توصیه های تغذیه ای برای مبتلایان به هلیکوباکترپیلوری
شاید خیلی از شما نام «هلیکوباکترپیلوری» را شنیده باشید، اما ندانید این باکتری دقیقا چیست و چه آسیبی به بدن می‌رساند. هلیکوباکترپیلوری، نوعی باکتری است که باعث ایجاد بیماری‌های عفونی در دستگاه گوارش می‌شود و عوارضی مانند زخم‌معده، زخم بخش‌های ابتدایی روده و ناراحتی‌های معده را به دنبال دارد.
تقریبا 50 درصد از مردم جهان مبتلا به این باکتری هستند و بیشتر این افراد خودشان از وجود هلیکوباکترپیلوری در دستگاه گوارش‌شان اطلاعی ندارند. معمولا زمانی ما به وجود هلیکوباکترپیلوری در دستگاه گوارش‌مان پی می‌بریم که با درد و سوزش‌های شدید در دستگاه گوارش مواجه می‌شویم و به پزشک مراجعه می‌کنیم.
چطور از ابتلا به هلیکوباکترپیلوری پیشگیری کنیم؟
احتمال ابتلا به هلیکوباکترپیلوری در کشورهای درحال توسعه و کشورهای فقیر از نظر بهداشتی بیشتر از سایر نقاط جهان است. از این‌رو، سازمان بهداشت جهانی توصیه‌هایی ساده و کاربردی برای پیشگیری از ابتلا به هلیکوباکترپیلوری مطرح کرده است. یکی از راه‌های اساسی برای آلوده شدن با باکتری هلیکوباکترپیلوری، راه دهانی و دهانی-مدفوعی است، پس برای پیشگیری از آلوده شدن به این باکتری توصیه می‌شود حتما پس از رفتن به سرویس بهداشتی، دست های خود را کاملا با مایع‌های دستشویی بشویید. این شستشو باید لابلای انگشتان، زیر ناخن‌ها، کف دست، پشت دست و حتی مچ دست را هم در بربگیرد. بهتر است آموزش شستن درست و کامل دست ها پس از رفتن به سرویس بهداستی را از 2 سالگی به فرزندان خود هم آموزش دهید.
توصیه دیگر، استفاده نکردن از آب یا غذایی است که از سلامت و بهداشت آن اطمینان ندارید. در موارد بسیار زیادی، نوشیدن آب‌های غیرسالم در سفر یا خوردن غذاها و سالادهای رستورانی، عاملی اساسی برای ورود هلیکوباکترپیلوری به دستگاه گوارش است. بهتر است برای پیشگیری از ورود این باکتری به بدن، از خوردن گوشت‌های نیم‌پز، مخصوصا در رستوران‌ها، خودداری کنید. نکته دیگر اینکه خوردن غذایی که اصول بهداشتی فردی و محیطی در آماده‌سازی و پخت آن توسط آشپز رعایت نشده است نیز می‌تواند از عوامل آلودگی با این باکتری باشد.
عوامل موثر در بهبود هلیکوباکترپیلوری کدام‌اند؟
معمولا بعد از تشخیص ابتلا به هلیکوباکترپیلوری، پزشک شما توصیه‌های تغذیه‌ای و غیرتغذیه‌ای برای بهبود این بیماری خواهد داشت. در درجه اول، احتمالا مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک برای مهار عفونت به شما توصیه می‌شود. از این‌رو، باید در دوران مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها به اندازه کافی آب و آبمیوه تازه و طبیعی بنوشید.
نکته دیگر اینکه تداوم و اصرار به مصرف غذاهای تند، پرادویه، چرب و سرخ‌کردنی، احتمال بهبود سریع‌تر عفونت ناشی از هلیکوباکترپیلوری را به تعویق می‌اندازد. به عبارت ساده‌تر، ابتلا به هلیکوباکترپیلوری همیشه با زخم‌معده همراه نیست اما اگر درمان این بیماری به تاخیر بیفتد، باکتری می‌تواند زخم‌های گوارشی ایجاد کند.
کنترل استرس و پرهیز از استعمال دخانیات جزو توصیه‌های اساسی دیگر برای کوتاه شدن دوره درمان هلیکوباکترپیلوری است. در صورتی که دردهای گوارشی شما بیش از اندازه باشد، شما مجاز به مصرف خودسرانه داروهای ضدالتهابی نیستید و باید برای تخفیف این دردها از پزشک بخواهید مناسب‌ترین مسکن را برای شما تجویز کند.
