راهکارهای کم کردن نمک مصرفی در خانواده های ایرانی

 امروزه بیماری‌های غیرواگیر یا NCD ها، نه‌تنها در کشورهای توسعه‌یافته، بلکه در کشورهای درحال‌توسعه نیز به مشکل عمده‌ای برای سلامت جامعه تبدیل شده‌اند و در حال حاضر یکی از دلایل اصلی مرگ‌ومیر در سراسر جهان به‌حساب می‌آیند.

طبق پیش‌بینی‌ها تا سال 2020 بیماری‌های غیرواگیر هفت مورد از هر ده مورد مرگ‌ومیر در کشورهای درحال‌توسعه را به خود اختصاص خواهند داد و درصورتیکه اقدام جدی دراین‌باره صورت نگیرد، تا سال 2030 اپیدمی این بیماری‌ها، سالانه 52 میلیون نفر را خواهد کشت.

فشارخون بالا یکی از مهم‌ترین NCD ها است که به‌عنوان یک عامل خطر عمده برای بیماری‌های قلبی عروقی شناخته شده و عامل 62 درصد از سکته‌های مغزی و 49 درصد از بیماری‌های عروق کرونر قلب است. پرفشاری خون همچنین می‌تواند منجر به نارسایی احتقانی قلب ، بیماری‌های کلیوی، سرطان معده، پوکی استخوان و سنگ‌های کلیوی شود.

در این خصوص، رژیم‌های غذایی نامتعادل ازجمله مصرف بالای نمک که دارای تأثیر منفی بر فشارخون است به‌عنوان علت بسیاری از بیماری‌های مزمن شناسایی شده‌اند. لذا توجه ویژه به مصرف صحیح سدیم که عنصر اصلی موجود در نمک طعام است، می‌تواند نقش عمده‌ای در سالم ماندن جوامع داشته باشد.

بنا بر اعلام سازمان جهانی بهداشت، WHO، کاهش مصرف نمک در جمعیت، یکی از مقرون‌به‌صرفه ترین اقدامات برای بهبود سلامت عمومی است. طبق توصیه این سازمان، دولت‌ها باید تلاش کنند تا مصرف نمک را تا سال 2025 به میزان 30 درصد و به‌عنوان بخشی از طرح اقدام علیه NCD ها در جهان، کاهش دهند.

در همین راستا، گروهی از محققین کشورمان از دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دفتر بهبود تغذیه و مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، در پژوهشی مروری به بررسی بهترین راهکارها و استراتژی‌های کاهش مصرف نمک در جامعه پرداخته‌اند.

به گفته این محققین، علیرغم این‌که کاهش مصرف نمک در جامعه امری دشوار است، اما با اجرای برنامه‌های صحیح و اقدامات مرتبط، امری امکان‌پذیر می‌باشد، به‌طوری‌که در برخی کشورها چنین اقداماتی به‌عنوان بخشی از سیاست ملی تغذیه و یا سیاست‌های پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی اجرا شده است. این اقدامات عبارت‌اند از:

    پیروی از رژیم غذایی محدود از نظر سدیم و پایش مداوم محتوای سدیم مواد غذایی

    پویش‌ها یا بسیج‌های اطلاع‌رسانی و استراتژی رسانه‌ها و ارتباطات

    برچسب‌گذاری مواد غذایی و توسعه علامت‌های شناسایی محصولات کم‌نمک

    استراتژی موسوم به انگلستان برای کاهش تدریجی سدیم

    استراتژی صنعت غذا و فرمولاسیون مجدد

    وضع مالیات و افزایش قیمت مواد غذایی ناسالم

بر اساس این پژوهش، می‌توان با استفاده از راهکارهایی مؤثر، به کاهش مصرف نمک در صنایع غذایی کشور نیز کمک نمود. این راهکارها شامل موارد زیر هستند: استفاده از جایگزین‌های نمک، استفاده از افزایش‌دهنده‌های طعم، افزودن اصلاح‌کننده‌های حس چشایی، افزودن ترکیبات طعم دار، استفاده از نمک دانه ریزتر، افزودن مواد نگهدارنده و به‌کارگیری امولسیون‌های چندگانه.