آشنایی با سرطان استخوان

 سرطان استخوان نوعی شرایط بدخیم است که هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری می تواند هر استخوانی در بدن انسان را درگیر کند، اما در استخوان های بلند مانند دست ها و پاها شایع‌تر است.

 سرطان می تواند از مکانی دیگر به استخوان سرایت کند که این شرایط به نام سرطان استخوان ثانویه شناخته می شود، اما به عنوان سرطان استخوان واقعی در نظر گرفته نمی شود زیرا بیماری در قسمتی دیگر از بدن ریشه دارد.

سرطان استخوان یک بیماری نادر است و یک درصد از تمام انواع سرطان را تشکیل می دهد و تومورهای استخوانی غیر سرطانی به مراتب شایع‌تر از تومورهای سرطانی هستند.

برای درمان سرطان استخوان اغلب عمل جراحی انجام می شود، اما پرتو درمانی و/یا شیمی درمانی نیز ممکن است استفاده شوند.

انواع

انواع مختلفی از سرطان استخوان اولیه، یعنی سرطانی که در استخوان ریشه دارد، وجود دارند که شامل موارد زیر می شوند:

استئوسارکوم در سلول های استخوانی آغاز می شود و بیشتر در دست ها، پاها، و لگن رخ می دهد. این نوع از سرطان استخوان شامل افزایش فعالیت استئوبلاست می شود. استئوبلاست ها سلول هایی هستند که به تشکیل و طراحی استخوان کمک می کنند.

کندروسارکوم در غضروف آغاز می شود و بیشتر لگن، پاها و دست ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

سارکوم یوئینگ معمولا در قفسه سینه، لگن، دست ها و پاها دیده می شود.

هیستوسیتوم فیبروز بدخیم که در بافت نرم آغاز می شود، اما می تواند در استخوان، به ویژه دست ها و پاها نیز رخ دهد.

فیبروسارکوم کوردوم که این نوع نیز در بافت نرم آغاز می شود، اما می تواند در دست ها، پاها، یا فک نیز شکل بگیرد.

تومورهای سلول عظیم استخوان معمولا خوش خیم (غیر سرطانی) هستند، اما شکل بدخیم می تواند پاها، به ویژه در نزدیکی زانوها را تحت تاثیر قرار دهد.

کوردوم معمولا در ستون فقرات و پایه جمجمه دیده می شود.

استئوسارکوم، کندروسارکوم، و سارکوم یوئینگ شایع‌ترین انواع سرطان استخوان هستند.

سرطان استخوان ثانویه بسیار شایع‌تر از سرطان استخوان اولیه است، اما همان گونه که اشاره شد به عنوان سرطان استخوان در نظر گرفته نمی شود زیرا سرطان از بخش دیگری در بدن به استخوان سرایت کرده است.

به عنوان یک قاعده، زمانی که سرطان استخوان ثانویه تشخیص داده می شود، سرطان به مکانی که از آن سرچشمه گرفته است و نه اندام هایی که تحت تاثیر قرار داده است، ارجاع می شود.

به عنوان مثال، سرطان استخوان ناشی از گسترش سرطان پستان به عنوان سرطان استخوان شناخته نمی شود، بلکه متاستاز سرطان پستان به استخوان ها در نظر گرفته می شود.

سرطان استخوان ثانویه شرایطی جدی بوده و به عنوان بیماری مرحله 4 (متاستاز) طبقه بندی می شود زیرا شامل اندام های متعدد می شود.

علائم

علائم سرطان استخوان از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند، اما درد در استخوان تحت تاثیر قرار گرفته با اختلاف شایع‌ترین نشانه محسوب می شود. سرطان استخوان اغلب در استخوان های بلند بدن مانند آنهایی که در دست ها و پاها قرار دارند، رخ می دهد.

از دیگر علائم سرطان استخوان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- حساسیت یا تورم اطراف ناحیه تحت تاثیر قرار گرفته

- شگستگی به واسطه ضعف استخوان

- خستگی

- کم خونی یا آنمی

- تب

- کاهش وزن ناخواسته

دلایل

اگرچه دلیل قطعی بیشتر موارد سرطان استخوان ناشناخته است، با برخی از عوامل خطرآفرین مرتبط با بیماری آشنا هستیم.

شرایط ارثی

تعداد کمی از موارد سرطان استخوان به واسطه شرایط ارثی که نه تنها خطر سرطان استخوان بلکه انواع دیگر سرطان را افزایش می دهند، شکل می گیرند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مولتیپل استئوکندروم یک بیماری ژنتیکی است که موجب برآمدگی هایی روی استخوان ها شده و خطر ابتلا به کندروسارکوم را افزایش می دهد.

سندروم راتموند-تامسون یک اختلال ژنتیکی است که با راش پوستی، موی کم پشت، استخوان های بدشکل، و افزایش خطر ابتلا به سرطان، به ویژه استئوسارکوم تعریف می شود.

رتینوبلاستوم شکلی ارثی از سرطان است که شبکیه چشم را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند به تشکیل سرطان در بافت نرم و استخوان منجر شود.

