سالانه چند نفر در دنیا به تب دنگی دچار می شوند؟

دکتر شهنام عرشی رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در کنفرانس یک روزه تب دنگی با اشاره به اینکه تب دنگی بیماری ویروسی است که توسط پشه منتقل می‌شود، اظهار کرد: این بیماری از سال ۲۰۱۹ به عنوان ۱۰ تهدید اصلی بشر از سوی سازمان بهداشت جهانی مطرح شده و شایع‌ترین بیماری‌ است که از طریق ناقلین محلی منتقل می‌شود.

مدیر مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت افزود: حدود ۲۰ درصد از بیماران علامت‌دار خواهند بود، موضوع مهم، حدود ۸۰ درصد بیمار بدون علامت است و حجم بیشتر انتقال توسط افراد بدون علامت صورت می‌گیرد. 40 تا ۵۰ درصد از جمعیت کره زمین در مواجهه با این نوع پشه هستند و این رقم سال به سال به دلیل تغییرات آب و هوایی، افزایش میانگین دما و آمار سفرها افزایش می‌یابد.

دکتر عرشی تصریح کرد: در سال ۲۰۲۳ بیشترین موارد گزارش شده این بیماری به ثبت رسید و اپیدمی فراگیر در آمریکای جنوبی نیز بسیار وسعت داشته است. در کشورهای اروپایی هم پشه ناقل اصلی بیماری aedes albopictus وجود دارد. بر اساس گزارش‌ها آسیای جنوب شرقی منشا اصلی این پشه و بیماری بوده است.

مدیر مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، اظهار کرد: حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد موارد بیماری در آسیای جنوب شرقی بوده و در سال‌های گذشته در اندونزی، بنگلادش، هندوستان و تایلند این بیماری بسیار دیده شده است. البته کشورهایی مثل سنگاپور تجربه بیشتری برای مقابله با این بیماری دارند. تب دنگی ممکن است تا ۸۰ درصد از جمعیت را می‌تواند گرفتار کند. در مناطق اندمیک هم بیشتر اتباع و حاشیه نشینان درگیر آن می‌شوند که آمار مرگ و میر بیشتری هم در این جمعیت به ثبت می‌رسد.

دکتر عرشی گفت: طبق مقایسه نقشه سال ۲۰۱۱ با نقشه سال گذشته شاهد گسترش بیشتر این بیماری در کشورهایی همچون آمریکای جنوبی، چین و استرالیا هستیم و کشورهای حاشیه خلیج فارس نسبت به ثبت این بیماری اقدام نکرده‌اند که این موضوع نگران کننده است، البته اعلام ما به سازمان بهداشت جهانی از عواقب آینده این اپیدمی و جهت‌گیری کشورهای حاشیه خلیج فارس نسبت به کشور جلوگیری خواهد کرد.

وی ادامه داد: بر اساس مستندات پیش‌بینی می‌شود مناطق بسیاری از اروپا، بخش‌های جنوبی امریکا، استرالیا و کشور ایران مستعد شیوع این بیماری در سال‌های آینده هستند. از طرفی افراد ممکن است چندین بار با سروتایپ‌های مختلف درگیر شوند و به محض درگیری تا پنج روز اول امکان انتقال بیماری وجود دارد.

وی در خصوص عامل اصلی این بیماری عنوان کرد: Aedes aegypti پشه مهاجم‌تری از نوع دیگر است که در ایران نیز بیشتر وجود دارد. به دلیل فیزیولوژی این پشه توصیه می‌شود به محض حضور در مناطق آلوده دو ساعت اول صبح و دو ساعت مانده به غروب با لباس پوشیده تردد داشته باشید.

به گفته دکتر عرشی، دو روز قبل از ایجاد علامت بالینی و دو روز بعد از شروع تب احتمال انتقال وجود دارد. انتقال پشه به انسان و انسان به پشه صورت می‌گیرد و انتقال انسان به انسان از طریق انتقال خون یا سرنگ آلوده، مادر به جنین و پیوند اعضا خواهد بود. همچنین طول عمر این پشه‌ها یک تا چهار هفته است، پشه‌های بالغ هر یک تا دوساعت یک خونخواری و به طور متوسط در طول عمر خود ۴۰ تا ۵۰ خونخواری انجام می‌دهد.

