از وعده‌هایی که عملی نشد و به سرانجام نرسید تا توجه نسبی مسئولان به آثار دفاع مقدس
مسئولان غرفه‌های ناشران عمومی از محقق نشدن وعده‌های سال گذشته درخصوص بهبود اوضاع نمایشگاه کتاب گلایه‌مند هستند و از آماده نبودن شهر آفتاب برای برگزاری نمایشگاه می‌گویند.
مهدی درستی: ناشران عمومی در تمام ادوار برگزاری نمایشگاه کتاب تهران با حضورشان به این رویداد فرهنگی رونق دادند و زمینه ساز استقبال مردم و مخاطبین از نمایشگاه کتاب تهران شدند.
اگر چه به گمان ناشران حوزه‌های دیگر نمایشگاه همیشه بهترین امکانات و بهترین مکان های نمایشگاه به این گروه اختصاص پیدا می‌کند، اما در اصل همه این اقدامات برای وجود بازدیدکنندگان بیشتری است که این ناشران دارند.
برگزاری نمایشگاه کتاب امسال از سوی اتحادیه ناشران را بسیاری اقدامی پسندیده و رویکردی مهم در جهت واگذاری امور به بخش خصوصی می دانند و جمعی از ناشران هم معتقدند که برای رسیدن به ظرفیت های لازم هنوز فرصت نیاز است و باید کمی در حوزه مدیریت با دقت بیشتری عمل کرد.
همچنین بعضی از ناشران عمومی معتقدند که زیرساخت های لازم در شهر آفتاب با توجه به وعده هایی که داده شده بود همچنان مهیا نیست و برگزاری نمایشگاه کتاب به تنهایی در این مکان به کتاب که خود کالای مهجوری در جامعه است و ناشران صدمه میزند.
با بخشی از این ناشران عمومی درباره نمایشگاه و روند برگزاری آن گفت و گو کرده ایم:
تبلیغات و حمایت ضعیف از نمایشگاه
امیر عباس بلادی، مدیر غرفه انتشارا امیرکبیر در سی امین دوره نمایشگاه کتاب تهران معتقد است که تبلیغات سازمان ها و نهادی مربوطه درخصوص نمایشگاه کتاب مانند همیشه نبوده است و حمایت خوبی از ناشران نشده است.
بلادی درخصوص میزان استقبالی بازدیدکنندگان از نمایشگاه کتاب امسال می‌گوید: «نمایشگاه سی‌ام تا انتهای هفته پیش نسبت به سال گذشته پر بازدید بود، اما به دلیل تغییرات جوی کمی از تعداد مخاطبین کاسته شد و از اواسط هفته دوباره استقبال خوب بوده است.»
او مشکلاتی که در شهر آفتاب پیش آمد را خیلی جدی نمی داند و بیان می‌کند: «من فکر می کنم مقداری هم رسانه‌ها در زمینه اتفاقاتی که در شهر آفتاب افتاد بی‌انصافی کردند، ما که در آن روز در نمایشگاه حضور داشتیم این اتفاقاتی که در فضای مجازی نشان داده شد را ندیدیم، بالاخره شرایط جوی اردیبهشت به این شکل است. ما که در سالن ناشران عمومی بودیم هیچ اتفاقی برایمان رخ نداد، غرفه کودک و نوجوانمان تا حدودی آب گرفت ولی خسارت جدی به اموال نیفتاد.»
بلادی در مورد جانمایی غرفه های ناشران بزرگ هم اضافه می کند: «در سال گذشته هم این فضا را به ما دادند، سعی و تصمیم اتحادیه ناشران هم بر این است که ناشران بزرگ را در یک مکان جمع کند تا از سردرگمی مخاطبین جلوگیری شود.»
او همچنین می گوید: «فضای تبلیغاتی نسبت به سال گذشته بسیار ضعیف است، وزارت ارشاد، شهرداری و سایر سازمان های مربوطه در سال گذشته خیلی بیشتر حمایت کردند و بن حمایتی بیشتری را توزیع کردند. امسال تا حدودی کم لطفی شده و با توجه به دوری نمایشگاه از شهر تهران امیدواریم اقداماتی صورت بگیرد تا مردم بیشتری از نمایشگاه استقبال کنند. زیرا که اکثر ناشران بر نقدینگی نمایشگاه حساب بازکرده اند و چشم انتظار این رویداد فرهنگی هستند.»
