فصل گرما و تغییر سبک تغذیه

آقای دکتر منصور رضایی متخصص تغذیه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری درباره تغذیه در فصل گرما گفت: با گرم‌تر شدن هوا از لبنیات و گوشت‌های کم چرب استفاده شود و در کنار آن بدلیل تعریق فراوان که بدن نیاز به آب و املاح بیشتر دارد افزایش میوه و سبزی فصلی را بعلت فیبر فراوان بیشتر در سبد تغذیه خود قرار دهید.

وی افزود: وقتی هوا گرم است تعریق بدن زیاد می‌شود و اگر این آب و املاح از دست رفته جبران نشود برای بدن ضعف و سستی می‌آورد.

این متخصص تغذیه ادامه داد: در کنار مواد قندی فیبردار که منبع آن همان میوه‌ها هستند غذا‌های پروتئنی گیاهی مثل دانه ها، مغزها، حبوبات و آجیل‌ها و پروتئنی‌های حیوانی کم چرب مثل تخم مرغ و لبنیات توان جسمی افراد را بالا می‌برد ضمن اینکه در فصل تابستان و گرما نباید غذا‌های پرانرژی و چرب استفاده شود و استفاده حداقلی از غذا‌های فراوری شده که نمک پنهان دارد داشته باشید.

در فصل تابستان افراد با مزاج گرم و خشک که مزاج صفرا نامیده می‌شود، بیشتر در معرض آسیب می‌باشند، زیرا به دلیل گرم و خشک بودن مزاج این افراد و همچنین مزاج فصل تابستان، احتمال خطر در این افراد بیشتر است؛ بنابراین در این فصل باید همانگونه که در بخش رژیم غذایی مزاج‌ها و طبایع گفته شد از تمام خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هایی که حرارت بدن را بالا می‌برند و باعث خشکی می‌شوند، پرهیز کرد، بویژه مواد غذایی تند از قبیل فلفل و زنجبیل، دارچین، زعفران، سس‌های تند، خردل، سبزیجات تند مانند سیر، پیاز، ترخون، نعناع، تره، شاهی، شوید و… در نتیجه باید از غذا‌های پخته ساده بدون ادویه‌جات استفاده شود.

پرهیز از تنقلات شور: این افراد باید در مصرف نمک و غذا‌های شور و تنقلات مانند چیپس شور، آجیل شور و… در فصل تابستان احتیاط نمایند. مثلاً در صورت مصرف بادام یا فندق، از انواع خام آن و به مقدار کم استفاده کنند. اکثر مغز‌ها مزاج گرم و خشک دارند و همه افراد به ویژه کسانی که مزاج گرم و خشک دارند، نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنند.

پرهیز از سرخ کردنی‌ها و فست فود: سرخ کردن، بو دادن و تفت دادن باعث گرم و خشک شدن مزاج ماده غذایی می‌شوند، بنابراین نباید در مصرف غذا‌های تهیه شده به این روش‌ها زیاده‌روی شود. همچنین همانطور که در بخش خوراکی‌های مضر و خطرناک صحبت شد با بطور جدی از غذا‌های آماده و مصنوعی و فست فود‌ها پرهیز کرد.

پرهیر از شیرینی جات: در مورد شیرینی‌جات نیز به همین ترتیب است، چون پایه مزاج این مواد هم گرم است، بنابراین نباید در مصرف شیرینی‌ها، شکلات‌ها و حتی شیرینی‌جات طبیعی مانند عسل، کشمش، مویز و میوه‌های شیرین مانند انجیر، نارگیل، موز، خربزه، آناناس و… در فصل تابستان زیاده‌روی شود.

پرهیز از گوشت‌های با طبع گرم: گوشت‌های قرمز به دلیل داشتن گرما و حرارت زیاد باید کمتر مصرف شوند. به ویژه گوشت پرندگانی مانند کبک و بلدرچین که گرمای بسیار زیادی نسبت به گوشت گوسفند دارند و همچنین گوشت شتر هم به دلیل گرمای زیاد نباید زیاد مصرف شوند.

پرهیز از غذا‌های با طبع گرم: از مصرف غذا‌هایی مانند فسنجان، گردو و کنجد نیز به دلیل گرم بودن مزاجشان باید در این فصل پرهیز شود.

خانم دکتر مینا فراهانی متخصص تغذیه درباره اینکه چه مواد غذایی برای فصل گرما و تابستان مفید هستند؟ می‌گوید: توصیه می‌شود در فصل تابستان از خنکی‌جات (مانند آب دوغ خیار، ماست، خیار و کمی نان، سبزیجات خنک مانند خیار، کاهو، کدو خورشتی (سبز)، گشنیز، اسفناج، ماست و اسفناج) استفاده شود.

وی درباره غذا‌های مناسب فصل گرما میگوید: نوع غذا‌هایی که در تابستان مصرف می‌شوند، پختنی و آب‌پز باشد و غذا‌ها کباب و یا سرخ نشوند. مصرف غذا‌هایی مانند آش، سوپ، خورش سبزیجات که سبزی آن‌ها سرخ نشده باشد، حبوبات آن کم بوده، مقدار زیادی گوشت نداشته باشند، کمی ترش باشند مثلاً با غوره، آب‌غوره، آب‌لیمو، لیمو و نارنج تهیه‌شده باشند مخصوصاً سوپ جو و آش جو (به دلیل خنک بودن) بسیار مفید بوده و از بهترین غذا‌ها برای رفع عطش و حرارت بدن می‌باشند.

این متخصص تغذیه درباره میوه‌ها نیز میگوید مصرف مرکبات و میوه‌جات میخوش یا ملس (بین ترش و شیرین) مانند زرشک و آب زرشک، شاه‌توت، تمشک، سیب ترش، آلبالو، گوجه‌سبز، انار، هلو، زردآلو، هندوانه و گریپ‌فروت بسیار مفید است.

سالاد‌ها: مصرف سالاد‌ها در این فصل بسیار توصیه می‌شود، زیرا معمولاً مزاج‌های سرد و‌تر دارند مثل کاهو، خیار، آب‌لیمو همچنین خوردن ترشیجات در این فصل مفید است، به شرط اینکه ترشی خیلی تند نشده باشند که در این صورت، حرارت آن‌ها بالا می‌رود و مصرف کافی آب، لبنیات مانند دوغ و ماست مفید است.

گوشت‌های مخصوص تابستان: مصرف گوشت‌های سفید نسبت به گوشت‌های قرمز در این فصل مناسب‌تر است. گوشت‌های سفید (مانند مرغ و ماهی) گرمای کمتری دارند، مخصوصاً ماهی که با داشتن مزاج سرد و تر، برای این فصل بسیار مناسب است به شرطی که خیلی سرخ نشده و ادویه‌جات تند نیز خیلی به آن اضافه نشود.

همانگونه که سبک زندگی افراد در فصول مختلف متفاوت است، غذا‌هایی که فرد در فصول مختلف می‌خورد نیز باید متفاوت باشند وگرنه بیمار خواهد شد استراحت کافی مایعات و آب فراوان و استفاده کمتر از چربی‌ها می‌تواند در فصل گرما توصیه کلی باشد.