آشنایی با معجزات یک چوب معطر

اکنون در هزاره سوم، جهان دوباره به توصیه این پزشک قدیمی بازگشته و به غذا به عنوان دارو می‌‌نگرد. در حال حاضر گیاهان دارویی و مشتقات آنها نظیر انواع ادویه 20 درصد تجویزات دارویی در کشورهای صنعتی پیشرفته و 80 درصد در کشورهای در حال توسعه را به خود اختصاص می‌‌دهد.

استفاده از گیاهان دارویی در ایران نیز مانند اکثر کشورهای در حالِ رشد، متداول بوده و همچنان رو به افزایش می‌‌باشد.

دارچین از خانواده برگ بو می‌‌باشد که چه در طب سنتی و چه در مطالعات مختلف امروزی به خواص متنوع و خارق‌العاده آن به دفعات اشاره شده است، در ادامه به بیان برخی از این خواص می‌پردازیم:

دارچین و دیابت

از دسته گیاهان دارویی که به نظر می‌‌رسد در درمان و کنترل دیابت نقش مهمی داشته باشد، دارچین را می‌‌توان نام برد که اثرات مفید و کارآمد خود در این زمینه را از طرق مختلف اعمال می‌‌کند:

1- یکی از اجزای فعال دارچین، پلی مری به نام متیل هیدروکسی کالکون بوده که شبیه انسولین عمل می‌‌کند و به همین دلیل می‌‌تواند باعث تقویت عملکرد انسولین، افزایش حساسیت به انسولین و همچنین کاهش مقاومت به این هورمون مهم و کاربردی شود.

2- در بیماران دیابتی نوعII  فسفوریلاسیون گیرنده انسولینی کاهش می‌‌یابد. از طرفی اجزای محلول و پلی فنول‌‌‌های دارچین باعث تحریک اتوفسفوریلاسیون گیرنده انسولینی شده و فسفوتیروزین فسفاتاز که خود یک آنزیم فعال در دفسفوریلیزه کردن گیرنده انسولینی است را مهار می‌‌کنند که خود این مسئله سبب افزایش حساسیت به انسولین می‌‌گردد.

علاوه بر این در برخی از مطالعات مشخص شده است که دارچین باعث افزایش برداشت گلوکز به وسیله فعال کردن گیرنده انسولینی و افزایش سنتز گلیکوژن می‌‌شود. از سویی دیگر به دلیل آنکه انسولین نقش کلیدی در متابولیسم چربی‌‌‌ها را داراست، مصرف دارچین باعث بهبود متابولیسم چربی‌‌‌ها در بدن نیز می‌‌شود.

3- دارچین از طریق ممانعت فعالیت آنزیم‌‌‌های α گلوکوزیداز و α آمیلاز پانکراسی، قند خون بعد از غذا را کاهش می‌‌دهد و همینطور از طریق انتقال ترانسپورتر 4 (GLUT-4)، برداشت سلولی گلوکز را تحریک می‌‌کند.

4- عصاره دارچین از طریق کاهش دادن جذب روده ای آلانین که نقش حیاتی را در مسیر گلوکونئوژنز (مسیری متابولیکی که گلوکز از پیش‌سازهای غیر کربوهیدراتی ساده مانند پیروات، لاکتات، اسید‌‌‌های آمینه و ... تولید می‌‌شود) ایفا می‌‌کند، به بهبود متابولیسم گلوکز کمک می‌‌کند.

دارچین و کبد چرب غیر الکلی

در مورد تأثیرات دارچین در بهبود عملکرد انسولین (عصاره دارچین باعث افزایش فعالیت انسولین تا 20 برابر می‌‌شود) و با در نظر گرفتن خواص کم نظیر آنتی اکسیدانی ترکیبات موجود در دارچین، مصرف این ماده غذایی می‌‌تواند در بهبود بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی مؤثر باشد.