مدیر مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت: در دمای کمتر از ۱۵ درجه خونخواری پشه آئدس ایجبتی کمتر و در دمای بالای ۳۶ درجه بیشتر است و با افزایش دما احتمال حضور پشه در خانه‌ها بیشتر خواهد بود. با شروع بادها در جنوب کشور، دمای هوا کاهش پیدا می‌کند و ممکن است همین بادها در اواخر تابستان عامل گسترش پشه‌ها در مناطق مختلف و انتقال محلی باشد که نگران آن هستیم.

وی افزود: مهم‌ترین مسئله تشخیص سریع و اقدامات به هنگام حشره‌کشی برای کنترل اپیدمی است.

وی افزود: برای سفر باید در نظر داشت پشه ایجبتی در کلیه جزایر جنوبی کشور نیز دیده می‌شود.

دکتر عرشی تصریح کرد: تا ۲۶ اردیبهشت ماه ۷۵ مورد تشخیص و گزارش شده بود و از آن زمان تاکنون ۱۴۶ مورد گزارش شد که حدود ۱۳۰ مورد آن از امارات متحده عربی و ۱۱ مورد انتقال محلی در بندر لنگه بوده است. همچنین طبق گزارش انستیتو پاستور در کشور با سروتایپ نوع ۲ این بیماری مواجه هستیم.

مدیر مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت: یک مورد مرگ خانم سالمند در کشور بر اثر این بیماری به ثبت رسید و دو مورد هم از امارات جسد منتقل شد که علایم این بیماری را داشتند ولی این موارد در گزارش‌های مرگ و میر ایران ثبت نخواهد شد.

وی عنوان کرد: نظام مراقبت این بیماری از سال ۹۵ در کشور مستقر شد و گزارش‌دهی صورت گرفت. در ۱۳۰ منطقه کشور تله‌گذاری انجام شد، اما راه‌های ورودی غیرقابل کنترلی دارد.

دکتر عرشی در پایان با اشاره به اهمیت تشخیص زودرس تب دنگی بر ضرورت برگزاری مجدد کارگاه‌ها و سمینارها برای کنترل و کاهش اپیدمی‌های آینده تاکید کرد.

انتقال بومی تب دنگی نگران کننده است

دکتر مسعود مردانی مدیر گروه بیماری‌های عفونی و رییس کنفرانس یک روزه تب دنگی نیز اظهار کرد: از بالغ بر سه سال پیش خطر اپیدمی این بیماری توسط مرکز تحقیقات به وزارت بهداشت اعلام و از همان زمان اقدامات اصولی انجام شد.

وی با بیان اینکه هر دو نوع پشه آئدس آلبوپیکتوس و آئدس اجیبتی ناقل بیماری در کشور وجود دارد که اجیبتی در جنوب کشور بیشتر مشاهده می‌شود، افزود: در این کنفرانس یک روزه جنبه‌های مختلف تشخیص بالینی، درمان، پیشگیری و وضعیت اپیدمیولوژی بیماری مورد بررسی قرار می‌گیرد.

دکتر مردانی از گزارش ۱۴۶ مورد در کشور خبر داد و گفت: ۱۱ مورد انتقال بومی یا محلی در بندر لنگه گزارش شد که این آمار نگران کننده است، چراکه انتقال بومی می‌تواند منجر به درگیری کل کشور شود.

وی ادامه داد: در تخمین مدل‌سازی سازمان بهداشت جهانی ابتلای سالانه ۳۹۰ میلیون مورد در سال پیش بینی می‌شود که ۹۶ میلیون از این موارد با علایم نسبتا شدید همراه خواهد بود. میزان مرگ و میر به طور میانگین در دنیا حدود یک درصد اما در کشور هند تا پنج درصد هم گزارش شده است.

