بی‌خوابی می‌تواند انسان را احمق کند

آیا با مشکل «نداشتن خواب شبانه خوب» دست‌وپنجه نرم می‌کنید؟ نتایج تحقیقات جدید محققان مکزیکی هشدار می‌دهد که این بی‌خوابی حتی ممکن است شما را کُند و خنگ کند.

به نقل از ایندیپندنت، این دانشمندان با اندازه‌گیری توانایی تشخیص اهداف بصری ۲۲ دانشجوی کارشناسی در طول یک دوره پنج روزه کمبود خواب، به بررسی تاثیر بی‌خوابی بر کاهش توجه و قابلیت واکنش سریع افراد پرداختند. نتایج این مطالعه در مجله «تحقیقات تجربی مغز» (Experimental Brain Research) منتشر شده است.

دانشجویان در دو روز اول، خواب معمولی داشتند اما بعد محققان آنها را وادار کردند ۲۴ ساعت نخوابند و سپس به مدت دو روز این بی‌خوابی را جبران کنند. محققان آزمایشی به نام «عملکرد بصری زنجیره‌ای سریع» یا آراس‌پی‌وی(RSVP) را روی دانشجویان انجام دادند. در این آزمایش آنها باید روی صفحه نمایشگر کامپیوتر روی دو عدد هدف که به فاصله‌های زمانی بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلی‌ثانیه از یکدیگر ظاهر می‌شدند، کلیک می‌کردند، در حالی که اعداد دیگر هم به منظور پرت‌ کردن حواس دانشجویان روی صفحه ظاهر می‌شدند.

هدف آزمایش آراس‌پی‌وی سنجش توانایی دانشجویان در جست‌وجوی هدف دوم بود که به‌سرعت ظاهر می‌شد، زیرا جست‌وجوی گزینه‌ها یا مواردی که به‌ سرعت و یکی پس از دیگری ظاهر می‌شوند، برای اغلب افراد دشوار است. محققان این وضعیت شناختی مغز را «تاثیر چشمک‌زن» یا لغزش توجه می‌نامند.

در طول این دوره آزمایشی قابلیت عملکرد بصری زنجیره‌ای سریع دانشجویان ارزیابی شد. دانشجویان پس از ۲۴ ساعت بی‌خوابی، در تشخیص اعداد هدف به طرز قابل‌توجهی دقت کمتری نشان دادند و در عین حال مدت‌ زمان شناسایی اهداف هم بیشتر شد. افراد به طور معمول تاثیر چشمک‌زن را در فاصله ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلی‌ثانیه تشخیص می‌دهند، اما دانشجویان خواب‌آلود این تاثیر را در مدت زمانی طولانی‌تر مانند ۶۰۰ میلی‌ثانیه متوجه شدند.

 اساسا کم‌خوابی دقت و توجه دانشجویان را کاهش داد و در عین حال باعث شد واکنش‌های کندی نشان دهند. البته دامنه توجه و زمان واکنش این دانشجویان پس از بهبود و جبران بی‌خوابی ۲۴ ساعته به حالت عادی بازگشت. 

کارلوس گالگوس، نویسنده ارشد این پژوهش، می‌گوید: «مهم‌ترین نکته این است که بی‌خوابی شبانه ضریب خطا را افزایش می‌دهند. البته برخی از این خطاها مانند اشتباه در خواندن حین مطالعه بی‌خطرند، اما برخی دیگر مانند فشار دادن پدال گاز به جای ترمز حین رانندگی، می‌توانند مرگبار باشند.» به همین دلیل مهم است که بدانید روز بعد از بی‌خوابی شبانه قرار است چه کاری انجام دهید، زیرا در برخی کارها مانند رانندگی با کامیون در جاده، جایی برای خطا وجود ندارد.