نشانه‌های خستگی گرمایی و راهکارهای نجات از آن

خستگی گرمایی شرایطی است که فرد علائمی چون تعریق شدید، نبض سریع و بالا رفتن بیش از حد دمای بدن دارد. این مورد یکی از سه سندروم مربوط به گرما می باشد که گرفتگی گرمایی خفیف ترین و گرما زدگی شدید ترین آن می باشد. علل خستگی گرمایی شامل قرار گیری در معرض درجه حرارت بالا به ویژه هنگامی که رطوبت بالا و فعالیت شدید باشد می باشد. عدم درمان سریع می تواند منجر به گرما زدگی شود که وضعیتی تهدید کننده است اما خوشبختانه خستگی گرمایی قابل پیشگیری خواهد بود.

نشانه های خستگی گرمایی:

علائم و نشانه های خستگی گرمایی ممکن است بطور ناگهانی یا طی گذشت زمان ایجاد شود. چنانچه در بخش سلامت نمناک گفته ایم این علائم و نشانه ها عبارتند از:

پوستی خنک و مرطوب به همراه مور مور شدن (مو به تن سیخ شدن) هنگام گرما

تعریق شدید

ضعف

خستگی

نبض ضعیف و سریع

فشار خون پایین هنگام ایستادن

گرفتگی عضلات

تهوع

سردرد

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ چنانچه فکر میکنید دچار خستگی گرمایی شده اید:

تمام فعالیت هایتان را متوقف و استراحت کنید

به مکانی خنک بروید

آب خنک بنوشید

اگر علائم تشدید یافت و یا طی یک ساعت بهبود پیدا نکرد به پزشک مراجعه کنید. فردی که علائم خستگی گرمایی دارد معمولا دچار آشفتگی می شود، هوشیاری خود را از دست می دهد و قادر به نوشیدن مایعات نیست. اگر دمای مرکزی بدن (اندازه گیری شده توسط دماسنج رکتال) به ۱۰۴ درجه فارنهایت یا ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر برسد نیاز به مراجعه پزشک و خنک کننده فوری می باشد.

علل خستگی گرمایی:

گرمای بدن به همراه گرمای محیطی، دمای اصلی(هسته ای) نامیده می شود. بدن برای حفظ دمای طبیعی خود (تقریبا۳۷ درجه سانتیگراد) نیاز به حفظ گرما در دمای سرد دارد که آن را با محیط تنظیم می کند. زمانی که دمای محیط اطراف بالاتر از دمای بدن برود، نمی تواند گرمای داخلی خود را دفع کند، در این مواقع است که خستگی گرمایی رخ می دهد.

- عدم خنک شدن بدن بصورت خود به خود :بدن بطور عمده از طریق تعریق خنک می شود. تبخیر عرق دمای بدن را تنظیم می کند. بااین وجود هنگامی که در هوای گرم و مرطوب افزایش دما بیشتر باشد و یا بیش از حد ورزش کنید بدن قادر به خنک کردن خود نیست در نتیجه ممکن است دچار گرفتگی گرمایی شود. علائم و نشانه های گرفتگی گرمایی معمولا شامل تعریق زیاد، خستگی، تشنگی و گرفتگی عضلات می باشد. درمان سریع معمولا از پیشرفت گرما زدگی تا خستگی گرمایی جلوگیری می کند. معمولا با نوشیدن مایعات یا نوشیدنی های ورزشی حاوی الکترولیت ( گاتوراد،پاوراد) می توانید دمای بدن را خنک کرده و یا به مکانی خنک بروید و استراحت کنید.

سایر علائم خستگی گرمایی عبارتند از:

کم آبی که توانایی بدن را در عرق کردن و حفظ دمای طبیعی کاهش می دهد

پوشش بیش از حد به ویژه لباس هایی که اجازه تبخیر عرق را نمی دهند

علائم خستگی گرمایی

عواملی که احتمال ابتلا را افزایش می دهند عبارتند از :

هر فرد ممکن است خستگی گرمایی را تجربه کند اما برخی از عوامل می توانند حساسیت فرد را نسبت به گرما افزایش دهند.

- پیری یا جوانی : نوزادان و کودکان کمتر از ۴ سال و بزرگسالان ۶۵ سال به بالا در معرض خطر خستگی گرمایی بیشتری هستند. توانایی بدن در تنظیم دمای خود در جوانی کاملا رشد نیافته است و ممکن است در بزرگسالی با بیماری، دارو یا عوامل دیگر کاهش یابد.

- داروهای خاص: داروهایی هستند که توانایی بدن را در آبرسانی مختل می کنند مانند داروهای درمان فشار خون بالا و مشکلات قلبی (مسدود کننده بتا،دیورتیک)، داروهای کاهش علایم آلرژی مانند انتی هیستامین ها، داروهای آرام بخش و داروهای ضد روان پریشی.

علاوه براین برخی مواد مخدر غیر قانونی چون کوکائین و آمفتامین نیز می توانند دمای بدن را افزایش دهند.

