راه چاره رهایی از فست‌فود چیست؟
فست‌فود، واژه‌ای است که این روزها در خیابان‌ها و تابلوی مغازه‌ها و رستوران‌ها بسیار به چشم می‌خورد، گویی چنین رستوران‌هایی حکم سونامی برای ایران پیدا کردند، طبیعتاً چنین سونامی‌ای فرهنگ و سنت‌های غذایی و در نهایت سلامت جسمانی را در امان نمی‌گذارد.
فست‌فود واژه‌ای است که این روزها در خیابان‌ها و تابلوی مغازه‌ها و رستوران‌ها بسیار به چشم می‌خورد، گویی چنین رستوران‌هایی حکم سونامی برای ایران پیدا کردند، طبیعتاً چنین سونامی‌ای فرهنگ و سنت‌های غذایی و در نهایت سلامت جسمانی را در امان نمی‌گذارد.
بارها شاهد پخش برنامه‌هایی در رابطه با معرفی ضرر و زیان غذاهای فست‌فودی بوده‌ام، چه پوسترها و فیلم‌هایی که محتوای آنها مصرف فست‌فود و بیماری‌های خطرناک را نشانه گرفته است، اما چه سود؟ آمارها نشان می‌دهد این برنامه‌ها نتیجه‌ای را که باید حاصل نکرده‌اند، اما علت چیست؟ پاسخ به این پرسش می‌تواند جنبه‌های زیادی را در برگیرد. از همین رو در این نوشتار قصد داریم از دیدگاه دیگری به این موضوع پرداخته و ارتباط موضوع با روانشناسی رفتار افراد را بررسی کنیم.
به ضررهای فست‌فود واقف هستیم اما...
با نگاهی عمیق متوجه خواهیم شد تک تک افراد جامعه به ضرر و زیان مصرف زیاد فست‌فود واقف هستند. همانطور که به خوبی واقف به ضرر و زیان‌های مصرف سیگار و قلیان و دیگر دخانیات نیز هستند اما ارقام و آمارها هیچ نشانه‌ای از کاهش مصرف دخانیات به ما نمی‌دهند، بنابراین منع‌های قانونی برای این امر روز به روز بیشتر می‌شود تا جایی که روی پاکت‌های سیگار شاهد عکسی متشکل از یک ریه سالم برای عدم مصرف و یک ریه سیاه و ناسالم برای مصرف دخانیات هستیم و باز هم بی‌تفاوتی مردم در اکثر این موارد را نظاره می‌کنیم.
برای پاسخ به این سؤال واقعه‌ای را نقل می‌کنم. زمانی تبلیغ سیگار در امریکا ممنوع اعلام شده و شرکت مارلبرو در حال ورشکستگی بود، برای رفع این منظور از طراح زبردستی خواست تا تبلیغی را ارائه کند که غیرمستقیم به تبلیغ سیگار این شرکت بپردازد و به نحوی قوانین ممنوعیت را دور بزند. طراح برای تبلیغات از چنین جمله‌ای استفاده کرد: «سیگار برای سلامتی زیان‌آور است حتی مارلبرو...» و این طرح با موفقیت بسیار روبه‌رو شد و شرکت از ورشکستگی نجات یافت.
در چنین طرح‌هایی از نکات روانشناسی معکوس که به آن مکانیسم دفاعی واکنش وارونه می‌گویند، استفاده می‌شود، بنابراین چنین پوسترها و تبلیغاتی که از انواع رسانه‌ها پخش می‌شود نتیجه مثبت شایانی در پی نخواهد داشت، بلکه شاید نتیجه عکس هم از آن گرفته شود و در برخی افراد پس از مصرف منجر به ازدیاد احساس گناه نیز شود. در عین حالی که خوردن فست‌فود را نمی‌توانند کنار بگذارند، دچار عذاب وجدان خواهند شد و گاهی همین احساس گناه منجر به مصرف بی‌رویه نیز خواهد شد.
راه چاره رهایی از فست‌فود چیست؟
به شخصه برای من نیز فست‌فود یکی از لذیذترین غذاها محسوب می‌شود، بنابراین نمی‌توان گفت مصرف این غذای خوشمزه و لذیذ و وسوسه‌انگیز را کنار بگذارید. بیشتر اوقات وقتی خودمان را به یک وعده غذایی به بیرون از خانه (رستوران) دعوت می‌کنیم یا حتی می‌خواهیم به کودکمان جایزه بدهیم یا از ما جایزه بگیرد، انتخاب ما فست‌فود است؛ چراکه مطمئناً هر کسی نمی‌تواند از خوردن این غذاهای لذیذ چشمپوشی کند، بنابراین راه چاره چیست و چگونه باید رفتار کرد؟
به عنوان یک روانشناس بالینی به تمامی مسئولان و متخصصان تغذیه و سلامت پیشنهاد می‌کنم دست از منع و نهی از خوردن مردم نسبت به فست‌فود بردارند و به جای آن یک مدل تغذیه‌ای متعادل در سبک زندگی به مردم معرفی کنند. امروزه شیوه‌ها و رویکردهای جدیدی برای همکاری بهتر متخصصان تغذیه و روانشناسی ارائه شده است که درصد موفقیت را بالاتر می‌برد. یکی از این نمونه‌های موفق، همکاری و اقدام برای درمان افراد ناموفق در رژیم لاغری است.
