تاثیر مصرف زیره سبز در بهبود سندرم متابولیک

در سراسر جهان «سندرم متابولیک» به یک نگرانی در حال افزایش بهداشت عمومی تبدیل شده است. چاقی مرکزی، بالا بودن تری گلیسیرید در خون، کلسترول خوب یا HDL پایین، فشار خون و قند خون ناشتای بالا از نشانه های سندروم متابولیک هستند و برای تشخیص این سندروم وجود حداقل سه معیار از این پنج معیار لازم است.

سندروم متابولیک می‌تواند نتیجه عوامل مختلف ژنتیکی و محیطی مانند سبک زندگی کم تحرک، سیگار کشیدن، رژیم غذایی ناسالم و استرس باشد. این سندرم به طور معنی‌داری در زنان بیشتر از مردان است و احتمال ابتلای زنان سه برابر بیشتر است.

میزان شیوع این سندروم در زنان ۴۰ تا ۵۰ ساله ایرانی حدود ۵۰ درصد تخمین زده می‌شود و این زنگ خطر بزرگی برای زنان ایرانی است. افراد مبتلا به این سندرم در معرض خطر بیشتر بیماری های قلبی عروقی و دیابت هستند. سندروم متابولیک خطر ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، کبد چرب، سنگ کیسه صفرا و آشفتگی‌های خواب را افزایش داده و همچنین خطر ابتلا به سرطان های دستگاه تولیدمثل مانند سرطان آندومتر و گردن رحم را در زنان افزایش می‌دهد.

برای مدیریت سندروم متابولیک، کاهش عوامل خطرزا مانند چاقی، عدم تحرک جسمی و رژیم غذایی سالم و به بیان دیگر تغییر سبک زندگی اهمیت دارد.

یکی از راه‌های مدیریت این سندرم؛ بهره‌گیری از درمان‌های گیاهی است. در برخی بررسی‌ها تاثیر گیاه زیره سبز در کاهش قند خون مشاهده شده است. با توجه به مطالعات محدود و متناقض در مورد تاثیر زیره سبز بر شاخص های سندروم متابولیک، پژوهشگران با انجام یک تحقیق تاثیر این گیاه را بر شاخص های سندروم متابولیک در زنان سنین باروری بررسی کردند.

این مطالعه کارآزمایی بالینی سه سو کور، بر روی ۶۶ نفر از زنان در سنین باروری که حداقل سه شاخص سندرم متابولیک را داشتند انجام شد. افراد به دو گروه دریافت‌کننده ۵۰۰  میلی‌گرم زیره سبز و دارونما تقسیم شدند. مطالعه به مدت هشت هفته به طول انجامید و قبل و بعد از این مدت اندازه دور کمر، میزان قند خون ناشتا، کلسترول HDL و تری‌گلیسیرید افراد اندازه‌گیری شد.

بررسی‌های مطالعه نشان داد که مصرف زیره سبز به مقدار ۵۰۰ میلی گرم، دو بار در روز به مدت هشت هفته، در کاهش اندازه دور کمر، کاهش فشار خون، کاهش میزان غلظت تری گلیسیرید و افزایش کلسترول HDLموثر بود. میزان قند خون ناشتا در گروه مصرف‌کننده زیره سبز تغییر معناداری نداشت؛ ولی در گروه دارونما این میزان افزایش یافته بود.

پژوهشگران این مطالعه می‌گویند؛ ممکن است با افزایش مدت مصرف و همچنین تغییراتی در دوز و تعداد دفعات مصرف روزانه تاثیرات بیشتر و بهتری مشاهده شود.

به گفته این محققان، عدم بررسی داروهای مصرفی مرتبط در دو گروه یکی از نقاط ضعف در این تحقیق بوده است. همچنین بهتر است مطالعات مشابهی بر روی مردان نیز برای تعمیم بهتر نتایج انجام شود.

پژوهشگران بر اساس نتایج به دست آمده پیشنهاد می‌کنند: زنان در سنین باروری برای بهبود شاخص‌های سندروم متابولیک که زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت نوع دو است، در کنار سایر اقدامات از مکمل زیره سبز نیز استفاده کنند.

در انجام این تحقیق شیرین محمودی، مرضیه لری‌پور و شایسته اسماعیل‌زاده؛ پژوهشگران دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان به همراه زرین سرحدی‌نژاد و هاله تاج‌الدینی از دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی کرمان با یکدیگر مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی با عنوان «تاثیر زیره سبز در شاخص های سندروم متابولیک زنان سنین باروری» در مجله زنان، مامایی و نازایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد منتشر شده است.