آنچه از ماهی و تن آن نمی دانید! / بیش از این تن ماهی نخورید

مهنوش صاحبدل رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به ۲۷ سپتامبر روز جهانی آبزیان (غذاهای دریایی) اظهار کرد: گوشت ماهی با داشتن پروتئین با ارزش بالا، چربی‌های با هضم آسان و غنی از ویتامین‌های محلول در چربی و انواع مواد معدنی جایگاه بسیار مهمی در میان فرآورده‌های حیوانی مانند گوشت، تخم مرغ و شیر به خود اختصاص داده است.

وی افزود: ماهی با ارزش تغذیه‌ای بالا، مناسب برای هر نوع رژیم غذایی و در واقع غذای سلامتی است.

ارزش تغذیه‌ای ماهی

رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: پروتئین ماهی حاوی اسیدهای آمینه ضروری با کیفیت برابر با پروتئین گوشت قرمز است و در مقایسه با گوشت قرمز دارای اسیدهای چرب غیراشباع فراوان و مفیدی است. همچنین در مقایسه با گوشت‌های دیگر، آبزیان از بافت پیوندی کمتری برخوردار هستند و می‌توان گفت که تقریبا تمامی ماهی مصرفی، توسط بدن جذب می‌شود. 

چربی ماهی 

وی بیان کرد: ماهی و آبزیان به علت دارا بودن اسیدهای چرب غیراشباع امگا ۳ در کاهش بیماری‌های مزمنی مانند قلبی و عروقی، سکته‌های قلبی و مغزی، انواع سرطان و دیابت نقش مهمی دارند. مقادیر این چربی‌ها از کمتر از یک درصد در ماهیان سفید تا بیش از ۳۰ درصد در گونه‌های مختلف ماهی‌های چرب است که مقدار آن در فصل‌های مختلف سال متغیر است.

صاحبدل ادامه داد: کلسترول ماهی‌های آب شیرین از ماهی‌های دریایی کمتر است که مصرف آن را برای سلامت انسان مطلوب‌تر می‌کند و مقدار آن وابسته به گونه ماهی است.

ماهی چه ویتامین‌ها و مواد معدنی دارد؟

رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: گوشت ماهی و دیگر آبزیان دارای انواع ویتامین‌های A- B- D- E- K و مواد معدنی مانند فسفر، آهن، سلنیوم، منیزیم، فلوئور، گوگرد، ید، روی و دیگر مواد معدنی است که همگی اثر مهمی در سلامت انسان دارند. همچنین ماهی‌هایی که با استخوان مصرف می‌شوند مانند ماهی کلیکا و ساردین و امثال آن، منابع غنی کلسیم هستند که در رشد و سلامت و استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها نقش مهمی دارند. از ویتامین‌های محلول در آب، میزان گروه B و ویتامین B۱۲ در غذاهای دریایی بیشتر است.

وی افزود: سلنیوم ماده معدنی مهمی است که با خواص آنتی‌اکسیدانی می‌تواند مانع فعالیت رادیکال‌های آزاد سرطان‌زا شود و آبزیان از بهترین منابع غذایی سلنیوم هستند.

صاحبدل گفت: سرطان‌های پروستات، پستان، ریه و روده بزرگ، به طور تقریبی ۵۰ درصد شیوع کل سرطان‌ها را شامل می‌شوند که با استفاده از رژیم‌های غذایی حاوی ماهی و آبزیان تا حدی قابل پیشگیری هستند. یکی از موارد توصیه شده در کاهش بروز انواع سرطان، جایگزینی مصرف ماهی و فرآورده‌های دریایی به جای گوشت قرمز است.

وی بیان کرد: غذاهای دریایی، غنی از کوآنزیم Q۱۰ هستند؛ ماده‌ای محلول در چربی که حدود ۵۰ درصد آن با رژیم غذایی و بقیه آن در بدن تولید می‌شود. مطالعات کمی نشان داده است که این آنتی اکسیدان می‌تواند برای سلامت قلب و عروق مفید باشد. 

رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: «تورین» نیز ماده‌ای است که فراوان در غذاهای دریایی یافت می‌شود و برای رشد چشم‌ها و سیستم عصبی نوزادان مفید است و افزایش مصرف آن در کاهش بروز بیماری‌های قلبی و عروقی ثابت شده است.

وی بیان کرد: با توجه به وجود مواد مغذی بالا، مصرف غذاهای دریایی می‌تواند نقش مهمی در رفع نیازهای غذایی انسان‌ها به مواد مغذی ضروری داشته باشد؛ فراوانی و تنوع مواد مغذی در ماهی در مقایسه با ارزش انرژی متعادل آن بدین معنی است که غذاهای دریایی به عنوان یک ماده مغذی کم انرژی، برای مدیریت وزن و سایر بیماری‌های مرتبط مناسب است بنابراین با توجه به این فواید توصیه می‌شود در هفته دوبار ماهی ترجیحا غیرسرخ کرده مصرف شود. 

صاحبدل عنوان کرد: نتایج یک مطالعه در ایالات متحده نشان می‌دهد که مصرف ماهی توسط مادر در دوران بارداری با کاهش احتمال ابتلا به اوتیسم و صفات مرتبط با اوتیسم همراه است.

وی افزود: باید توجه شود دریافت مقادیر بیش از حد تن ماهی به دلیل داشتن مقدار زیادی چربی مایع در کنسرو آن، موجب دریافت بیش از حد نیاز انرژی می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود موقع مصرف تن ماهی از مصرف روغن اضافی آن خودداری شود.