رعایت کردن تعادل در خورد و خوراک
انسان حریص نسبت به خوردن غذا و حتی کشیدن دخانیات عملکردش به بدترین شکل خواهد بود و ولع او نسبت به انجام کار بیشتر و بیشتر خواهد شد. بهترین مدل تغذیه در سبک زندگی رعایت کردن تعادل در خورد و خوراک است، بنابراین در کنار یک برنامه غذایی سالم و متعادل ماهانه یا دو هفته یک بار خوردن فست‌فود را بگنجانید. مطمئناً ضرر اینگونه مصرف فست‌فود بسیار کمتر از ضرر مصرف بی‌رویه آن است. حتی خوردنی‌های مورد علاقه چون نوشابه ، بستنی و... نیز می‌تواند با رعایت مصرف تعادلی مدل سلامتی بهتری را در بر داشته باشد.
تاکنون در ارائه یک سبک زندگی سالم در مصارف مختلف برای جامعه از دنیای مجازی گرفته تا خورد و خوراک ، پوشاک ، اقتصاد ، باورها ، نگرش‌ها ، فرهنگ و ... عملکرد ضعیفی صورت گرفته است. سبک‌های زندگی چنان شکننده و غیرقابل انعطاف هستند که با ورود کوچک‌ترین تغییری در جامعه سریعاً تحت تأثیر قرار گرفته و مختل می‌شود یا حضور آن نادیده گرفته می‌شود. چنین رفتاری مشخص است که چه پیامدهایی را در پی خواهد داشت و جامعه را بیش از آنچه تصور می‌رود آسیب‌پذیر خواهد کرد.
لازم نیست برای حفظ سلامتی حتماً گیاهخواری کنیم
سبک زندگی هر فرد به ویژگی‌های شخصیت و روان، هویت، ویژگی‌های جسمانی و ژنتیکی، محیط جغرافیایی، خانواده و فرهنگ و جامعه‌ای که در آن بزرگ شده‌ایم برمی‌گردد. بهترین سبک زندگی شامل یک برنامه زندگی منعطف و دارای تفکر و در نظر گرفتن احساس یک فرد است. هر آنچه در این جامعه به زندگی فرد ورود می‌کند به جای آنکه دشمن تلقی شود بهتر آن است که آگاهی‌های مفید از چگونه روبه رو شدن با آن تغییر و دعوت به تفکر با توجه به نوع ویژگی‌های هر فرد ارائه شود تا زندگی خود را با آن تغییر به نحوی متعادل سازگار کند و زندگی‌اش دستخوش تلاطم‌ها و افراط و تفریط‌های مصارف ناآگاهانه و آسیب‌های پی‌درپی نشود.
همانطور که نمی‌توان بهینه بودن و فواید دنیای مجازی را نادیده گرفت، خوشمزه و لذیذ بودن فست‌فود را نمی‌توان انکار کرد، اما در سبک زندگی سالم و نرمال و متعادل می‌توان از دنیای مجازی و ارائه آگاهی‌های مفید به نفع سبک زندگی استفاده شود و مشکلی پیش نخواهد آورد، بنابراین غذاهای رستوران از جمله فست‌فود نیز چنین حکایت مشابهی را می‌تواند برای افراد داشته باشند. لازم نیست برای حفظ سلامتی تب گیاهخواری یا مصرف بی‌رویه فست‌فود و غذاهای مضر داشته باشیم، بلکه سبک زندگی سالم و متعادل به ما می‌آموزد که چگونه زندگی رو به سلامت و مصارف متعادلی را تجربه کنیم.
یادمان باشد انسان‌ها به واسطه انسان بودنشان خود به خود جذب کارهای خوشایند و دوستداشتنی که لذت آن را همراهی می‌کند، می‌شوند، بنابراین جذب شدن مردم به سمت خوردن و چشیدن طعم غذاهای جدید فست‌فودی امری است بسیار طبیعی، اما این لذت و هر لذت دیگری وقتی با فرآیند تعادل مدیریت شود، آسیب چندانی در پی نخواهد داشت و افراد سبک زندگی سالم و رو به پیشرفتی را ادامه خواهند داد.
می‌توانید با در نظر گرفتن همه وعده‌های غذایی و انواع مواد غذایی و گنجاندن تفریحات غذایی بیرون چون انواع رستوران‌های سنتی و مدرن به ارائه یک برنامه غذایی سالم و متعادل برای سبک زندگی خود بپردازید. به عبارتی ساده‌تر، خوردن فست‌فود را ترک نکنید، بلکه مصرف تعادلی را جایگزین آن کنید.
برای ورود به کانال تلگرام فرتاک نیوز کلیک کنید.