- چاقی : تحمل وزن اضافه ممکن است که در تنظیم دمای بدن تاثیر بگذارد و باعث شود بدن گرمای بیشتری را حفظ کند.

- تغییرات دمای ناگهانی : اگر به گرما عادت ندارید بیشتر مستعد ابتلا به بیماری های ناشی از گرما چون خستگی گرمایی هستید. سفر به شهر هایی با آب و هوای گرم یا زندگی در منطقه ای مرطوب می تواند فرد را در معرض این بیماری قرار دهد زیرا بدن فرصت عادت کردن به درجه حرارت بالا را نداشته است.

- شاخص گرمایی بالا : شاخص گرمایی درجه حرارت واحدی است که حرارت و رطوبت فضای باز را در نظر می گیرد. هنگامی که رطوبت زیاد باشد عرق به راحتی تبخیر نشده و بدن در خنک کردن به مشکل برمی خورد و فرد را مستعد گرما زدگی می کند. هنگامی که شاخص گرما ۳۳ درجه سانتیگراد یا بالاتر رود برای خنک کردن باید احتیاط کرد.

سایر مشکلات:

در صورت عدم درمان، خستگی گرمایی می تواند منجر به گرما زدگی شود و هنگامی رخ می دهد که دمای مرکزی بدن به ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر برسد. گرما زدگی برای جلوگیری از آسیب دائمی به مغز و سایر اعضای حیاتی بدن که منجر به مرگ می شوند، نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

تشخیص خستگی گرمایی :

چنانچه به دلیل خستگی گرمایی به پزشک مراجعه کرده اید پرسنل پزشکی ابتدا دمای بدن شما را با دماسنج رکتال بررسی می کنند و اگر مشکوک به این بیماری بودند ممکن است آزمایشاتی را تجویز کنند که عبارتند از:

آزمایش خون برای بررسی میزان کم سدیم و پتاسیم خون و محتوای گاز موجود در خون

آزمایش ادرار برای بررسی غلظت، ترکیب ادرار و عملکرد کلیه ها

آزمایش عملکرد عضلات برای بررسی رابومولیولیز (آسیب جدی به بافت های عضلانی)

تصویر برداری پرتو ایکس و سایر برای بررسی آسیب به اعضای داخلی بدن

پیشگیری و درمان خستگی گرمایی

پوشیدن لباس های سبک و آزاد زیرا لباس های چسبان و تنگ به بدن اجازه خنک شدن نمی دهند

محافظت در برابر افتاب سوختگی زیرا بر توانایی بدن علیه خنک شدن تاثیر می گذارد بنابراین در فضای باز و نور خورشید از کلاه، عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب با SPF حداقل ۱۵ استفاده کنید

نوشیدن مقدار زیادی مایعات که به تعریق و حفظ دمای طبیعی بدن کمک می کند

احتیاط مصرف دارو های خاص

در شرایط گرما هرگز فردی را در اتومبیل پارک شده نگهداری نکنید زیرا این عامل یکی از دلایل عمده مرگ و میر ناشی از گرمازدگی در کودکان می باشد. هنگام پارک اتومبیل دمای هوا در اتومبیل در عرض ۱۰ دقیقه از ۲۰ درجه فارنهایت (بیش از ۶.۷ درجه سانتیگراد) بالاتر می رود.

در گرم ترین ساعات روز سخت گیری نکنید:اگر نمی توانید از فعالیت شدید در هوای گرم جلوگیری کنید مایعات زیادی بنوشید و مرتبا در مکانی خنک استراحت کنید. سعی کنید برای ساعات خنک روز مانند صبح زود و عصر برنامه ریزی کنید.

مدت زمان فعالیت در هوای گرم را محدود کنید تا زمانی که به این شرایط عادت کنید. افرادی که به هوای گرم عادت ندارند مستعد ابتلا به خستگی گرمایی هستند. این امر ممکن است چند هفته طول بکشد تا بدن در برابر هوای گرم عادت کند.

اگر داروهای خاصی مصرف می کنید یا وضعیتی دارید که احتمال بروز مشکلات ناشی از گرما را افزایش می دهد احتیاط کنید.

اگر طی یک ساعت پس از استفاده از این اقدامات احساس بهتری نداشتید به دنبال مراقب های پزشکی باشید دراین شرایط آن ها:

فرد را در آب خنک غوطه ور می کنند، ثابت شده است که حمام آب سرد می تواند موثر ترین روش برای کاهش دمای اصلی بدن باشد

از تکنیک های خنک کننده تبخیر استفاده می کنند :اگر غوطه وری در آب در دسترس نبود پزشک سعی می کند دمای بدن را با ریختن آب خنک برروی بدن داغ پایین آورد. در این شرایط آب بر روی بدن تبخیر شده و خنک خواهد شد.

ممکن است فرد را در پتویی مخصوص بپیچاند یا کمپرس یخی روی کشاله ران، گردن، پشت و زیر بغل قرار دهد تا دمای بدن پایین آید. به منظور کاهش لرز پزشک ممکن است بنزودیازپین یا شل کننده عضلات را توصیه کند.