آیا واگذاری بیمه تکمیلی ایثارگران به نفع ایثارگر است؟

موضوع بیمه تکمیلی ایثارگران چندیست که سوالات بسیاری را در میان جامعه ایثارگری ایجاد کرده است. با اجرای بخشی از فصل بهداشت و درمان قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و واگذاری بیمه‌تکمیلی ایثارگران شاغل و بازنشسته به دستگاه‌های محل خدمت آنان، اعتراضات مختلفی از سوی ایثارگران که تا کنون تحت پوشش بیمه تکمیلی بنیاد شهید و امور ایثارگران بودند، صورت گرفت. سوالات ایثارگران در این زمینه از اول آبان ماه که زمان اجرای ماده 12 و 13 قانون جامع اعلام شد، آغاز شده است. متن این دو ماده قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران در ادامه می‌آید:

فصل سوم – بهداشت و درمان

ماده 12 – حدود خدمات بیمه بهداشتی، درمانی( همگانی، مکلف، خاص) قابل ارائه به خانواده شاهد، جانبازان، آزادگان و و افراد تحت تکلف ایشان طبق مفاد قانون بیمه همگانی درمانی کشور و قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی و اصلاحات قوانین یادشده می‌باشد. آئین نامه اجرائی ذی ربط با پیشنهاد مشترک بنیاد، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و ستاد کل نیروهای مسلح به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

ماده 13 – تامین صد در صد(100%) هزینه بهداشتی درمانی به صورت بیمه سلامت، بیمه همگانی، بیمه مکمل و بیمه خاص (خدماتی که مشمول قوانین بیمه همکانی و تکمیلی نمی‌گردند) خانواده شاهد، جانبازان، آزادگان و افراد تحت تکلف آنان بر عهده دولت بوده و اعتبارات آن هر ساله در قوانین بودجه سنواتی منظور می‌گردد.

تبصره 1 – کلیه دستگاه‌های اجرایی موظفند از محل اعتبارات مصوب و در قالب تخصیص اعتبار ابلاغی نسبت به تامین و پرداخت کسورات بیمه درمانی همگانی و مکمل سهم کارکنان ایثارگر شاغل در دستگاه مربوطه و خانواده شاهد، جانبازان، آزادگان و افراد تحت تکلف آنان اقدام نمایند.

تبصره 2 – شرکت‌های دولتی، نهادها، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت و شرکت‌هایی که شمول قانون بر آن‌ها مستلزم ذکر نام است، موظفند از محل هزینه عملیات جاری خود نسبت به پرداخت کسورات بیمه درمانی همگانی و مکمل سهم ایثارگران شاغل در موسسات مربوط و افراد تحت تکفل آنان اقدام نمایند.

تبصره 3 – دولت مکلف است به منظور پرداخت کسورات بیمه درمانی همگانی و مکمل سهم ایثارگران شاغل در بخش غیردولتی مشمول قوانین کار و تامین اجتماعی اعتبار لازم را هر ساله در لوایح بودجه سنواتی کل کشور پیش بینی نموده و در اختیار سازمان تامین اجتماعی قرار دهد.

تبصره 4 – دولت موظف است ضمن لوایح بودجه سنواتی ساز و کارهای لازم را برای بهره مندی هماهنگ مشمولین این ماده از خدمات درمانی فراهم نماید.

ب - تا پایان قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران صد درصد هزینه‌های درمانی ایثارگران شاغل و بازنشسته و افراد تحت تکفل آنان به عهده دستگاه اجرایی و صد درصد هزینه‌های درمانی ایثارگران غیر شاغل و افراد تحت تکفل آنان به عهده بنیاد شهید و امور ایثارگران است.

