتیکی مربوط به این سرطان از مراحل اولیه جنینی اتفاق می‌افتد و اغلب بر هر دو چشم اثر می‌گذارد.

برخی دیگر از سرطان‌های کودکان مثل تومور ویلمز نیز ممکن است جنبه ژنتیکی داشته باشند؛ اما ارتباط ژنتیکی آنها مثل رتینوبلاستوما شناخته شده نیست.

مشکلات رشدی در داخل رحم

همان‌طور که گفتیم بعضی از سرطان‌ها از همان دوران جنینی شکل می‌گیرند مثل رتینوبلاستوما یا تومور ویلمز. وقتی جنین در داخل رحم مادر درحال‌رشد است، خیلی از قسمت‌های بدنش مانند کلیه‌ها و چشم‌ها خیلی زود تشکیل می‌شوند. گاهی اشتباهی در این رشدها رخ می‌دهد و بعضی از سلول‌هایی که باید به سلول‌های بالغ تبدیل شوند تا قسمتی از بدن را شکل دهند، این کار را نمی‌کنند. بلکه به‌صورت سلول‌های نابالغ باقی می‌مانند.

معمولاً این سلول‌های نابالغ هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و خودشان تا ۳ یا ۴ سالگی کودک، رسیده و بالغ می‌شوند. اما اگر این اتفاق نیفتد، این سلول‌ها به طرز غیرقابل کنترلی شروع به رشد کرده و به تومورهای سرطان تبدیل می‌شوند.

قرارگرفتن در معرض عفونت‌ها

ویروس اپشتن‌بار (EBV) یک عفونت شایع در کودکان است که معمولاً باعث تب غده‌ای می‌شود. تب غده‌ای بسیار ناخوشایند است؛ اما معمولاً در عرض یکی دو هفته برطرف می‌شود. ولی به این معنی نیست که کودک دچار سرطان خواهد شد. کسی که به ویروس اپشتن بار دچار می‌شود، تمام عمر حامل این ویروس خواهد بود؛ اما به طور طبیعی هیچ علامتی نخواهد داشت.

در مواردی نادر عفونت به ویروس EBV می‌تواند منجر به سرطان لنفوم هوچکین و لنفوم بورکیت شود.

قرارگرفتن در معرض پرتوهای مضر

درمان سرطان در کودکان هم می‌تواند شامل رادیوتراپی شود. در رادیوتراپی از پرتوهایی استفاده می‌شود که خود آنها احتمال ابتلا به سرطان در آینده را افزایش می‌دهند. اما این ریسک در مقایسه با عوارض ناشی از عدم درمان رادیوتراپی خیلی کمتر است.

سابقه درمان‌های سرطان

درمان قبلی سرطان با شیمی‌درمانی می‌تواند ریسک سرطان را بالا ببرد. اما اغلب سال‌های زیادی طول می‌کشد تا کودک یا بزرگسال دوباره به سرطان با این علت دچار شود.

درمان سرطان کودکان

در خیلی از موارد برای درمان سرطان کودکان تیمی از پزشکان و پرستاران و خانواده تشکیل می‌شود. مراکز درمان سرطان کودکان اغلب خدماتی اضافه‌تر برای کودکان و خانواده‌ها ارائه می‌دهند

انتخاب گزینه‌های درمانی بستگی به فاکتورهایی مانند نوع سرطان، عوارض جانبی احتمالی و اولویت‌های بیمار و وضعیت عمومی سلامتی او دارد. به‌طورکلی درمان سرطان کودکان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

. عمل جراحی

. شیمی‌درمانی

. ایمونوتراپی

. رادیوتراپی

. پیوند مغز استخوان