بانوان مراقب باشند؛ این سرطان در صدر سرطان های زنان در کشور قرار دارد

دکتر زهرا عفراوی کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به اجرای پویش ملی پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان از ۹ مهرماه تا ۹ آبان‌ماه اظهار کرد: سرطان دومین علت مرگ و میر در سطح جهان و مسئول مرگ ۹.۶ میلیون نفر در سال ۲۰۱۸ است.

وی با بیان اینکه بروز سرطان با افزایش سن افزایش می‌یابد، افزود: مهمترین دلایل برای افزایش بروز سرطان در ایران و جهان افزایش امید به زندگی و تعداد سالمندان، تغییر در شیوه زندگی مانند افزایش مصرف دخانیات، غذاهای چرب و پرکالری و کم‌تحرکی و عوامل محیطی مانند افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی مطرح شده است.

کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: سلامت زنان و به ویژه مادران از مفاهیم زیر بنایی در توسعه است. زنان حدود نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و نه تنها مسئول سلامت خود هستند بلکه بیشترین مراقبت‌ها را برای بهداشت خانواده انجام می‌دهند. وضعیت سلامت زنان تاثیر بسزایی بر سلامت فرزندان، خانواده و جامعه پیرامون آن‌ها دارد و اگر این موضوع نادیده گرفته شود، سلامتی خانواده و جامعه نیز دچار آسیب خواهد شد.

عفراوی بیان کرد: امروزه یکی از عوامل نگران‌کننده در سلامتی زنان، سرطان پستان است که در این بیماری سلول‌های بدخیم در بافت پستان ایجاد می‌شوند. در بیشتر کشورهای دنیا سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در زنان است. در ایران نیز این بیماری در صدر سرطان‌های زنان قرار دارد و بروز آن در حال افزایش است.

کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: سرطان بر خلاف تصور عام، یک بیماری قابل پیشگیری است به طوری که بیش از ۴۰ درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند.

وی عنوان کرد: هر کسی می‌تواند برای کاهش خطر سرطان و دیگر بیماری‌های مزمن، تغییراتی در شیوه زندگی خود ایجاد کند. افراد در معرض خطر باید به خاطر داشته باشند که ترکیبی از عوامل برای ایجاد سرطان لازم است از جمله عوامل ژنتیکی، محیطی و شیوه زندگی. بعضی از این عوامل می‌توانند اصلاح شوند و بعضی دیگر خارج از اراده افراد هستند بنابراین افراد می‌توانند قدم‌هایی را برای کاهش خطر بیماری بردارند. خوشبختانه بیشتر عوامل خطری که سبب سرطان پستان می‌شوند قابل اصلاح هستند.

عفراوی بیان کرد: سن بالا، سابقه خانوادگی و جهش‌های ژنی، سن قاعدگی کمتر از ۱۲ سال، سن یائسگی بالای ۵۵ سال، زمینه نژادی و قومی، وضعیت اقتصادی و اجتماعی و سابقه هیپرپلازی (رشد بیش از حد سلول‌ها) در پستان، عوامل خطر غیر قابل اصلاح در بروز این بیماری هستند.

وی افزود: از سوی دیگر، نمایه توده بدنی (BMI) بالای ۳۰، مصرف الکل، سن بالای مادر در زمان اولین زایمان، مواجهه با اشعه برای درمان سرطان در گذشته، قرص‌های ضد بارداری خوراکی، هورمون درمانی جایگزین (HRT) پس از یائسگی و مصرف بالای چربی‌های اشباع شده، عوامل خطر قابل اصلاح هستند.

وی افزود: برای پیشگیری از سرطان پستان باید بدانیم که علت‌های ایجادکننده سرطان و راه‌های دوری کردن از آن کدامند. همچنین چه عواملی اثر محافظتی در برابر این سرطان دارند. با شناخت علائم هشداردهنده سرطان پستان و مراجعه به موقع به خانه‌ها، پایگاه‌ها و مراکز خدمات جامع سلامت می‌توان ضایعات پیش سرطانی را پیش از تبدیل شدن به سرطان، زودتر تشخیص داد.

عفراوی گفت: بر این مبنا، زنان گروه سنی ۳۰ تا ۶۹ سال باید به مشارکت در برنامه‌های غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان ترغیب شوند و به شبکه بهداشتی مراجعه کنند. در این خصوص، ماموگرافی تشخیص ضایعات غیر قابل لمس پستان را افزایش داده است.

وی بیان کرد: هدف از غربالگری سرطان پستان، کشف توده‌ها در مرحله‌ای است که هنوز کوچک و زیر یک سانتیمتر و قابل درمان با جراحی هستند.

کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: در برنامه تشخیص زودهنگام سرطان پستان در ایران، از ماموگرافی و سونوگرافی به عنوان روش تشخیصی در افراد پرخطر مثلا افراد با سابقه فردی یا خانوادگی مثبت یا با معاینه غیرطبیعی و در سطح دو خدمت استفاده می‌شود. تشخیص زودهنگام به منظور بهبود بقا، سنگ بنای کنترل سرطان پستان است.

وی افزود: در برنامه تشخیص زود هنگام و غربالگری سرطان پستان، هدف شناسایی و ثبت بیماران مشکوک یا مبتلا به سرطان پستان و سپس ارائه خدمات مناسب در سطوح مختلف شبکه بهداشتی درمانی و ساماندهی درمان و مراقبت بیماران است که توسط ماما یا مراقب سلامتی که دارای مدرک مامایی است، ارائه می‌شود.

عفراوی عنوان کرد: افرادی که به هر دلیل به سطح دو یعنی پزشک متخصص جراح عمومی در بیمارستان یا مراکز تیپ یک سرطان ارجاع می‌شوند، تحت ارزیابی‌های کامل‌تر از جمله ترسیم شجره‌نامه برای افراد دارای سابقه خانوادگی، ویزیت متخصص و انجام ماموگرافی و در صورت لزوم سونوگرافی قرار می‌گیرند.