کسانی که این علائم را دارند به جراحی لوزه نیاز دارند

لوزه‌ها دو گره لنفی هستند که به‌عنوان مکانیسم دفاعی برای کمک به بدن در پیشگیری از ابتلا به عفونت عمل می‌کنند اما گاهی خودشان هم درگیر عفونت‌هایی می‌شوند که فرد را به دردسر می‌اندازند؛ نوعی عفونت که بیشتر در کودکی و کمتر در بزرگسالی رخ می‌دهد و در مراحل اولیه نیاز به درمان‌های طبی و در مرحله نهایی ممکن است کار به جراحی لوزه بکشد؛ موضوعی که دکتر ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بینی و استاد دانشگاه تهران هم  آن را تایید می‌کند و از چرایی و چگونگی این بیماری می‌گوید.

این‌که می‌گویند لوزه‌ات ورم کرده، یعنی دقیقا چه اتفاقی افتاده است؟

شایع‌ترین علت ورم لوزه، عفونت‌های فوقانی و تنفسی است و از آن مهم‌تر، عوامل میکروبی و باکتریایی است. در واقع اکثر عفونت‌های ویروسی مثل همین سرماخوردگی‌های ساده که گرفتارش می‌شویم، باعث تورم لوزه می‌شود.

اما آن ‌چیزی که باعث مشکلات حاد لوزه می‌شود، همین سرماخوردگی‌های معمولی نیست؛ درست است؟

بله همین‌طور است. واقعیت این است که اکثر گلودردهای ویروسی، با شست‌وشو و غرغره آب‌نمک و استراحت و مصرف مایعات فراوان رفع می‌شود و خیلی نیاز به اقدام خاص و ویژه‌ای ندارد اما وقتی از تورم لوزه یا گلودرد شدید می‌گوییم، یعنی با یک عفونت باکتریایی روبه‌رو هستیم؛ عفونتی که ناشی از باکتری استرپتوکوک است و اگر به‌موقع درمان نشود، دردسرساز می‌شود.  ما هر زمان که دچار عفونت ویروسی می‌شویم، تلاش می‌کنیم تا بدن‌مان خودش مقاومت و علیه ویروس عمل کند و ویروس را از بین ببرد.خوب است بدانید که درچنین مواقعی،یک آنتی‌بادی علیه این میکروب در بدن تشکیل می‌شود؛ از طرفی آنتی‌ژن این میکروب، با آنتی‌ژنی که درقلب ومفصل و کلیه هست، مشابهت فراوانی دارد. بنابراین اگر خود بدن علیه این میکروب وارد عمل بشود و بخواهد آن را از بین ببرد،می‌تواند بر دیگر اعضای بدن ازجمله لوزه اثر بگذارد. در واقع ماجرا این است که درباره گلودردهای استرپتوکوکی، باید پیش از آن‌که بدن شروع به دفاع کند،میکروب را از بین ببریم. 

و این میکروب چطور ممکن است به بدن منتقل‌شود؟

 به‌هرحال، میکروب در هر شرایطی از زندگی ممکن است به فرد برسد و سیستم ایمنی‌اش را ضعیف کند؛ ضمن این‌که انتقال فرد به فرد میکروب هم از دیگر عوامل بروز میکروب و ایجاد عفونت است. 

اما تورم لوزه و به تعبیر شما، همان گلودردهای میکروبی، چه نشانه‌ها و علائمی دارد؟ 

اولین علائم این اتفاق گلودرد است؛ گلودردهایی که هرچقدر بیشتر و شدیدتر باشند، نشان از عفونت بیشتری دارند. دردی که می‌تواند فرد را در غذا خوردن و بلع غذا دچار دردسرکند و وضعیت دردناکی برایش به همراه داشته و حتی در برخی موارد شدیدتر، می‌تواند باعث بروز ضعف و تب و لرز هم شود؛ ضمن این‌که گوش‌درد هم ازدیگر علائم ونشانه‌هایی است که می‌تواند خبر از عفونت میکروبی در ناحیه گلو بدهد. 

و خب باور عموم مردم این است که هرکسی با مشکل تورم لوزه و وضعیت دردناک گلو روبه‌رو می‌شود، باید لوزه‌اش را بردارد؛ این تصور درست‌است؟

اتفاقا باور بسیار نادرستی است. در واقع این روش درمانی در قدیم مرسوم بود و هرکسی که چندبار دچار گلودرد می‌شد، تنها راه درمان لوزه‌اش را جراحی و برداشتن لوزه می‌دانستند، در حالی‌که در حال حاضر، این اتفاق بسیار کم شده است. در واقع گاهی تورم لوزه‌ها خود به خود از بین می‌رود، گاهی فرد نیاز به آنتی‌بیوتیک پیدا می‌کند و در موارد نهایی، فرد مجبور می‌شود تن به جراحی بدهد.

اما همچنان جراحی یکی از راه‌های درمان محسوب می‌شود.

 بله ولی باید در شرایط خاصی باشد. مثلا اگر فرد دچار عفونت مکرر باشد؛ یعنی در سال بیشتر از پنج‌شش بار عفونت چرکی داشته باشد، می‌تواند به جراحی لوزه روی بیاورد؛ لوزه‌ای که خیلی بزرگ شده و حتی فرد را درگیر مشکلات تنفسی، خرخر، آبسه که امکان عود کردن مجدد دارد و... کرده است اما در غیر این صورت می‌توانیم با درمان‌های طبی، عوارض این اتفاق را برطرف کنیم. 

اصلا لوزه چه کاربردی در بدن دارد که آن‌قدر راحت درباره برداشته‌شدنش حرف زده می‌شود؟

وجود لوزه بیشتر از این‌که در بزرگسالان اهمیت داشته باشد، در بدن بچه‌ها کاربرد دارد. در واقع لوزه در کودکان نقش دفاعی مهمی دارد و ماده‌ای به نام ایمونوگلوبین ترشح می‌کند که در دفاع موضعی نقش دارد. آنچه مشخص است این‌که هر چه سن بالاتر برود، نقش لوزه هم در بدن کمتر می‌شود. 

و برداشتن لوزه می‌تواند با عوارضی روبه‌رو باشد؟

در چنین مواقعی، با بحث مهم و مهم‌تر مواجه هستیم. طبیعتا اگر لوزه در بدن باشد، بهتر از برداشتن‌اش است اما اگر آن‌قدر بزرگ است که کودک را دچار دردهای آزاردهنده، اختلال رشدی، گوش‌درد، خرخر و... می‌کند، بهتر است برداشته‌شود. 

طبیعتا مانند هر بیماری دیگری، راه‌هایی برای پیشگیری از عفونت لوزه وجود دارد؟ 

اولین قدم برای پیشگیری در این موضوع، رعایت مسائل بهداشتی ازجمله استفاده از پوشش ماسک و شست‌وشوی مکرر گلو با محلول آب و نمک است. در واقع هرچه بیشتر مراقب باشیم که سرما نخوریم، احتمال قرار گرفتن در معرض تورم لوزه و دردسرهای بعدی آن کمتر است. استراحت و مصرف مایعات هم از دیگر توصیه‌های اصلی برای درمان این درد در حالت معمول است.