رازهای برخورد با افراد بی‌ادب: باهوش‌ها چگونه بازی را به نفع خود عوض می‌کنند؟
پیدا کردن مسیر در میان تعاملات اجتماعی گاهی می‌تواند پرچالش باشد، این امر به خصوص زمانی که فردی شما را قضاوت می‌کند یا با شما بی‌ادبانه رفتار می‌کند، چالش‌برانگیزتر نیز می‌شود.
تفاوت بین از دست دادن خونسردی و حفظ احترام به واکنش‌های شما بستگی دارد. قاعده بازی را شما تعیین می‌کنید. شما هستید که بدون آنکه احترام و شهرت‌تان را خدشه دار کنید، زمین بازی را به نفع خودتان تغییر می‌دهید و این واکنش ربطی به دستکاری ذهنی طرف مقابل یا برخورد قهرآمیز با او ندارد.
باید بتوانید این موقعیت‌ها را با مهارت کنترل کنید و حتی می‌توانید روی رفتار نفر مقابل اثر بگذارید. باهوش‌ها می‌دانند که عبارات استادانه‌ای وجود دارند که می‌توانند در چنین موقعیت‌هایی کارساز باشند.
با ما همراه باشید چون می‌خواهیم چند عبارت را به شما بیاموزیم که به کمک آن‌ها می‌توانید نگرش طرف مقابل را تغییر دهید اما همچنان خونسردی خودتان را حفظ کنید.
1.«از بازخوردت ممنونم. زاویه نگاه‌ات رو تحسین می‌کنم»
یکی از قدرتمندترین تکنیک‌ها برای مقابله با بی‌ادبی یا رفتار قضاوت‌کننده دیگران آن است که با مهربانی با آن‌ها برخورد کنید. این رویکردی است که می‌تواند طرف مقابل را خلع سلاح کند و باعث شود که دوباره به نحوه رفتارش فکر کند. قرار نیست که منفعل-پرخاشگر رفتار کنید یا طرف را فریب بدهید. قرار است که این رفتار چنان در شما درونی شده باشد که نشان دهید هیچ برخورد منفی‌ای نمی‌تواند شما را وارد زمین بازی حریف کند.
این سناریو را تصور کنید که شخصی مدام از کار شما انتقاد می‌کند. به جای آنکه دفاعی برخورد کنید می‌توانید با این عبارت پاسخ بدهید:
«از بازخوردت سپاس‌گزارم. زاویه نگاهت را تحسین می‌کنم.»
این واکنش هم احترام شما را حفظ می‌کند و هم با ظرافت نشان می‌دهد که تحت تأثیر رفتار منفی او قرار نگرفته‌اید. این روش تاکتیکی هوشمندانه برای اثرگذاری روی رفتار دیگران است و باعث می‌شود که آن‌ها قبل از آنکه دوباره بی‌ادبی کنند به رفتارشان فکر کنند. اما یادتان باشد، صداقت نکته کلیدی است تا این تکنیک را از تبدیل شدن به وسیله‌ای برای فریب دیگران حفظ کنید.
2.«به نظر می‌رسد که با هم اختلاف نظر داریم و ایرادی ندارد. بهتر است اختلاف عقیده‌مان را بپذیریم.»
حقیقتی جهانشمول است که ما نمی‌توانیم با همه هم‌رأی باشیم. وقت‌هایی پیش می‌آید که بحث‌های ما به قلمرو معذب‌کننده‌ای وارد می‌شود و یکی از طرفین نسبت به دیگری قضاوتگر می‌شود یا دشمنی پیشه می‌کند. در چنین سناریوهایی، مفیدترین عبارت این است:
«واضح است سر این موضوع با هم هم‌نظر نیستیم، بهتر است بی‌خیال شویم و به نظر همدیگر احترام بگذاریم.»
این عبارت تنش را می‌خواباند. این عبارت پیام واضحی مخابره می‌کند و آن اینکه می‌دانم و می‌پذیرم که عقاید متفاوتی داریم اما علاقه‌ای ندارم با هم وارد جدل شویم و کسی بخواهد دیگری را متقاعد کند.
3.«به نظرم می‌رسه که می‌خوای بگی....یا آنچه که من می‌شنوم این است که....»
یکی دیگر از استراتژی‌های موثر در هنگام مواجه شدن با بی‌ادبی و قضاوت برگرداندنِ کلام دیگری به خودش است. معنایش این نیست که باید با همان شدت از منفی‌گرایی تلافی کنید، بلکه واژگان طرف را دوباره بازگو می‌کنید تا او حقیقتا بشنوند چه چیزی به شما گفته است.