مهدی ایزدی، معاون حقوقی و امور مجلس بنیاد شهید و امور ایثارگران در خصوص روند بیمه تکمیلی ایثارگران شاغل و بازنشسته بنیاد شهید گفت: به استناد ماده 13 قانون جامع خدمات‌ رسانی به ایثارگران، صد درصد بیمه مکمل ایثارگران بر عهده دولت است و بر اساس تبصره‌های ذیل این ماده، دستگاه‌های اجرایی مکلف هستند شاغلین دستگاه خود را تحت پوشش قرار دهند و تنها غیر شاغلین و بازنشستگان از طریق صندوق‌های مربوطه از سوی بنیاد، بیمه خواهند شد.

ماجرای بدهی‌های بنیاد شهید به بیمه‌ها

پیش از اجرای ماده 13 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران  مشکلات بسیاری گریبانگیر بنیاد شهید برای تأمین اعتبار لازم بیمه‌ها شده بود. مشکلاتی که در پی اجرا نشدن وعده‌های دولت برای تامین این اعتبار ایجاد شده بود. ایزدی با اشاره به این موضوع گفت: مصوبه هیئت دولت در مورد بیمه تکمیلی ایثارگران برمبنای حکم قانونی بوده و قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران نیز حکمی دائمی است، درحالی‌که سازمان برنامه‌ و بودجه از سال 1394 به دلیل یکسان کردن ارائه خدمات بیمه مکمل ایثارگران، بنیاد را مکلف کرد تا بیمه ایثارگران اعم از شاغل، غیرشاغل و بازنشسته را بر عهده  گیرد، سازمان برنامه‌ و بودجه نیز مکلف شد اعتبار لازم را از سرفصل دستگاه‌ها کم کرده و به اعتبارات بنیاد اضافه کند، اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد و بنیاد طی سال‌های گذشته، با حجم زیادی از بدهی به بیمه‌ها مواجه شد.

 بنیاد شهید طی سال‌های گذشته، با حجم زیادی از بدهی به بیمه‌ها مواجه شد

ایزدی درباره رقم قرارداد بیمه تکمیلی ایثارگران خاطر نشان کرد: رقم قرارداد بیمه تکمیلی ایثارگران از اول شهریورماه سال گذشته تا اول شهریورماه امسال، 1900 میلیارد تومان بود که در بودجه سال 97 دولت 1800 میلیارد تومان برای اعتبارات بیمه تکمیلی منظور شده است. بنیاد نیمی از مبلغ 1900 میلیارد تومان را در شش ماهه اول سال جاری پرداخت کرده و دو ماه هم آن را تمدید کرده است؛ به این معنا که تا تاریخ اول آبان ماه امسال تاکنون قریب یک هزار میلیارد از 1800 میلیارد پرداخت‌شده و میزان 800 میلیارد تا انتهای سال باقی‌مانده است.

این بدهی‌ها باعث شد خیلی از مراکز درمانی زیر بار وعده‌هایشان به شرکت‌های بیمه‌گر نروند و از بدقولی بیمه‌ها، برخی از خدمات خود را به ایثارگران ارائه ندهند. بعضا از جانب ایثارگران شنیده می‌شد که یک یا چند مرکز درمانی و داروخانه قرارداد خود با بیمه بنیاد را به خاطر بد قولی در تعهداتش بر هم زده‌اند و این موضوع در خدمات رسانی به ایثارگران خلل وارد می‌کرد.

عبدالرضا عباسپور، معاون بهداشت و درمان بنیاد شهید و امور ایثارگران در یکصد و شصت و هفتمین نشست شورای مشاورین وزرا با اشاره به مشکلات بنیاد در تعامل با شرکت‌های بیمه گر گفت: تأخیر در پرداخت برخی هزینه‌های درمانی به علت مسائل مالی و زمان‌بر بودن بررسی بعضی اسناد پزشکی از موضوعاتی است که با اقدامات صورت گرفته مرتفع خواهد شد و دستگاه‌ها نیز باید بهترین تصمیم و قرارداد را برای بیمه تکمیلی ایثارگران در نظر بگیرند.

