چیزی که گردشگران را از روستا فراری می‌دهد
یک کارشناس ارشد مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی معتقد است: تا زمانی که برای مناطق روستایی و زیرساخت‌ها برنامه‌ریزی و جذب سرمایه نشود، اقلیم‌ها و مناظر از بین می‌روند و هیچ جاذبه یا جای جدیدی برای دیدن گردشگران در روستاها وجود نخواهد داشت.
نجلا درخشانی - کارشناس ارشد مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی - در روز جهانی محوطه‌ها و بناهای تاریخی با برگزاری نشست توسعه گردشگری روستایی با محوریت شعار جهانی ایکوموس «مناظر روستایی» در آبادان، تعدادی از عکاسان و تصویربرداران سینمایی این استان را با راهکارهای حفاظت از مناظر طبیعی و فرهنگی روستاها آشنا کرد.
او با اشاره به برنامه‌ریزی یونسکو برای نامگذاری سالانه در روز جهانی محوطه‌ها و بناهای تاریخی و توجه به این مقوله در طول سال، گفت: هر سال ممکن است یک رخداد برای محوطه‌ها و بناهای تاریخی اتفاق بیفتد، بنابراین در طول یک سال یک شعار تعریف می‌شود تا تمام کارهای پژوهشی و مقالات و سمینارها مطابق با آن شعار انجام شود.
وی با بیان این‌که آسیب‌های انسانی و طبیعی هر سال بخش زیادی از مناظر طبیعی و روستایی را مخدوش کرده و از بین می‌برند، ادامه داد: متاسفانه هر سال جاذبه‌های طبیعی را به خاطر تجاوزهای بی مورد انسانی از دست می‌دهیم، امسال نیز به عنوان سال «مناظر روستایی»، مناظر و محوطه‌های روستایی و آسیب‌های واردشده به آن‌ها بررسی می‌شوند. از سوی دیگر باید توجه داشت این مناظر، بخشی از مناظر فرهنگی و طبیعی هستند.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش به دسته‌بندی میراث فرهنگی و معنوی، مناظر فرهنگی و طبیعی و انواع گردشگری اشاره کرد و افزود: روستاهای ما از مهمترین ابزارهای فرهنگی‌اند، چون بکر نیستند، حضور انسان باعث ایجاد فضای روستایی می‌شود و در نتیجه روستاهای ما جزء مناظر ما هستند که ممکن است در حواشی آن‌ها مناظر طبیعی نیز وجود داشته باشد.
او با اشاره به این‌که در دسته‌بندی مناظر فرهنگی در روستاها، هنوز انسان فعالیت می‌کند و زیرساخت‌ها اجرایی می‌شوند، افزود: نقش فعالیت اجتماعی انسان در این روستاها دیده می‌شود، در این شرایط می‌توان گفت که روستاها منظر فرهنگی پیوسته‌ای دارند.
درخشانی توسعه پایدار را در دو بخش گردشگری و روستایی تقسیم‌بندی کرد و گفت: آیتم‌های کلیدی که در شاخص‌های گردشگری روستایی پایدار در نظر می‌گیریم شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را شامل می‌شوند.
او وضعیت کنونی آثار تاریخی را از نظر معماری اکولوژیکی بررسی کرد و ادامه داد: وقتی در مناظر روستایی پروانه ساخت می‌دهیم، کاری به فرم معماری و نوع سنگ‌هایی که در بناها استفاده می‌شود، نداریم و آموزش و برنامه‌ریزی اولیه‌ای وجود ندارد، به راحتی فرم معماری اصیل روستا را از دست می‌دهیم، در این شرایط گردشگر دیگر وارد مناطق روستایی نمی‌شود، چون انسان‌ها در محیط کالبدی و طبیعی آن مناظر دخالت کرده‌اند.
وی از بین رفتن فرم معماری اصلی روستایی را عامل از بین رفتن فرم طبیعت و منظر و کالبد در روستا دانست.
درخشانی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به لزوم توجه به مسائل بومی و ارزش‌های فرهنگی و بومی در آموزشی که در مدارس ارائه می‌شود، اظهار کرد: باید در مدارس درس‌هایی نیز ارائه شوند که دانش‌آموزان با جغرافیای بومی مناطق آشنا شوند و بوم‌های مختلف در روستاها و براساس آداب و رسوم معرفی شود.
او با بیان این‌که آموزش از یک سو به تهیه زیرساخت‌ها و از سوی دیگر توجه دولت و خانواده برمی‌گردد، ادامه داد: بنابراین در یک بخشِ آموزش خانواده‌ها و نوع فرهنگ خانواده‌ها و در بخش دیگر فضاهای روستایی باید معرفی شوند. تا زمانی که برای منطقه و زیرساخت‌ها برنامه‌ریزی و جذب سرمایه نشود و اقلیم‌ها و مناظر را از بین برده باشیم، هیچ جاذبه یا جای جدیدی برای ورود گردشگران و افراد جدید در روستاها نخواهیم داشت.
این کارشناس ارشد مرمت و احیا بناها و بافت‌های تاریخی با اشاره به حضور دائم گردشگران در محوطه‌ها و روستاهای تاریخی نسبت به لزوم ایجاد زیرساخت‌ها با کیفیت بالا تاکید کرد و افزود: با توجه به رشد گردشگری، اگر یکی دو مورد از این نمونه زیرساخت‌ها نیز در روستاها وجود داشته باشند، باز هم مردم نسبت به حضور در این مناطق ترغیب می‌شوند. کافی است تا در منطقه‌ای فرم اصیل و نوع معماری وتمام فرهنگ‌های لازم اجرایی شوند، این اتفاق به مرور اشاعه پیدا می‌کند، مشارکت‌های مردمی وارد می‌شوند و مردم برای تبدیل منطقه به روستای گردشگری مشارکت می‌کنند، بنابراین کالبد روستاها به مرور علاوه بر بازسازی پیشرفت می‌کند، توسعه اکولوژیک انجام می‌شود و کمترین ضرر به مناظر طبیعی وارد می‌شود.
به گفته او، متاسفانه در شرایط کنونی برخی افراد با بریدن نخل‌ها در روستاها، جای آن ساختمان‌سازی می‌کنند، یعنی یک طراحی مغایر با اکولوژیک که منظر و طبیعت را از بین می‌برد و از سوی دیگر به این فکر نمی‌کند که زیر این نوع محوطه‌ها به دلیل جاری بودن آب در آن‌ها به طور مداوم، خالی است، در واقع آن‌ها جای نهرها، جاده‌سازی می‌کنند.
او از جاذبه‌های اصلی در این مناطق را نهرهایی دانست که از بهمنشیر وارد ساحل می‌شوند و اضافه کرد: با از بین رفتن منظرهای روستایی، آن‌ها به شهر تبدیل می‌شوند، کشاورزی را از دست می‌دهند، گردشگر دیگر وارد این محوطه‌ها و مناظر نمی‌شود، بنابراین امکان ورود صنایع دستی را نیز ندارند و از سوی دیگر معترض می‌شوند که چرا نمی‌توانند این مناطق را به منطقه نمونه گردشگری تبدیل کنند.
درخشانی ایجاد این شرایط را نمونه‌ای از گردشگری ناپایدار در روستاها دانست و ادامه داد: تا زمانی‌که مسئولان، دولت و مردم در این حوزه برنامه‌ریزی نکنند، اثر معکوس در این محوطه‌های طبیعی و روستاها وارد می‌شود و مسئولان و دولت برنامه‌ریزی خود را در جهت معکوس انجام می‌دهند.
برای ورود به کانال تلگرام فرتاک نیوز کلیک کنید.