مدیر گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه با اشاره به اینکه عمده بیماری بعد از سیل امارات شایع شد، تصریح کرد: اولین مورد ثابت شده در کشور توسط آزمایش‌ها، مورد مسافر از امارات بوده است. البته این کشور هنوز شیوع بیماری را اعلام نکرده و ترجیح بر جلوگیری از سفرها به کشورهای حاشیه خلیج فارس است.

وی در پایان تصریح کرد: علایم بیماری شبیه به آنفلوآنزا با مشاهده دانه‌های پوستی است. این بیماری چهار سروتایپ دارد که ابتلا به هر نوع سروتایپ، فرد را فقط به همان نوع ایمن می‌کند و امکان درگیری با سایر سروتایپ‌ها همچنان وجود دارد و خطری است که گریبانگیر جمعیت کشور خواهد شد.

شیوع بدترین نوع ویروس تب دنگی در کشور شایعتر است؟

دکتر داوود یادگاری نیا رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه نیز در این رویداد ضمن ارایه توضیح در خصوص نحوه انتقال تب دنگی و پیشرفت آن، عنوان کرد: این ویروس ابتدا به بافت‌های کبد حمله می‌کند و پس از درگیر کردن گلبول‌ها و سیستم لنفاوی، در نهایت وارد خون می‌شود.

به گفته وی، سال‌های پیش مواردی که در کشور مشاهده می‌شد، مسافرانی بودند که اغلب از فیلیپین، مالزی یا تایلند به کشور می‎‎آمدند و تا مراجعه به متخصص علایم کاهش پیدا می‌کرد. اما در حال حاضر با مشاهده 11 مورد انتقال بومی تب دنگی باید نسبت به علایم هوشیار باشیم. بدترین نوع این ویروس سروتایپ نوع دو است که در ایران نیز شایع‌ترین نوع است. افراد در معرض خطر نیز افرادی هستند که به این نوع مبتلا می‌شوند، یا پیش از این به تب دنگی مبتلا شده‌اند و اکنون به تایپ بعدی آن دچار شده‌اند و افرادی که ژنوتایپ آسیایی دارند.

به گفته وی، بیشترین علت مرگ و میر سندرم شوک و از کار افتادن ارگان‌هاست.

رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه عنوان کرد: 80 درصد بیماران مبتلا به تب دنگی علایمی ندارند و تنها 20 درصد دارای علایم کلینیکی هستند، از این 20 درصد شش درصد به تب دنگی شدید یا DHF/DSS با علایم شدید مبتلا می‌شوند و فقط 0.8 درصد از این جمعیت به دلیل بیماری فوت می‌کنند.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی کنفرانس یک روزه تب دنگی صبح امروز به همت مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و با همکاری مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در تالار ابن سینا دانشکده پزشکی دانشگاه برگزار شد.

در این کنفرانس دکتر محمد مهدی صداقت استاد بیولوژی و کنترل ناقلین بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به راه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری تب دنگی، در خصوص روند پیدایش، شیوع و وضعیت کنونی کشورهای آلوده توضیحاتی ارایه داد.

در پنل‌های تخصصی این کنفرانس یک روزه دکتر شهناز سالی، دکتر شبنم طهرانی دبیر علمی کنفرانس و دکتر فهیمه هداوند اعضای هیئت علمی و شورای پژوهشی مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری در خصوص علایم بیماری و عوارض بالینی تب دنگی، دکتر مسعود مردانی، دکتر احمد رییسی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر زهرا ابطحیان و عضو هیئت علمی دانشگاه و فلوشیپ عفونی در بیماران نقص ایمنی و دکتر محمدحسن پوریای ولی رییس بخش آربوویروس‌ها و تب‌های هموراژیک ویروسی انستیتوپاستور ایران به بررسی چالش‌های تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماری بر اساس آخرین یافته‌های پژوهشی پرداختند.