دارچین و خواص آنتی اکسیدانی

خاصیت آنتی اکسیدانی دارچین به علت وجود ترکیبات مختلفی نظیر: اوژنول، استیل اوژنول، کاریونیلن، سینئول و سینام آلدهید می‌‌باشد. مطالعات زیادی اثر آنتی اکسیدانی اوژنول را ثابت کرده اند، اوژنول دارای خواص غیرسمی و حفاظت کننده بوده و خروج مواد سمی از روده را تسهیل می‌‌کند.

سایر بررسی‌‌‌های صورت گرفته در این حوزه نشان داده‌اند که اوژنول دارای اثر مهارکنندگی بر اکسیداسیون LDL و VLDL می‌‌باشد.  از طرفی اثر آنتی اکسیدانی 1و8 سینئول به عنوان بازدارنده صدمات ناشی از اتانول بر معده نیز به اثبات رسیده است.

فلاونوئیدها و سایر ترکیبات مذکورِ موجود در دارچین علاوه برکاهش پراکسیداسیون لیپیدها و بهبود فعالیت آنزیم‌‌‌های شرکت کننده در دفاع آنتی اکسیدانی بدن مانند گلوتاتیون پراکسیداز (GPx)، گلوتاتیون ردوکتاز (GR)، سوپر اکسید دیسموتاز (SOD) و کاتالاز، مانع تشکیل رادیکال‌‌‌های آزاد مخرب سلامتی نیز می‌‌شوند.

دارچین و بیماری‌‌‌های قلبی-عروقی

یکی از اجزای فعالِ جدا شده از دارچین به نام 2- متوکسی سینام آلدهید (2-MCA) سبب کاهش چسبندگی سلول‌‌‌های اندوتلیال عروق می‌‌شود که از این طریق می‌‌تواند احتمال بروز خطرات قلبی- عروقی را کاهش دهد.

از طرفی دیگر دو ترکیب سینامیک آلدهید و سینامیک اسید جدا شده از دارچین سبب افزایش مقاومت قلب در برابر بیماری‌‌‌های ایسکمیک قلب (بیماری‌‌‌هایی ناشی از کاهش خون رسانی به عضله قلب) می‌‌شوند.

سیناموفیلین موجود در دارچین دارای خاصیت مهارکنندگیِ سنتز ترومبوکسان A2 (ترومبوکسان‌‌‌ها باعث تجمع پلاکت‌‌‌ها می‌‌شوند و همچنین منقبض کننده عروق بوده و فشار خون را افزایش می‌‌دهند) می‌‌باشد که بدینوسیله می‌‌تواند نقش مهمی را در پیشگیری از بیماری‌‌‌های عروقی و آترواسکلروز ایفا نماید.

علاوه بر مسائل گفته شده، دارچین قادر به تصحیح پروفایل لیپیدی خون به صورت کاهش تری گلیسرید، LDL، VLDL و افزایش HDL خون نیز می‌‌باشد.

دارچین و خواص آنتی میکروبیالی

اسانس دارچین توسط محققین زیادی به عنوان منبع مناسب از ترکیبات ضد قارچی و باکتریایی شناخته شده است. دو ترکیب اوژنول و سینامیک آلدهید موجود در اسانس دارچین غشای دو لایه فسفولیپیدی سلول را حساس نموده و موجب افزایش نفوذ پذیری و نشت اجزای ضروری داخل سلولی (مانند آهن،ATP ، اسیدهای نوکلئیک و اسیدهای آمینه) می‌‌شوند یا به سیستم‌‌‌های آنزیمی میکروارگانیسم‌‌‌ها آسیب می‌‌زنند.

در میان ترکیبات غیر فنولی اسانس‌‌‌ها، نشان داده شده که سینام آلدهید دارای خواص ضد میکروبی خاصی می‌‌باشد و احتمالاً از طریق اتصال گروه کربونیل با پروتئین‌‌‌ها عمل کرده و جلوی فعالیت آنزیم آمینواسید دکربوکسیلاز را می‌‌گیرد، همچنین به اثبات رسیده که این ترکیب می‌‌تواند از طریق کاهش محتوای انرژی سلولی نیز، سبب نابودی میکروارگانیسم‌‌‌ها گردد.