ایزدی درباره مناقصه بین شرکت‌های بیمه برای بیمه ایثارگران گفت: طبق روال برای انجام بیمه تکمیلی ایثارگران هرسال مناقصه‌ای بین شرکت‌های بیمه انجام می‌شود، در مناقصه اخیر با توجه به افزایش هزینه‌های درمانی کمترین رقمی که از سوی یکی از شرکت‌های بیمه‌گر پیشنهاد شد، 3400 میلیارد تومان بود، این در حالی است که کمتر از 800 میلیارد از اعتبار باقی‌مانده است؛ به همین دلیل از سازمان برنامه‌وبودجه درخواست اعتبار کردیم؛ ولی سازمان برنامه‌ و بودجه به لحاظ قانونی نمی‌توانست اعتبارات بنیاد را افزایش دهد در نتیجه پیشنهاد داد که به استناد قانون، بیمه تکمیلی از طریق دستگاه‌های مربوطه اجرا شود.

بار بیمه تکمیلی 420 هزار ایثارگر از دوش بنیاد برداشته شد

اما قطعا اجرای این قانون مشکلاتی را هم در بردارد. مشکلاتی که باعث اعتراض برخی از افراد جامعه ایثارگری شده است. ایزدی، معاون حقوقی و امور مجلس بنیاد شهید در این باره گفت: ممکن است در فاصله این تصمیم و برقراری آن در دستگاه‌ها مدت زمانی فاصله ایجاد شود اما هیچ خللی در اجرای این کار وارد نمی‌شود و دستگاه و بیمه پوشش‌دهنده موظف به ارائه خدمات از اول آبان هستند و دولت نیز بر این مسئله تأکید دارد. این مسئله پس از تصویب در هیئت محترم دولت به تمام دستگاه‌ها ابلاغ شده و اطلاع‌رسانی لازم نیز در این راستا صورت گرفته است.

وی با بیان اینکه پیش از مصوبه جدید بیش از یک میلیون و 700 هزار نفر از ایثارگران تحت پوشش خدمات بیمه‌ای بنیاد بودند افزود: 420 هزار نفر از این عزیزان شاغل و بازنشسته دستگاه‌های اجرایی هستند که پس از این تحت پوشش بیمه دستگاه‌ها قرار می‌گیرند. همچنین گروه‌های خاص ایثارگران مانند والدین و همسران گرامی شهدا و جانبازان عزیز 70 درصد می‌توانند از بیمه بنیاد استفاده کنند.

420 هزار نفر از ایثارگران شاغل و بازنشسته دستگاه‌های اجرایی هستند که پس از این تحت پوشش بیمه دستگاه‌ها قرار می‌گیرند.

حالا با اجرای این قانون، هرچند بار بیمه تکمیلی 420 هزار ایثارگر از دوش بنیاد برداشته می‌شود. اما اینکه آیا انتقال این بار مسئولیت از شانه بنیاد به وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌های مختلف باعث کم شدن مشکلات ایثارگران در زمینه هزینه‌های بیمه تکمیلی می‌شود یا خیر؟ خود سوالی است که پاسخ به آن طی روزهای آینده مشخص می‌شود. سوالی که ابهام ایجاد می‌کند. آیا بنیاد صرفا دنبال راهی برای رهایی از این مشکل بودجه‌ای خود بود یا برای حل کامل مشکلات ایثارگران در این بخش نظارتی هم بر اجرای آن توسط دستگاه‌ها می‌کند؟ هنوز بخشی از ایثارگران درگیر مشکلات فاصله زمانی خدمات به ایثارگران از طریق دستگاه خود هستند و برخی دستگاه‌ها در اجرای این قانون تعلل می‌کنند.

اگر در مورد بیمه مکمل ایثارگران موانع قانونی هست نمایندگان ملت می‌توانند قانونی که به ضرر ایثارگران است را با یک طرح دو فوریتی اصلاح کنند. اگر هم دستگاه‌ها قانون را نمی‌پذیرند هیئت دولت قدرت دارد دستگاه‌های دولتی را بازخواست کند که چرا به آن عمل نمی‌کنند.