وقتی می‌گویید: «به نظر من می‌رسه که داری می‌گی ...یا من اینو می‌شنوم که ....»، درواقع تمرکز را روی آن‌ها و واژگان‌شان می‌گذارید. این رفتار باعث می‌شود که آن‌ها توقف کنند و به آنچه گفته‌اند دوباره فکر کنند.
مطالعه‌ای که توسط محققان نشریه روان‌شناسی اجتماعی و زبان انجام شده است، نشان می‌دهد که استفاده از زبان بازتابی می‌تواند به درک عمیق‌تر و همدلی بیش‌تر در گفت‌وگوها منجر شود. وقتی افراد واژگان خودشان را از زبان دیگری می‌شنوند، اغلب دچار بازنگری در رفتار می‌شوند و این امر باعث می‌شود که روی بی‌ادبی و گفته‌های قضاوتگرانه خودشان تأمل کنند.
4.«درکت می‌کنم ولی نحوه صحبت کردنت با خودم رو نمی‌پسندم.»
وقتی فردی بی‌ادبی می‌کند یا رفتار قضاوت‌گرانه‌ای دارد، مهم است که مرزهایتان را محکم مطرح کنید. مهم است نشان دهید که چه نوع رفتار و واژگانی از نظر شما پذیرفته شده است و کدام‌ها نیست.
می‌توانید از عبارت‌هایی نظیر این مورد استفاده کنید: «می‌فهمم چی داری می‌گی، اما شکل حرف زدن‌ات رو با خودم نمی‌پسندم.» این امر باعث می‌شود که طرف متوجه شود که درحالیکه شما به نقطه‌نظرات او احترام می‌گذارید، باید رفتارش را تغییر دهد.
مرز تعیین کردن به معنی دعواگری و برخورد قهرآمیز نیست، بلکه به معنای حفظ احترام خودتان است. این رفتار یک پیام واضح دارد و آن اینکه شما بی‌ادبی طرف مقابل را تحمل نمی‌کنید و این کار باعث می‌شود که به دیگران بگویید چه شکلی از رفتار را برای خودتان می‌پسندید.
5.«امروز از اون روزاس که از دنده چپ بلند شدی؟»
شوخ‌طبعی می‌تواند ابزار شگفت‌انگیزی برای خواباند تنش و تغییر فضای منفی باشد. وقتی شخصی رفتار بی‌ادبانه و قضاوتگرانه از خودش بروز می‌دهد، می‌توانید یک لطیفه بامزه سبک برای تغییر آنی پویایی رابطه مطرح کنید. می‌توانید بگویید: «دیشب خوب نخوابیدی؟» این پاسخ می‌تواند بدون افزایش تنش، به فرد نشان دهد که رفتارش چندان خوشایند نیست.
یادتان باشد لحن گفت‌تان در این مواقع اهمیت دارد. قرار نیست که طرف را مسخره کنید، قرار است طوری بگویید که فضا تلطیف شود. مهم است که میزان پذیرش شوخی از سمت طرف مقابل را بدانید و این جمله را تمسخرآمیز استفاده نکنید. اینکه بتوانید در این موقعیت قدری لبخند بزنید، می‌تواند زهر کلمات خشن را بگیرد و شما را مقاوم‌تر کند.
6.«اینطوری باهام حرف می‌زنی، حس می‌کنم داری بهم بی‌احترامی می‌کنی.»
گاهی اوقات موثرترین واکنش به بی‌ادبی و قضاوت طرف مقابل آن است که ابراز کنید چه میزان واژگان او شما را آزرده می‌کند. به اشتراک گذاری احساسات نشانه‌ای از ضعف نیست. ابزاری قدرتمند است که باعث پرورش همدلی و درک متقابل می‌شود.
این ارتباط صادقانه و گشوده می‌تواند به دیگران کمک کند تا اثر واژگان‌شان بر شما را درک کنند. مهم است که یادتان باشد طرف مقابل هم انسان و قادر به تغییر است. وقتی احساسات خودتان را ابراز می‌کنید به دیگری فرصت می‌دهید که درباره رفتارش فکر کند و احتمالا در آینده رفتارش را در مقابل شما تنظیم کند.
7.«می‌تونم ناراحتی‌ات را ببینم و همیشه آماده‌ام کمک‌ات کنم. اما فکر نمی‌کنم عادلانه باشد که سر من خالی کنی.»
در موقعیت‌هایی که فشار بالاست و فرد بی‌ادب یا قضاوتگر است، احساسات خیلی راحت می‌توانند بر او چیره شوند. اما اگر بتوانید در چنین موقعیتی خونسردی خودتان را حفظ کنید، به پاسخ‌های بهتری دست پیدا می‌کنید.
