مهم ترین نقدهایی که در مورد «همه می دانند» اصغر فرهادی منتشر شد

جدیدترین فیلم اصغر فرهادی سه شنبه در سواحل کوت دازور روی پرده رفت و عوامل «همه می دانند» با حضور روی فرش قرمز، هفتاد و یکمین دوره جشنواره بین المللی فیلم کن را افتتاح کردند. این دومین بار است که کارگردان «جدایی نادر از سیمین» در خارج از کشور فیلمی را تولید کرده. پیش از این فرهادی در سال 2013، با «گذشته» به جشنواره کن آمده بود. اثری با بازی علی مصفا، برنیس بیژو و طاهار رحیم  که به زبان فرانسوی تولید شده بود و توانست جایزه بهترین بازیگر زن را برای برنیس بیژو به ارمغان آورد. نخستین تفاوت «همه می دانند» با «گذشته» اما این است که فیلم امسال، بدون حضور بازیگران ایرانی ساخته شده و تنها عضو ایرانی گروه سازنده آن، هایده صفی یاری تدوین گر همیشگی آثار فرهادی است.

با اکران «همه می دانند» در جشنواره کن اما منتقدان سرشناس سینمای جهان به تازه ترین اثر اصغر فرهادی واکنش نشان داده اند. نکته جالب توجه در مورد این واکنش ها، تفاوت آرای شدیدی است که در میان برخی از مطالب می توان پیدا کرد. به همین مناسبت نگاهی انداخته ایم به مهم ترین نقدهایی که در مورد «همه می دانند» منتشر شده است:

پیتر بردشاو منتقد نام آشنای «گاردین»، همیشه به سینمای فرهادی علاقه داشته و ساخته جدید او را نیز ستایش کرده. این منتقد بریتانیایی که از 5، 4 ستاره به اثر داده آن را خصوصا در زمینه فیلمبرداری تحت تاثیر آثار هانه که و آنتونینی می داند. بردشاو «همه می دانند» را یک ملودرام قوی دانسته که با بازی های خوب و کارگردانی قوی پوشیده شده است. اریک کوهن، منتقد مشهور «ایندی وایر» هم بسیار از فیلم لذت برده و در میان منتقدان بالاترین نمره را به ساخته جدید اصغر فرهادی داده است. او هم در بخشی از یادداشتش به تحسین بازی پنه لوپه کروز، خاویر باردم و ریکاردو دارین، سه بازیگر اصلی فیلم پرداخته است. با توجه به این موضوع و سابقه آثار فرهادی به نظر می رسد هر سه بازیگر صاحب نام «همه می دانند» شانس بسیار بالایی برای بردن جوایز بخش بازیگری در روز پایانی جشنواره دارند. پیشتر شهاب حسینی از فیلم «فروشنده»، تیم بازیگران «جدایی نادر از سیمین» و برنیس بیژو به خاطر فیلم «گذشته» مورد تحسین جشنواره های جهانی قرار گرفته اند و اصلا بعید نیست بازی در فیلم جدید فرهادی بتواند خاویر باردم، پنه لوپه کروز و ریکاردو دارین را مورد توجه هیئت داوران جشنواره کن قرار دهد. خصوصا در این دوره که بازیگر صاحب نامی مثل کیت بلانشیت ریاست هیئت داوران را بر عهده دارد و حتما به مقوله بازیگری توجهی ویژه خواهد داشت. با وجود همه این تعریف و تمجید ها اما اریک کوهن به فیلم درجه A را نداده و «همه می دانند» را در رده فیلم های B+ قرار داده است.

در میان منتقدان درجه یک چهره هایی هم هستند که اصلا ساخته جدید کارگردان «درباره الی...» را دوست نداشته اند. در میان آنها احتمالا مهم ترین فرد بوید فن هویی از هالیوود ریپورتر است. او در بخشی از یادداشتش در مورد فیلم می نویسد: ««همه می دانند» چند راز بزرگ در آستین خودش دارد اما متاسفانه آنها به هیچ عنوان نمیتوانند همان اثری را داشته باشند که در آثار گذشته فرهادی داشتند.» وی دلیل این موضوع را قابل حدس بودن وقایع در فیلم می داند. منتقد هالیوود ریپورتر تنها دلیلی که فیلم را قابل دیدن می کند، حضور بازیگران اسپانیایی می داند که می دانند چطور کاراکترهایشان را ایفا کنند، هر چند آنها هم کار زیادی ندارند که انجام دهند. با این حال فن هویی اشاره کرده که تعداد محدودی از این بازیگران حرف هایی برای گفتن دارند. از سوی دیگر این منتقد سرشناس به نکته جالبی هم در مورد طراحی صحنه و لباس پرداخته. او معتقد است اگرچه در این دو بخش فیلم جذاب از کار در آمده اما چیزی بیشتر از کلیشه ای که از یک روستای اسپانیایی در ذهن داریم به ما نشان نداده. وی به تغییر فیلمبردار آثار فرهادی هم اشاره می کند و می نویسد رئالیزم ساده ای که در قاب های حسین جعفریان و محمود کلاری بود، در کار خوزه لوییز آلکاین، فیلمبردار اثار پدرو آلمادوار و «همه می دانند» وجود ندارد. در فیلم جدید همه چیز مثل تصاویر مجله «کوندی نست تراولر» است. (این مجله یکی از مشهورترین ژورنال ها در حوزه سبک زندگی مسافرتی و مجلل ست که بیش از سی سال است به همت شرکت کوندی نست آمریکا منتشر می شود.) این نوع فیلمبرداری اگرچه برای فیلم های آلمادوار بسیار مناسب است اما به عقیده فن هویی «وصله ناجور» فیلم فرهادی است. نویسنده هالیوود ریپورتر مشکل دیگر این اثر را در ارتباط میان وقایع حال و رازهای گذشته می داند. چیزی که جیوانی مارچینی از فیلم استیج هم به آن اشاره کرده و نقطه ضعف «همه می دانند» را فیلمنامه آن دانسته.

از سوی دیگر مجموع امتیاز منتقدان در وبسایت مطرح «راتن تومیتوز» هم به طور کامل منفی است. طوری که این فیلم با امتیاز 56 درصد به تعبیر این پایگاه مرجع نقد فیلم، «راتن» یا «فاسد» است. متااسکور «همه می دانند» هم فقط 67 از 100 است تا به این نتیجه برسیم که منتقدانی که نظرشان در امتیازات این دو وبسایت تاثیر گذار است عموما یا فیلم را دوست نداشته اند یا آن را متوسط می دانند. خصوصا در قیاس با اثار قبلی افت فرهادی محسوس به نظر می رسد. برای مثال «فروشنده»، «گذشته»، «جدایی نادر از سیمین» و «درباره الی..» که همگی به موفقیت های جهانی رسیدند به ترتیب 96 درصد، 93 درصد، 99 درصد و 99 درصد طراوت را در سایت راتن تومیتوز به ثبت رسانده اند و در متاکریتیک هم به ترتیب امتیاز های 85، 85، 95 و 87 را به خود اختصاص داده اند.

با این حال سابقه نشان داده فیلم هایی که بسیار پر حرف و حدیث هستند و نظرات متناقضی را نسبت به خود جلب می کنند در جشنواره کن مورد استقبال قرار می گیرند و خیلی اوقات فیلم هایی که منتقدان از آنها بیزار بودند و حتی با «هو شدن» مواجه گشته اند در روز پایانی دسته پر از سواحل کن به خانه رفته اند. باید دید آیا در پایان فرهادی می تواند یک بار دیگر جوایز را به خود اختصاص دهد یا خیر.