جبار کوچکی نژاد، نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به اجرای این قانون گفت: در هفته های اخیر جامعه ایثارگران با مصوبه لغو بیمه مکمل روبرو و متاسفانه دچار نگرانی‌های اساسی شده است. وی با انتقاد از بخشنامه دولت در خصوص بیمه مکمل ایثارگران و سکوت و بی تفاوتی شهیدی متذکر شد: بنیاد شهید برای این شکل گرفته است که از ایثارگران دفاع کند، اما در همین قضیه مختصر و نیم بند بیمه ایثارگران که در شرایط سخت اقتصادی همه تلاش می‌کنند به نحویی به قشرهای نیازمند جامعه کمک کنند، متاسفانه آقای شهیدی در مقابل کوتاهی دولت در بیمه تکمیلی جانبازان سکوت کردند. اگر در مورد بیمه مکمل ایثارگران موانع قانونی هست نمایندگان ملت می‌توانند قانونی که به ضرر ایثارگران است را با یک طرح دو فوریتی اصلاح کنند. اگر هم دستگاه‌ها قانون را نمی‌پذیرند هیئت دولت قدرت دارد دستگاه‌های دولتی را بازخواست کند که چرا به آن عمل نمی‌کنند.

آیا انتقال این بار مسئولیت از شانه بنیاد شهید به وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌های مختلف باعث کم شدن مشکلات ایثارگران در زمینه هزینه‌های بیمه تکمیلی می‌شود یا خیر؟

امیر خجسته، نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی نیزدر جلسه علنی روز گذشته، یکشنبه، 11 آذر در این باره گفت: باید به بحث بیمه تکمیلی و بهداشت و درمان ایثارگران که بلاتکلیف است توجه جدی شود. متأسفانه رئیس‌جمهور موضوع پرداخت بیمه تکمیلی را از وظایف بنیاد شهید به وزارتخانه‌ها منتقل کرده، اما در اینباره مشخص نشده که وزارتخانه‌ها بودجه خود را چگونه تأمین کنند و این موضوع را بلاتکلیف گذاشته است. در حال حاضر توجه به مسائل بهداشت و درمان و بیمه تکمیلی مربوط به ایثارگران، موضوع سؤال از رئیس‌جمهور مطرح شده است، بنابراین باید رئیس‌جمهور، بنیاد شهید را مکلف به رسیدگی به این موضوع کند.

معاونت‌های بنیاد شهید در رابطه با تعهد پذیری دستگاه‌های مختلف در بر قراری بیمه تکمیلی ایثارگران نیز نظراتی دارند. معاون بهداشت و درمان بنیاد با اشاره به لزوم تأمین اعتبار لازم برای انعقاد قرارداد با شرکت بیمه‌گر گفت: بسیاری از دستگاه‌ها به سرعت بیمه تکمیلی ایثارگران شاغل را برقرار کرده‌اند و وزارت جهاد کشاورزی با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه مشکل بیمه تکمیلی ایثارگران شاغل در این وزارت خانه را حل کرده و همچنین با تأمین اعتبار لازم برای وزارت آموزش‌ و پرورش برای بیمه ایثارگران شاغل در این وزارتخانه موافقت شده است و پیگیری جدی برای رفع مشکل بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری نیز ادامه دارد.

معاون حقوقی و امور مجلس بنیاد شهید و امور ایثارگران نیز گفت: سازمان برنامه‌وبودجه اعلام کرد که به‌غیر از بازنشستگان، بقیه دستگاه‌های ذی‌ربط تأمین اعتبار کرده‌اند، در وزارت آموزش‌وپرورش و وزارت جهاد کشاورزی هم که بیشترین آمار شاغلان ایثارگر را به خود اختصاص داده‌اند، مشکل حل‌شده و بیمه تکمیلی بازنشستگان ایثارگر هم در کوتاه‌ترین زمان از طریق صندوق‌های بازنشستگی تأمین اعتبار می‌شود.

