علائم اختلالات شنوایی در کودکان

احمد ناظری، دانشیار گروه شنوایی شناسی دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی براهمیت تشخیص زودرس اختلالات شنوایی تاکید کرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه تاکید کرد: تشخیص زودرس اختلالات شنوایی باعث ارایه بهتر خدمات و مداخلات درمانی وتوانبخشی شنوایی و در نتیجه باعث کاهش تعداد ناشنوایان می‌شود

وی با اشاره به اجرای طرح ملی غربالگری شنوایی کودکان در بدو تولد و هنگام ورود به مدرسه در تمام کشور، گفت: در این طرح در قالب دو آزمون و با استفاده از ابزار غربالگری در نخستین ساعات زندگی نوزاد ارزیابی و بررسی عصب شنوایی و گوش داخلی انجام می‌شود و سلامت شنوایی وی بررسی می‌شود.

به گفته وی غربالگری شنوایی در بدو ورود به مدرسه نیز در قالب طرح ملی سنجش انجام می‌شود.

دانشیار دانشگاه افزود: در صورت وجود علایم مربوط به اختلال شنوایی، کودک به کلینیک شنوایی‌سنجی ارجاع می‌شود تا ضمن انجام آزمون، کمیت و کیفیت کاهش شنوایی مشخص شده و درمان‌های دارویی و جراحی یا مداخلات توانبخشی برای آنان انجام پذیرد.

اهمیت تشخیص زودرس اختلالات شنوایی

به گفته ناظری با تشخیص زودرس و ارایه به موقع مداخلات توانبخشی مبتنی بر استفاده از ابزار کمک شنیداری (سمعک یا کاشت حلزون) شاهد رشد و شکل گیری بهتر گفتار و زبان در کودک خواهیم بود.

این دانشیار دانشگاه یادآور شد: با گسترش همه جانبه نظام غربالگری شنوایی نوزادان در آینده شاهد کودک ناشنوا مبتلا به اختلالات گفتاری و ارتباطی در جامعه نخواهیم بود.

وی خاطرنشان کرد: در دهه اخیر بسیاری از کودکانی که دارای کم شنوایی بودند و بیماری آنان به موقع شناسایی شد و مداخلات به هنگام توانبخشی یا تجویز سمعک یا کاشت حلزون برای آنان انجام گرفت مانند سایر کودکان در مدارس عادی تحصیل کرده و توانستند مراحل رشد و بالندگی اجتماعی خود را سپری کنند.

وی کاشت حلزون را از جمله درمان‌های بسیار پیشرفته و از شاخص‌های توسعه فناوری برشمرد که امروزه توسط ۱۵ مرکز در کشور انجام می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: والدین باید همواره الگوی رشد طبیعی زبان و گفتار کودک خود را پایش کنند و در صورت بروز تغییر و اختلال برای معاینات ادواری شنوایی شناسی اقدام کنند.

ناظری افزود: ممکن است فرد در کودکی و سال‌های اولیه زندگی دارای شنوایی نرمال و رشد طبیعی زبان و گفتار بوده، اما به صورت ناگهانی در دوره‌های بعدی زندگی (نوجوانی یا جوانی) دچار کاهش شنوایی شود که باید برای پیگیری به متخصص مراجعه کند.

علایم اختلالات شنوایی

این دانشیار دانشگاه تاکید کرد: والدین در سه ماهه اول پس از تولد نوزاد باید به پاسخ‌های رفلکسی (عکس‌العملی) وی به صدای بلند ناگهانی توجه کنند و درصورت عدم وجود این عکس‌العمل باید برای پیگیری مراجعه کنند.

وی با اشاره به اینکه پس از سه ماهگی جهت یابی صدا در کودک شکل می‌گیرد، گفت: والدین باید به ارزیابی جهت‌یابی صدا در کودک خود بپردازند. همچنین باید به الگوی شکل‌گیری گفتار و زبان وی توجه داشته باشند.

به گفته ناظری اوایل یکسالگی کودک باید کلماتی ساده مانند بابا و مامان را آگاهانه تکرار کند اگر این روند تولید کلمات در وی با کندی و تاخیر همراه باشد و پاسخ مناسبی به منابع صدا و جهات آن‌ها نداشته باشد باید پیگیری کنند.

این دانشیار دانشگاه پیگیری و درمان مشکلات گوش میانی، علایم مربوط به فرایند رشد طبیعی گفتار و زبان را ضروری برشمرد تا در صورت وجود مشکل با مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی و شنوایی شناسی، مداخلات لازم درمانی و توانبخشی انجام پذیرد.

توصیه‌های مهم برای پیشگیری از اختلالات شنوایی

ناظری با اشاره به خودمراقبتی به عنوان یکی از شعار‌های عمومی سازمان بهداشت جهانی، گفت: اجتناب از مواجهه با اصوات بلند یکی از مهمترین اصول نظام خودمراقبتی است.

وی با اشاره به وجود آلودگی‌های صوتی در زندگی اجتماعی و شهرنشینی، گفت: متاسفانه امروزه کودکان کم سن و سال، نوجوانان و جوانان تمایل زیادی به استفاده طولانی مدت از هدفون به ویژه هدفون‌های داخل گوشی دارند که یکی از موضوعات نگران کننده است.

این دانشیار دانشگاه با بیان اینکه استفاده از هدفون داخل گوشی باعث می‌شود فشار صوتی بسیار بالایی به گوش داخلی منتقل شود، خاطرنشان کرد:استفاده طولانی مدت از این هدفون‌ها باعث اختلالات شنوایی در فرکانس‌های بالا می‌شود.

وی وزوز گوش را از دیگر عوارض استفاده نادرست از هدفون‌ها به ویژه داخل گوشی برشمرد.

ناظری به افراد توصیه کرد: هنگام استفاده از هدفون سعی کنید با حجم معمولی صدا استفاده کنید. ترجیحا از هدفون‌های روگوشی استفاده شود و درصورت استفاده از هدفون‌های داخل گوشی، زمان استفاده و حجم صدا را کاهش دهید تا آسیب تداوم نیابد.