مصرف کدام مواد غذایی باید محدود شود؟
زمانی که ابتلا به هلیکوباکترپیلوری یا در موارد شدیدتر زخم‌معده ناشی از آن در شما تشخیص داده می‌شود، باید مصرف گروهی از غذاها را محدود کنید یا حتی آنها را کنار بگذارید. استفاده از برخی مواد غذایی در افراد مبتلا به هلیکوباکترپیلوری می‌تواند منجر به سوزش شدید معده، هضم نادرست غذاها و بروز دردهای شدید در ناحیه گوارشی این افراد شود. از این‌رو، اگر مبتلا به هلیکوباکترپیلوری هستید، از همین امروز دور خوراکی‌هایی مانند قهوه، شکلات، غذاها و ادویه‌های تند، نوشابه‌های گازدار، نوشیدنی‌های حاوی کافیین، میوه‌های اسیدی مانند مرکبات و گوجه‌فرنگی را خط بکشید. به‌علاوه، به افراد مبتلا به هلیکوباکترپیلوری که دوره درمان خود را سپری می‌کنند، توصیه می‌شود حدود 3 ساعت قبل از ساعت خواب شبانه، آخرین وعده غذایی را صرف کنند تا هنگام خواب دچار علایم شدید ریفلاکس نشوند.
7 توصیه غذایی طب سنتی
بهتر است مصرف میوه‌هایی مانند بِه، گلابی، سیب، مویز و سبزی‌هایی مانند خرفه را در برنامه غذایی روزانه داشته باشید.
اگر می‌خواهید کنار غذا نوشیدنی مصرف کنید یا تمایل به مصرف شربت خانگی در طول روز دارید، خوردن شربت آب‌عسل را به شما پیشنهاد می‌کنیم. این شربت، رطوبت معده را در افراد مبتلا به هلیکوباکترپیلوری از بین می‌برد و در بهبود زخم‌های گوارشی احتمالی ایجادشده موثر است.
میان روغن‌ها، استفاده از روغن زیتون بکر یا فرابکر بیشتر از سایر روغن‌ها به این بیماران توصیه می‌شود.
میان غذاهای نرم و آبکی، خوردن شیربرنج و فرنی برای این بیماران بسیار مفید است.
بهتر است این بیماران با تغییر شیوه غذا خوردن خود؛ یعنی روآوردن به غذا خوردن آهسته و جویدن کافی مواد غذایی، به تسریع روند درمان خود کمک کنند.
میان دمنوش‌ها و عرقیجات سنتی، مصرف بابونه، بومادران، شیرین‌بیان و انیسون، شدیدا به افراد مبتلا به هلیکوباکترپیلوری توصیه می‌شود.
دمنوش زیره سبز و آویشن می‌توانند دمنوش‌های مناسبی برای این بیماران باشند.
گوشت بوقلمون علیه عفونت هلیکوباکتر
زمانی که باکتری هلیکوباکترپیلوری وارد دستگاه گوارش می‌شود، بیماری‌های عفونی معده و روده را همراه خود می‌آورد. از این‌رو، بسیار مهم است که کنار دارودرمانی زیر نظر پزشک، موارد تغذیه‌ای برای بهبود سریع‌تر این باکتری رعایت شود.
اولین نکته در مورد میوه‌هاست که منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبرهای غذایی هستند و می‌توانند توانایی سیستم ایمنی برای مقابله با عوامل عفونی را بالا ببرند. میان انواع میوه‌ها، بهتر است مصرف میوه‌های اسیدی کم شود و افراد مبتلا به این بیماری بیشتر به سمت استفاده از میوه‌هایی مانند سیب، موز، گلابی، هلو و انواع توت‌های شیرین بروند.
میان سبزیجات، استفاده از سبزی‌هایی مانند کنگرفرنگی، نخودفرنگی، کلم بروکلی، اسفناج و سیب‌زمینی برای این افراد مفید است. بهتر است این افراد، سبزیجات را کمی بخارپز و سپس مصرف کنند تا نفخ آنها کمی گرفته شود و هضم‌شان برای دستگاه گوارش ساده‌تر باشد. خوردن سبزیجات نشاسته‌ای و سرخ‌شده مانند سیب‌زمینی سرخ‌شده در دوران درمان هلیکوباکترپیلوری به بیماران توصیه نمی‌شود.
بهتر است بدانید استفاده از غلات آرد سفید می‌تواند باعث تحریک زخم‌های گوارشی و افزایش التهاب در افراد مبتلا به هلیکوباکترپیلوری شود. از این‌رو، بهتر است سهم غلات شما به غلات کاملا سبوس‌دار اختصاص داده شود.
میان گوشت‌ها، استفاده از گوشت‌های پرچرب می‌تواند شدیدا باعث التهاب و تشدید دردهای گوارشی در افراد مبتلا به هلیکوباکترپیلوری شود. از این‌رو، توصیه می‌شود این افراد، گوشت‌های بسیار کم‌چرب را به‌صورت بخارپز آماده و مصرف کنند. گوشت ماهی، فیله مرغ و سینه بوقلمون جزو کم‌چرب‌ترین گوشت‌هایی هستند که می‌توانند به‌صورت بخارپز یا کبابی در برنامه غذایی این افراد جا بگیرند.
در پایان نیز باید اضافه کنیم استفاده از غذاهای کنسروی و خوراکی‌های خوش‌نمک شدیدا برای این افراد مضر است و باید دور مصرف آنها تا بهبود کامل بیماری، خط کشیده شود.