مدیریت دقیق تر عامل رفع مشکلات شهر آفتاب
نشر ثالث یکی از ناشران با سابقه در حوزه چاپ ادبیات داستانی است و آثار بسیار زیاد و متنوعی هم دراین حوزه منتشر کرده است. مسئولان غرفه این انتشارات معتقدند که با مدیریت دقیق می‌توان مشکلات موجود در شهر آفتاب را مرتفع کرده و از پتانسیل این مکان بیشترین را بهره را برد.
محم حسینی درخصوص وضعیت نمایشگاه کتاب امسال در شهر آفتاب می گوید: «در مقایسه با مصلی اینجا به مراتب بهتر است، اما یکسری مشکلات و مسایل وجود دارد که ما ناشران که دو هفته مرتب اینجا حضور داریم با آن ها روبه رو هستیم، این مشکلات از کوچک ترین مسایل مانند موکت کف سالن که باعث زمین خوردن مردم می شود شروع شده و تا بزرگ ترین آن که مسئله دوری و سختی رفت و آمد است و مردم زمانی که به سالن ها می رسند خسته هستند، چه برسد به اینکه بخواهند از نمایشگاه بازدید کنند. فکر می کنم این مشکلات با مدیریت دقیق تر رفع می شود.»
او درهمین راستا اضافه می کند: «روز اول نمایشگاه هم تا ظهر مشکلاتی از قبیل نرسیدن دستگاه های کارت خوان بود که ما شرمنده مشتریان می شدیم و اگر یک روز زودتر همه آماده سازی ها صورت می گرفت، شاهد این مسایل نبودیم.»
حسینی ضمن انتقاد از عدم کافی بودن متراژ غرفه، می گوید: «متراژی که ما درخواست کرده بودیم را به ما داده نشد و مجبور هستیم کتاب ها را به روی هم بچینیم و سرویس دهی به مخاطبانمان کمی محدود شده است.»
بهبود اوضاع نمایشگاه در دوره اخیر
محمدحسن علمی مسئول غرفه نشر علم که یکی از تخصصی ترین انتشارات در حوزه ادبیات، کتاب هایی با مضامین دینی و تاریخی است، انتقال نمایشگاه به شهر آفتاب را اقدامی بسیار پسندیده می داند و از رویکردی که معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در سال های اخیر دنبال کرده احساس رضایت دارد.
محمدحسن علمی درباره رویکرد معاونت فرهنگی وزارت ارشاد بیان می کند: «رویکرد معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در دوره اخیر وزارت ارشاد بسیار بهتر از گذشته بوده است و در این چند سال اخیر به معنای واقعی همه مسایل مرتب تر شده است و روزبه روز شاهد رشد در زمینه برگزاری هستیم. همچنین برخورد مسئولانه بهتری را مشاهده می کنیم و در طول برگزاری نمایشگاه و در حین بازدیدها با خوش رویی با ناشران برخورد کرده و به مشکلاتشان رسیدگی می کنند.»
او اضافه می کند: «در واقع باید بگویم که جای قدردانی دارد و هر سال نمایشگاه بهتر از گذشته می شود و شاهد بهبود اوضاع هستیم، تغییر مکان نمایشگاه به شهر آفتاب هم نمونه همین مسئله است.»
عدم وجود بانک اطلاعاتی جامع از خاطرات دفاع مقدس
محمدحسین کریمی پور، معاون بنیاد حفظ و نشر آثار دفاع مقدس (صریر) و مسئول غرفه این انتشارات اوضاع تولید آثار حوزه ادبیات دفاع مقدس را قابل قبول می داند و اعتقاد دارد که هنوز با وضع مطلوب خیلی فاصله دارد.
او درخصوص اوضاع نشر در حوزه دفاع مقدس می گوید: «من آنچه در مورد ادبیات دفاع مقدس بیان می شود که عمر این آثار تمام شده است قبول ندارم و این مسئله را از دو جهت نقد می کنم، اول از لحاظ کمی، اگر تولید آثار در ژانرهای مختلف را بیان کنیم، تولیدات ژانر دفاع مقدس قابل توجه است و حتی بیشتر هم است، دوم از لحاظ کیفی که مشاهده کنیم، می‌بینیم که محتوای آثار با ژانرهای اجتماعی و سایر آن ها برابری می کند.»
کریمی پور اضافه می کند: «اگر از منظر فروش هم نگاه کنیم باشگاه صدتایی آثار ادبیات دفاع مقدس بیش از حدود 40، 50 عنوان کتاب را در برمی گیرد، در حالیکه در سایر ژانرها این رقم بسیار پایین تر است.»