سندرم لی-فرامنی یک اختلال ژنتیک است که انسان را مستعد ابتلا به برخی انواع سرطان، از جمله سرطان استخوان می کند.

بیماری استخوان پاژه شرایطی است که افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد و به تدریج استخوان را تجزیه می کند و می تواند به سرطان استخوان، معمولا استئوسارکوم، منجر شود.

عوامل دیگر

عوامل دیگری وجود دارند که می توانند خطر ابتلا به سرطان استخوان را افزایش دهند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- انجام پرتو درمانی در گذشته، به ویژه طی دوران کودکی. یک تصویربرداری پرتو اکس معمولا خطرناک در نظر گرفته نمی شود، اما دوزهای بالاتر (معمولا بیش از 60 گری) می تواند خطر را افزایش دهد. این شرایط معمولا برای کودکانی که تحت درمان نوع دیگری از سرطان قرار داشته و پرتو درمانی انجام می داده اند، رخ می دهد.

- قرار گرفتن در معرض مواد رادیواکتیو مانند رادیوم و استرانسیم می تواند موجب سرطان استخوان شود زیرا این مواد در استخوان ها انباشته می شوند.

- پیوند مغز استخوان ممکن است فرد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به استئوسارکوم قرار دهد.

تشخیص

اگر علائم به همراه نتایج معاینه جسمانی به وجود سرطان استخوان اشاره داشته باشند، پزشک آزمایش های دیگری را برای تشخیص دقیق تجویز خواهد کرد.

آزمایش های تصویربرداری مانند پرتو اکس، ام‌آرآی و سی‌تی اسکن می توانند به تشخیص ناهنجاری های استخوانی که با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند، کمک کنند. ابزار تصویربرداری ویژه دیگری به نام اسکن استخوانی نیز پزشک را قادر به مشاهده فعالیت متابولیک استخوان می کند. از این طریق پزشک می تواند توده جدید یا مکانی که استخوان ممکن است با شکستگی مواجه شود را تشخیص دهد.

در نهایت، نمونه برداری از استخوان مدرک قطعی برای سرطان استخوان را فراهم خواهد کرد. نمونه برداری شامل برداشت مقدار کمی بافت استخوان برای آزمایش زیر میکروسکوپ می شود. این کار معمولا کمتر از یک ساعت طول کشیده و در قالب یک جراحی سرپایی قابل انجام است.

انجام نمونه برداری برای فرد مبتلا به سرطان استخوان می تواند خطرآفرین باشد زیرا خطر گسترش سرطان از محل اصلی وجود دارد. این عمل جراحی باید توسط جراحی ماهر و بسیار با تجربه در زمینه درمان سرطان استخوان انجام شود.

در صورت شناسایی سرطان، یک پاتولوژیست آن را درجه بندی و مرحله بندی می کند. درجه بندی و مرحله بندی بر اساس نوع سرطان استخوان متفاوت است. در حالت ایده آل، پاتولوژیستی که نمونه را آزمایش می کند باید در زمینه تشخیص سرطان استخوان متخصص باشد.

درمان

عامل کلیدی در درمان موفق بهره‌مندی از خدمات تیم پزشکی است که در زمینه سرطان استخوان اولیه تجربه دارند. تیم پزشکی ممکن است شامل انکولوژیست های پزشکی، انکولوژیست های پرتوافشانی، رادیولوژیست ها، انکولوژیست های جراحی، انکولوژیست های ارتوپدی، و پاتولوژیست های متخصص باشد.

سه روش استاندارد درمان برای سرطان استخوان اولیه شامل عمل جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی می شوند. اغلب به بیش از یک روش درمان برای مقابله با سرطان استخوان نیاز است.

عمل جراحی: رایج‌ترین روش درمان برای سرطان استخوان است. عمل جراحی برای سرطان استخوان غیر متاستاز شامل برداشت بافت استخوان سرطانی و بخش کوچکی از بافت سالم اطراف آن است. پرتو درمانی یا شیمی درمانی ممکن است پس از عمل جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده انجام شود.

پرتو درمانی: پرتو درمانی برای کوچک کردن تومورها یا از بین بردن سلول های سرطانی پس از یک عمل جراحی انجام می شود. همچنین، این کار برای اهداف تسکین دهنده به منظور کاهش درد انجام می شود. اگرچه پرتو درمانی می تواند به سلول های سالم مجاور آسیب وارد کند، آن سلول ها معمولا انعطاف پذیری بیشتری نسبت به سلول های سرطانی دارند و به طور معمول بهبود کامل را تجربه می کنند.

شیمی درمانی: این داروها برای از بین بردن سریع سلول های تکثیر شونده، از جمله سلول های سرطانی و سلول های سالم مانند فولیکول های مو، مغز استخوان و سلول های پوشش دهنده در دستگاه گوارش استفاده می شوند. همان گونه که مشخص است شیمی درمانی می تواند با عوارض جانبی چشمگیری همراه باشد.