تاثیر تغییر چرخه خواب و بیداری روزه داران بر سیستم ایمنی بدن

 سیدمحسن خوش‌نیت نیکو، مدیر گروه روزه داری اسلامی پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر اینکه فواید روزه داری بستگی به خود فرد دارد، عنوان کرد: ممکن است یک فرد سالم با رعایت برخی از نکات فوایدی مثمرثمری را از روزه داری ببرد ولی در مقابل نیز ممکن است با عدم رعایت آن در پایان ماه رمضان دچار مشکلاتی شود.

خوش‌نیت از مقوله مهم چرخه خواب در ماه رمضان نیز سخن به میان آورد و گفت: در این ماه معمولا چرخه خواب افراد به هم می‌خورد و بسیاری از افراد شب‌ها دیرتر می‌خوابند و سحر نیز بیدار می‌شوند که چنین چرخه خوابی بر روی سیستم هورمونی و ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد.

وی خاطرنشان کرد: مسلما چنین روندی باعث می‌شود بسیاری از افراد در ماه رمضان دچار بدخلقی، خستگی، بی حوصلگی، سردرد و کاهش توان جسمی و به طبع آن بهره‌وری و کارایی فرد در طول ماه رمضان کاهش پیدا کند بنابراین بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند سحری نخوردند تا شب‌ها راحت‌تر بخوابند که البته این موضوع هم در شرایطی که روزه داری طولانی است به ویژه در فصل‌های گرم سال اصلا درست نیست.

مدیر گروه روزه داری اسلامی پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، ادامه داد: بدین ترتیب معمولا افراد به دلیل شب زنده ‌داریی‌های ماه رمضان، عملا زمان خوابشان بعد از وعده سحری است و ساعتی پس از آن یعنی ساعت هفت تا هشت صبح نیز باید در محل کار خود حضور پیدا کنند که مسلما چنین روندی چرخه خواب و بیداری افراد را به هم می‌ریزد.

وی در تکمیل این بخش از سخنان خود، بیان کرد: به علت تغییر چرخه خواب و بیداری توصیه می‌کنیم در این ماه مبارک از سوی نهادهای دولتی تمهیدات خاصی اندیشیده شود و تسهیلاتی در نظر بگیریم تا مردم نیز بتوانند به شکل بهتری به عبادت و روزه داری خود برسند بنابراین مناسب است صبح‌ها فرصتی به افراد شاغل داده شود تا مقداری دیرتر به محل کار خود مراجعه کنند و از طرف مقابل دیرتر کار خود را تعطیل کنند تا این چرخه خواب و بیداری حفظ شود.

مدیر گروه روزه داری اسلامی پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، گفت: البته این امر در برخی کشورهای اسلامی انجام می‌شود اما به هر حال نیازمند فکر و برنامه ریزی مناسبی است تا امور جاری مملکت نیز به هم نریزد.

خوش‌نیت رژیم غذایی ماه رمضان را خاص برشمرد و افزود: طی تحقیقات و آنالیزهای صورت گرفته مشخص شده غذاهای در این ماه مصرف می‌شود که با سایر ایام سال کاملا متفاوت است که این امر تنها مختص کشور ما نیست و در بسیاری از کشورهای اسلامی نیز به همین شکل است.

مدیر گروه روزه داری اسلامی پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: ما معمولا یا دارای رژیم غذایی سنتی با غذاهای چرب ولی پر از میوه و سبزیجات هستیم و یا غذاهای غربی که بیشتر دارای شکلات، شیرینی، غذاهای فست‌فودی، سرخ کرده و نوشابه‌جات است و در آن میوه و سبزی کمتر وجود دارد.

وی در تکمیل این بخش از سخنان خود گفت: نوع سوم این گروه مربوط به رژیم غذایی سالم است که از تمامی گروه‌های غذایی در آن وجود دارد ولی چربی‌ و پروتئین‌های سالم در آن به کار می‌رود، شکلات و شیرینی در آن بسیار کم و میوه و سبزیجات در آن فراوان است. و اما رژیم غذایی رمضان که افراد در آن مواد پرکالری، چرب و شیرینی بسیاری استفاده می‌کنند و در آن مصرف اقلامی از قبیل: آش رشته، زولبیا بامیه، حلیم، کله پاچه، حلوا و شله زرد که در سایر ایام سال خیلی کمتر استفاده می‌شود در این مقطع زمانی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خوش‌نیت تصریح کرد: در نتیجه بسیاری از افراد به دلیل پرخوری از فاصله بین افطار تا سحر و مصرف مواد غذایی چرپ و شیرینی‌جات زیاد تا آخر ماه رمضان چربی خونشان بالاتر می‌رود و ممکن است دچار اضافه وزن و سوهاضمه هم بشوند.

وی عنوان کرد: ولی اگر ما یک رژیم غذایی صحیح داشته باشیم و از پرخوری، کالری بیش از اندازه، چربی‌های مضر همچون روغن‌های نباتی حیوانی و نباتی جامد که در فست‌فودها، شیرینی‌جات و بیسکویت‌ها اجتناب کنیم و در مقابل به استفاده فراوان از میوه و سبزیجات روی بیاوریم به طبع این امر باعث می‌شود در آخر ماه رمضان دو تا چهار کیلوگرم وزنمان کاهش پیدا کند، چربی‌های خون متعادل شود، اگر قند خونمان بالا بوده کاهش پیدا کند، سلامت عمومی بدن افزایش پیدا کند و عوارض گوارشی هم در طول روزه داری نداشته باشیم چرا که عدم توجه به این مباحث در طول روزه داری ممکن است با برخی عوارض گوارشی همچون سوهاضمه، ترش کردن و یبوست همراه باشد.

مدیر گروه روزه داری اسلامی پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: تحقیقات نشان می‌دهد ۵۰ درصد افرادی که روزه می‌گیرند وزنشان ثابت می‌ماند، ۲۵ درصد افزایش و ۲۵ درصد نیز کاهش وزن پیدا می‌کنند که این مقوله نیز دقیقا به نوع رژیم غذایی افراد بستگی دارد.

اجتناب از کاهش تحرک در ماه رمضان

خوش‌نیت به رابطه فعالیت‌های بدنی در روزه داری داری و تاثیر آن بر روی سلامت عمومی افراد نیز اشاره کرد و افزود: بسیاری از افراد به دلیل ترس از اینکه در ماه رمضان دچار ضعف، بی‌حالی و خستگی شوند دچار کاهش تحرک می‌شوند. اینکه بخواهیم فعالیت بدنی را کاملا حذف کنیم و یا خیلی کاهش بدهیم باعث می‌شود در پایان ماه رمضان وزنمان بالاتر رود، کبدمان چرب شود، در صورت وجود قندخون میزان آن نیز بالاتر برود بنابراین باید فعالیت‌های بدنی خود را در اوایل صبح متمرکز کرده و از ظهر تا افطار فعالیت بدنی خود را کمتر کنیم.