این فعال فرهنگی درباره مخاطبان کتاب های حوزه دفاع مقدس توضیح می‌دهد: «میزان استقبال مخاطب ارتباط مستقیم دارد با مقبولیت محتوای آثار دفاع مقدس از نگاه او و باید آثار به شکلی باشد که وقتی مخاطب می خواهد این کتاب را در سبد خرید خود قرار دهد از کیفیت آن رضایت داشته باشد. ادبیات دفاع مقدس توانسته در حد خود در جامعه فرهنگسازی کند.»
او درخصوص حمایت مسئولین از انتشار آثاری در حوزه دفاع مقدس می گوید: «برآیند توجه به حوزه دفاع مقدس از سطح نرمال به سمت پایین است و این شایسته یک مسئله ارزشی به این مهمی نیست. 30 سال از این واقعه می‌گذرد و ما هنوز یک بانک اطلاعاتی جامع از خاطرات آن دوران داشته باشیم و منابع این خاطرات روز به روز از بین ما می روند.»
وعده هایی که محقق نشد
انتشارات ققنوس یکی از ناشران با سابقه و فعال در حوزه نشر آثار ادبی معتبر جهان و ایران است و همه ساله مخاطبان زیادی را با خود به نمایشگاه می آورد. مسئولان غرفه این انتشارات معتقدند اگر وعده هایی که قولش را داده بودند عملی می شد، نمایشگاه کتاب تهران بسیار پررونق‌تر و با کیفیت‌تر سی امین دوره خود را تجربه می‌کرد.
مهدی حسینی زادگان مسئول غرفه انتشارات ققنوس از عدم کاهش میزان فروش این نشر باتوجه به ریزش مخاطبانشان می گوید: «تعداد مخاطبین ما از گذشته کم تر شده است، ولی خوشبختانه فروش ما از لحاظ جلدی و قیمتی شاهد افزایش هستیم. احساس می کنم دلیل کاهش استقبال دوری مسافت است و تنها افرادی به ما مراجعه می کنند که مخاطبین اصلی و جدی آثار به شمار می آیند و رهگذران تماشاچی عملا تعدادشان کم تر شده است.»
او درخصوص برگزاری نمایشگاه در شهر آفتاب و کمبودهای آن بیان می کند: «شهر آفتاب اعتبار خود را مدیون نمایشگاه کتاب است و با این نمایشگاه افتتاح شد، دست اندرکاران می توانستند با برگزاری چند نمایشگاه کوچک در این مکان از نواقص و مشکلات آن مطلع شوند که این کار را نکردند. همچنین قرار بود پس از این همه نمایشگاه ها در شهر آفتاب برگزار شود که این اتفاق هم محقق نشد. این موارد می توانست مردم را به آمدن به شهر آفتاب عادت بدهد، این سوال برای همه است که چرا نمایشگاه همه لوازم الکترونیکی و ... در مصلی در دسترس است و کتاب که به خودی اش در بین جامعه مهجور است در مکانی دور از دسترس قرار دارد.»
این فعال فرهنگی درخصوص وعده هایی که شهردار سال گذشته برای بهبود اوضاع داده است، توضیح می دهد: «سال گذشته آقای شهردار وعده دادند که سال آینده ظرفیت نمایشگاه افزایش پیدا می کند، ولی امسال شاهد هیچ تغییری نیستیم و غرفه ناشران کودک و دیجیتال در شرایط نامطلوبی قرار دارد.»
حسینی زادگان همچنین اضافه می کند: «به نظرم باید امنیت نمایشگاه حفظ شود، دسترسی ها آسان تر شود و تدابیری برای مهیا کردن امکانات بهتر برای مخاطبان فراهم شود.»
او در پایان درخصوص رویکرد این انتشارات در تولید آثار با کیفیت و اهمیت دادن به نویسندگان جوان می گوید: «نشر ققنوس همیشه تلاش می کند تا به نویسندگان جوان میدان دهد و ما هرساله از حدود هزار اثری که برای انتشار به دستمان می رسد حدود 50 اثر را که با معیارهایمان همخوانی دارد منتشر می کنیم. در نمایشگاه امسال هم 850 کتاب در حوزه بزرگسال شرکت کردیم که 120 عنوان جدید هستند و برای حمایت از ناشران ایرانی هم چند عنوان کتاب را هم به صورت ویژه در نمایشگاه کتاب رونمایی کردیم.»
