«سیستم آنلاین اشتراک گذاری سفر» راهکاری مدرن برای ترافیک تهران

فارغ از اینکه فرسودگی و عدم کیفیت خودروها یکی از دلایل آلودگی هوا به ویژه در فصل پاییز و زمستان است، اما تعداد زیاد خودروهای شخصی که بخش زیادی از آنها نیز تک سرنشین هستند، یکی از دلایل خیابان‌های پرترافیک و شلوغ شهری چون تهران است.

یکی از راهکارهایی که در سال‌های اخیر در کشورهای اروپایی و آمریکایی مورد استقبال قرار گرفته است، سیستم آنلاین خودروی اشتراکی یا همان Car Pooling است.

روشی که توسط برخی از شهرداری های شهرهای شلوغ به عنوان یک طرح ضربتی هم در اوقات بحرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در این سیستم خودروهای تک سرنشین تشویق می‌شوند که صندلی‌های خالی خود را در اختیار هم مسیرهای خود قرار دهند و از خطوط پر سرنشین (HOV) استفاده کنند.

این شیوه این روزها به یکی از موفق‌ترین کسب‌وکارهای اروپا نیز تبدیل شده است.

به گزارش نیویورک تایمز، carpooling در مونیخ بیش از 6 میلیون مصرف‌کننده دارند و علاوه بر اینکه در کاهش سفرهای درون یا برون شهری تاثیر گذاشته‌اند بلکه بسیار اقتصادی و به صرفه هستند. در آمریکا نیز Zipcarموفق به جلب 700 هزار عضو شده است.

سیستم blablacar در فرانسه به‌عنوان موفق‌ترین نمونه حدود 40 میلیون عضو دارد و هرماه در پاریس 4 میلیون نفر از طریق این سیستم سفر می‌کنند.

در ایران نیز سیستم آنلاین اشتراک گذاری سفر «کاروانرو» بیش از دو سال است که فعالیت خود را شروع کرده و با بیش از 30هزار متقاضی راننده و مسافر روزانه در ایران به یکی از استارت‌آپ‌های موفق تبدیل شده است.

روزبه پاشا، مدیرعامل این کسب‌وکار اینترنتی که تجربه همکاری با کسب‌وکارهای موفق بین‌المللی مختلفی مثل اسکایپ را هم داشته می‌گوید:«Car pooling خودروهای اضافه را از جاده‌ها حذف می‌کند و مکمل موثری برای حمل و نقل عمومی است. به ویژه در مسیرهایی که حمل و نقل عمومی به تنهایی پاسخگو نیست، رانندگان خودروهای شخصی می‌توانند کمک موثری برای کاهش ترافیک یا بهبود کیفیت هوا باشند.»

او می‌گوید:« استفاده از این سیستم در مسیرهایی مثل تهران-کرج می‌تواند به کاهش ترافیک در این محدوده والبته کاهش هزینه‌های سفر برای مسافران هرروزه این مسیر منجر شود.»

جالب اینجاست علی‌رغم موفقیت این سیستم در کشورهای اروپایی و آمریکایی این طرح در هند چندان موفق نبوده است. افزایش آلودگی در شهر حیدرآباد باعث اعتراضات زیادی شده است. اما وقتی بحث سیستم اشتراکی خودرو در این شهر مطرح شد اشتیاقی در مردم ایجاد نکرد. حدود 14 درصد ترافیک حیدرآباد ناشی از ماشین های تک سرنشین است.

اگزوز خودرو یکی از مهمترین دلایل مربوط به آلودگی هوا، به ویژه برای آلودگی‌های ذرات جامد(PM) است که می تواند سلامت انسان را تحت تاثیر قرار دهد و همچنین باعث مشکلات محیط زیستی مانند هوای آلوده شود. از میان 90هزار خودرو در حیدرآباد 57 درصد دارای موتور گازوییلی هستند که تولیدکننده کربن سیاه و گازهای سمی است.

به گزارش Indian express، سیستم اشتراک گذاری سفر می‌تواند حیدرآباد را نجات دهد و تا 50 درصد از حجم خودروها در جاده ها بکاهد. البته در این شهر چند سیستم آنلاین برای استفاده مردم طراحی شده اما تنها 400 تا 600 تقاضا در روز دریافت می‌شود. علی رغم اینکه بیشتر خودروها تک سرنشین هستند.

جالب اینجاست که رابطه مستقیمی بین میزان توسعه‌یافتگی کشورها و استفاده از سیستم Carpooling دیده می‌شود.

اجرای این سیستم باعث کاهش فروش خودرو در کشورهای اروپایی نیز شده است. به نظر می‌رسد این روند در کشورهای در حال توسعه نیز به سرعت رخ دهد و مردم با اطلاع از فواید این سیستم بتوانند از خودروهای اشتراکی به جای خودروی شخصی استفاده کنند.

البته به اعتقاد بسیاری از جامعه‌شناسان استفاده از خودروهای تک سرنشین ریشه فرهنگی دارد، به این معنی که در برخی از کشورها مثل هندوستان، ترکیه و بنگلادش خودرو به معنی یک شیء ارزشمند تلقی می‌شود.

در ایران هم کمابیش مالکیت خودرو شخصی به معنی رفاه بیشتر و وابسته بودن به طبقه اجتمای بالاتر تلقی می‌شود.

دکتر محمدامین قانعی راد، جامعه شناس در مقاله بازنمایی فرهنگی اتومبیل می‌گوید:« مالکیت اتومبیل نمایش احساس قدرتمندی، سلطه و توانایی فردی و نمایش منزلت و پایگاه اجتماعی است و ارضای حس نوخواهی و تنوع جویی است. در ﻓﻀﺎی ﺧﺎص اﯾﻦ ﺳﺎل ﻫﺎ، اتومبیل ﯾﮏ ﻋﺮﺻﻪ ﺧﺼﻮﺻی ﺗﺮ و اﻣﻦ ﺗﺮ را ﺑﺮای ﺟﻮاﻧﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ساخته و ﻓﺮار از ﮔﺴﺘﺮه ﻋﻤﻮﻣی ﻧﺎاﻣﻦ ﺑﻪ راه ﺑﻨﺪان و ﺗﺮاﻓﯿﮏ منجر شده است.»

شاید بهترین شیوه برای کاهش این ترافیک که منشاء فرهنگی نیز دارد، تشویق سیستم اشتراک گذاری سفر است که به مردم این امکان را می‌دهد فضایی مابین فضای خصوصی و فضای عمومی را شکل دهند و بتوانند شیوه نوینی را برای حمل و نقل، ارتباط با جامعه و معاشرت انتخاب کنند.