بیشترین افراد ایثارگر، شاغلین آموزش‌وپرورش و بازنشستگان بودند

وی ادامه داد: در استان‌ها عموماً تأمین اعتبارات بر عهده استانداری‌ها است و در صورت جابه‌جایی و انتقال بیمه ممکن است خلأ ایجاد شود و برخی از ایثارگران دچار مشکل شوند اما تا این لحظه موارد اورژانسی از سوی بنیاد رسیدگی شده‌اند و هیچ اقدام درمانی معطل نمانده است، بیشترین افراد ایثارگر، شاغلین آموزش‌وپرورش و بازنشستگان بودند که با حمایت‌های بنیاد اگر مورد یا مشکلی پیش‌آمده، هم برطرف شده است و البته لازم است صندوق‌های بازنشستگی در انعقاد قرارداد بیمه تکمیلی ایثارگران بازنشسته تسریع کنند.

وی درباره اینکه چنانچه ایثارگر یا فرد تحت تکفل وی از تاریخ مزبور دچار مشکل در زمینه بیمه تکمیلی شوند چه باید بکنند، اظهار داشت: با توجه به مذاکرات انجام شده با سازمان برنامه و بودجه و دستگاه‌های اجرایی برای حل مشکل تأمین اعتبار و همچنین طی مراحل مناقصه در بنیاد برای بیمه تکمیلی درمان ایثارگران و عدم نیاز به برگزاری مناقصه جدید، به نظر می‌رسد، مشکلی در برقراری بیمه تکمیلی درمان ایثارگران شاغل دستگاه‌های اجرایی نیست اما تا زمانی که دستگاه‌ها امور بیمه تکمیلی را انجام دهند هر موردی که به‌صورت اورژانسی برای ایثارگران به وجود آید، بنیاد شهید و امور ایثارگران آن را حل‌ و فصل خواهد کرد.

معاون حقوقی و امور مجلس بنیاد شهید و امور ایثارگران افزود: برخی از دستگاه‌ها مانند بانک‌ها و وزارت نفت، خدمات درمانی مناسب‌تری نسبت به بنیاد ارائه می‌دادند، ولی در زمینه سایر دستگاه‌ها، بنیاد شهید و امور ایثارگران بهتر از آن‌ها عمل می‌کرد، به همین دلیل ایثارگران تمایل داشتند که خدمات از طریق بنیاد انجام شود، بنابراین لازم است دستگاه‌ها، بیمه‌ها را با همان سقف مورد نظر بنیاد برقرار کنند و توصیه دیگر هم این است که دولت برای سرانه «بیمه‌های مکمل» سقف تعیین کند.

اجرای قانون توسط چند وزارتخانه معدود وزارت آموزش و پرورش، وزارت نفت و وزارت جهاد کشاورزی و انتظار بازنشستگان برای عمل به تعهدات صندوق‌های بازنشستگی

با توجه به نکات گفته شده در مورد اجرای بلافاصله این قانون توسط چند وزارتخانه معدود همچون وزارت آموزش و پرورش، وزارت نفت و وزارت جهاد کشاورزی، انتظار می‌رود برای برطرف کردن مشکلات بخش عظیمی از ایثارگران در دستگاه‌های دیگر، فوریتی از جانب دولت اعمال شود. به خصوص ایثارگران بازنشسته که منتظر اقدامات به موقع ایثارگران در صندوق‌های بازنشستگی هستند.

هاجر چنارانی عضو فراکسیون ایثارگران مجلس شورای اسلامی، تقویت بودجه دستگاه‌های دولتی برای ارائه بیمه تکمیلی ایثارگران را بهترین راهکار برای خروج از مشکلات کنونی جامعه ایثارگری عنوان کرد.