ممکن است دوستی به شما پرخاش کند چون خودش مسائل شخصی دارد و با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند. بنابراین واژگانش تلخ و قضاوت‌مأبانه می‌شود. در این مواقع به جای آنکه با مهربانی واکنش نشان دهید، می‌توانید نفسی عمیق بکشید و خیلی محکم بگویید: «می‌دانم ناراحتی ولی دلیل نمی‌شود که سر من خالی کنی!»
وقتی خونسرد پاسخ می‌دهید، درواقع احساسات آن‌ها را به رسمیت شناخته‌اید اما همزمان از خودتان هم محافظت کرده‌اید. حتی در مقابل بی‌ادبی هم می‌توان با احترام و صبر واکنش نشان داد.
8.«زاویه نگاه‌ات را تحسین می‌کنم و درباره این نقطه‌نظر متفاوت فکر می‌کنم.»
بله درست خواندید. حتی وقتی شخصی بی‌ادبانه و قضاوتگرانه رفتار می‌کند، پیدا کردن روشی برای بیان سپاس‌گزاری می‌تواند قاعده بازی را به نفع شما تغییر بدهد. معنایش این نیست که دارید از منفی‌گرایی آن آدم تشکر می‌کنید، بلکه شما دارید فرصتی را مغتنم می‌شمرید که می‌تواند باعث رشد و یادگیری از همان موقعیت شود.
«به دیدگاهت احترام می‌گذارم چون یک شیوه متفاوت برای بررسی [فلان موضوع] را به من می‌دهد.» این پاسخ خلع‌سلاح می‌کند چون غیرمنتظره است. یادتان باشد که حتی چالش‌برانگیزترین موقعیت‌ها هم بینش‌های ارزشمندی برای یادگیری دارند.
9.«میشه لطفا شفاف‌تر بگی که منظورت چیه؟ یا مطمئن نیستم که نکته‌ات رو فهمیده باشم، میشه لطفا یه جور دیگه توضیح بدی؟»
وقتی شخصی بی‌ادب یا قضاوتگر است، درخواست برای شفاف‌سازی می‌تواند شیوه‌ای ماهرانه‌ای برای واکنش باشد. این امر باعث می‌شود که فرد مقابل به آنچه که گفته فکر کند و احتمال دارد که این بار محترمانه‌تر بیان کند.
این پاسخ هم مکالمه را شفاف می‌کند و هم به شکلی ظریف اشاره می‌کند که نکته ابتدایی را به خوبی دریافت نکرده‌اید. این برخورد باعث می‌شود طرف مقابل افکارش را مجددا چارچوب‌بندی کند که اغلب منجر به گفت‌وگوهای سازنده‌تر می‌شود.
10.«فکر کنم روز سختی داشتی.» یا «انگار خیلی برات مهمه.»
در قلب هر نوع تعاملی، به خصوص تعاملات چالش‌برانگیز، همدلی می‌تواند وجود داشته باشد. بی‌ادبی یا قضاوتگری افراد چیزی درباره شما برملا نمی‌کند و بیش‌تر درباره خود آن افراد اطلاعاتی به دست می‌دهد.
وقتی می‌گویید: «فکر کنم روز خوبی نداشتی یا روز سختی داشتی»، تنش را می‌خوابانید. این نشان می‌دهد که تلاش‌تان را برای فهم دیدگاه طرف مقابل می‌کنید؛ هرچند ممکن است همچنان با او اختلاف نظر داشته باشید.
همدلی روابط ما را بهتر می‌کند و مواجهات سخت را به فرصت‌هایی برای رشد و درک بیش‌تر تبدیل می‌کند.
سخن آخر: همه چیز در احترام خلاصه می‌شود
در قلب هر تعاملی، به خصوص آن‌هایی که با قضاوت و بی‌ادبی آمیخته است، احترام موضوع اصلی است: احترام به خود و دیگری.
برای عبور از چنین موقعیت‌هایی دانستن واکنش‌ها کافی نیست، بلکه باید احساس همدلی ، صبر و احترامی که هر کدام از این عبارت‌ها با خود حمل می‌کنند را درک کنید.
مارتین لوتر کینگ گفته است:
«تاریکی نمی‌تواند تاریکی را ریشه‌کن کند؛ فقط نور می‌تواند. نفرت نمی‌تواند نفرت را ریشه‌کن کند؛ فقظ عشق می‌تواند.» وقتی با بی‌ادبی یا قضاوت مواجه می‌شوید، یادتان باشد که واکنش‌ها شما یا می‌تواند به جو منفی بیفزاید یا می‌تواند مسیر را به سمت درک و احترام روشن کند.
